Paniekaanval versus angstaanval: zijn ze hetzelfde?

Hoewel een paniekaanval en een angstaanval vaak als synoniemen worden gebruikt, zijn ze niet hetzelfde. Leer hier de verschillen.
Paniekaanval versus angstaanval: zijn ze hetzelfde?

Laatste update: 05 september, 2022

Een paniekaanval impliceert altijd angst, maar niet elke angstaanval uit zich in een paniekaanval. Het lijkt een woordspeling; maar het is belangrijk om elk begrip te verduidelijken.

Dit is heel relevant, vooral om de tekenen te herkennen waardoor elk beeld zich aandient en om hulpmiddelen te bieden aan mensen die ermee leven of die in therapie gaan. Laten we eens wat dieper ingaan op het verschil.

Paniek en angst: begrippen definiëren

Om ze van elkaar te kunnen onderscheiden, is het eerst van belang enkele gemeenschappelijke grondslagen vast te stellen. Paniek verwijst naar een plotseling opkomen van intense angst. Een paniekaanval kan triggers hebben, of juist niet. Dat wil zeggen, ze kan verschijnen bij een omgevingsprikkel (bijvoorbeeld een uitstapje in een bus), of het kan onverwacht zijn.

Angst wordt meestal gedefinieerd als angst of bezorgdheid over de toekomst. In de juiste dosis is het een noodzakelijke gewaarwording, want het stelt ons in staat hulpbronnen te activeren om aan verschillende eisen te voldoen. Het wordt disfunctioneel als het ons reactievermogen overschrijdt, ons ongemak veroorzaakt, en ons verhindert met een situatie om te gaan.

Vermeldenswaard is dat er comorbiditeit bestaat tussen paniek- en angstaanvallen. Dit betekent dat ze naast elkaar kunnen bestaan.

Hoe herken je een paniekaanval?

Paniekaanval op straat
Paniekaanvallen gaan gepaard met lichamelijke symptomen die kunnen leiden tot het vermoeden van een cardiovasculaire aandoening, zelfs als die niet aanwezig is.

Enkele van de tekenen waarmee we een paniekaanval kunnen herkennen zijn de volgende:

  • Een verstikkend gevoel.
  • Intense angst om te sterven.
  • Tintelingen en gevoelloosheid.
  • Een gevoel van depersonalisatie.
  • Angst om de controle te verliezen of gek te worden.
  • Een behoefte om te ontsnappen of te vluchten van de plek.
  • Ongemak op de borst, verhoogde hartslag, en hartkloppingen.

De genoemde verschijnselen zijn de meest typische of differentiële verschijnselen. Er kunnen echter ook andere gewaarwordingen optreden, zoals misselijkheid, duizeligheid en zweten.

Enkele sleutels om met een paniekaanval om te gaan

Een paniekaanval wordt meestal gevolgd door de angst om nog een aanval te krijgen, zodat mensen geneigd zijn die situaties te vermijden waarin ze de eerste episode meemaakten. Bijvoorbeeld, als het in een theater gebeurde, kunnen ze vermijden daar in de toekomst heen te gaan. Dit gedrag versterkt echter alleen maar de angst en vergroot het probleem.

Bij de behandeling van paniekaanvallen is het heel belangrijk psycho-educatie uit te voeren, wat inhoudt dat je de persoon de cyclus van de paniekaanval en wat er gebeurt uitlegt, zodat hij/zij kan begrijpen wat er gebeurt. Zelfs het aanpakken van alle mythen en overtuigingen die rond de paniekaanval bestaan is gezond.

Zo denken mensen vaak dat ze aan een hartaanval zullen sterven door de manier waarop hun hart klopt tijdens zo’n aanval. Dit is echter niet het geval. Het racende hart is een verdedigingsreactie op die situatie die zich als bedreigend voordoet. Met betrouwbare informatie kan iemand een aantal zelfinstructies volgen of zichzelf geven om zijn gevoel van kalmte te helpen herstellen.

Ook het oefenen van ademhalingstechnieken helpt vaak, dus is het raadzaam die vooraf te trainen. Als het mogelijk is, krijgt de persoon meestal de opdracht op de grond te gaan liggen of op een comfortabele ondergrond die hem/haar in staat stelt een gevoel van beheersing en rust te ervaren. Geleidelijk komen lichaam en geest weer tot rust.

We denken dat je dit artikel misschien ook wel leuk vindt om te lezen:
De voordelen van lichamelijke activiteit bij angst en paniek

Hoe herken je een angstaanval?

Angst heeft te maken met een gevoel van waakzaamheid, bezorgdheid en onbehagen dat buitensporig en aanhoudend is. De persoon vindt het erg moeilijk onder controle te houden.

Het feit dat het buitensporig is, verwijst naar het feit dat wat als zorgwekkend of bedreigend wordt ervaren, niet in verhouding staat tot de werkelijkheid. Het is meer dan het lijkt. Enkele vragen die je kunnen helpen om te ontdekken of je aan angst lijdt zijn de volgende:

  • Vind je het erg moeilijk om je te ontspannen?
  • Voel je je het grootste deel van de tijd angstig?
  • Vind je het erg moeilijk om te stoppen met piekeren?
  • Voel je je de meeste tijd moe?
  • Beïnvloeden de manier waarop je je voelt en de intensiteit waarmee je het ervaart je dagelijks leven?

Dat wil zeggen, tot de vele kenmerken van angsttoestanden behoren de volgende symptomen:

  • Vermoeidheid.
  • Rusteloosheid.
  • Prikkelbare stemming.
  • Slaapstoornissen.
  • Hypervigilantie en overgevoeligheid voor de omgeving.
  • Moeite om je te concentreren, een lege geest te hebben, of je te ontspannen.

Enkele sleutels om met angst om te gaan

In het algemeen zijn er verschillende maatregelen die we kunnen nemen om angst te verminderen:

  • Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
  • Oefen ademhalingstechnieken.
  • Eet een gezond dieet.
  • Slaap minstens 7 tot 8 uur per dag.
  • Vermijd alcohol en drugs.
  • Gebruik gidsen voor progressieve spierontspanning.
  • Verminder of vermijd suiker- en cafeïnegebruik.

De gedetailleerde suggesties zijn echter slechts een beginpunt. De echte sleutel is om hulp te vragen, met vrienden of familie te praten over hoe je je voelt, en een consult met een professional te maken als je dat nodig acht.

De verschillen tussen een paniekaanval en een angstaanval

Rustende vrouw
We zouden allemaal getraind moeten zijn in ademhalings- en ontspanningstechnieken om ze te kunnen toepassen in tijden van crisis.

Nu we vastgesteld hebben wat elke aanval inhoudt, kunnen we gemakkelijker de verschillen herkennen. Eén ervan heeft te maken met intensiteit, tijd en duur (Spaanse link).

Een paniekaanval komt in uitbarstingen, is abrupt, treedt plotseling op, escaleert heel snel, en wordt met grote intensiteit ervaren. Mensen melden vaak kortademigheid en angst om te sterven.

Paniek heeft echter een beperkte duur, hoewel ze ervaren wordt alsof ze eeuwig is. Ze heeft de neiging snel haar hoogte punt te bereiken, in 10 minuten of minder.

We kunnen niet voortdurend in een paniekaanval blijven (hoewel we er wel meerdere per dag kunnen hebben), maar we kunnen wel voortdurend en chronisch in een staat van angst verkeren. Wat de frequentie van paniekaanvallen betreft: als ze herhaaldelijk voorkomen, kunnen ze een paniekstoornis worden.

Het is ook nodig te weten dat een paniekaanval uit het niets komt; hij is abrupt. Aan de andere kant komt angst van vroeger, het voedt zich en het komt steeds weer terug over hetzelfde onderwerp. Daardoor gaat het in crescendo.

Vind je dit artikel leuk? Je vindt dit artikel misschien ook leuk om te lezen:
Angstaanvallen kalmeren: ontdek de factoren die van belang zijn

Paniek en angst zijn veelvoorkomende vormen van ongemak, maar we moeten er niet aan wennen

Zowel paniekaanvallen als angstaanvallen worden door verschillende redenen gevoed, en de wereld waarin we nu leven is er niet vreemd aan. De eisen en druk die we tegenwoordig ervaren duwen ons naar een hectisch tempo dat heel moeilijk te stoppen is.

We mogen deze levensstijl en de gevolgen die we betalen met een gebrek aan welzijn echter nooit normaliseren. Het is belangrijk pauzes te nemen, stress te verlichten, en tijd te besteden aan ontspanning en rust.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Raone, M. F., & Zanassi, S. R. (2016). Antecedentes y revisión crítica del denominado” Ataque de pánico”. Perspectivas en Psicología: Revista de Psicología y Ciencias Afines13(2), 57-66.
  • Bados López, A. (2017). Trastorno de ansiedad generalizada: Naturaleza, evaluación y tratamiento (2017).
  • Orozco, W. N., & Baldares, M. J. V. (2012). Trastornos de ansiedad: revisión dirigida para atención primaria. Revista médica de costa rica y Centroamérica69(604), 497-507.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.