De kerstomaat: voedingsstoffen, voordelen en toepassingen
De kerstomaat wordt ook wel “cherrytomaat” of “cocktailtomaat” genoemd. Net als andere soorten van deze groente wordt hij vaak gebruikt in een grote verscheidenheid van recepten. Hij wordt gekenmerkt door een zoetere en minder zure smaak dan de traditionele. Vandaar zijn grote acceptatie.
Het is onder andere een decoratief ingrediënt voor gerechten, want behalve de rode variant zijn er ook andere kleuren. Juist door zijn pigmenten valt het ook op als een overvloedige bron van antioxidanten. Wil je meer weten over de eigenschappen ervan? Hieronder delen we ze in detail.
Kenmerken en herkomst van de kerstomaat
De kerstomaat(Lycopersicum pimpinellifolium) is een variëteit van de klassieke tomaat die deze naam krijgt vanwege de gelijkenis met de kers. Andere namen waaronder hij bekend is zijn “cocktailtomaat” of “druif.”
Het is een besachtige groente, waarvan de kleuren variëren van rood tot groen, via oranje, geel, blauw of zwart. Ze meten tussen een en drie centimeter in doorsnee en wegen 10 tot 15 gram.
De vorm is rond of ovaal, afhankelijk van de soort. En hoewel ze van buiten stevig zijn, zijn ze van binnen heel sappig. Zijn smaak is onder andere overwegend zoet met een licht zure toets. Enkele bekende variëteiten zijn de volgende:
- Kersenpeer
- Gele kers
- Mini kers
- Ronde kers
- Kumato
- Zebra
- Hangende tomaat
Vind je dit artikel leuk? Je vindt het misschien ook leuk om te lezen:
Tomatensap: de voor- en nadelen
Oorsprong
De kerstomaat wordt beschouwd als een waarschijnlijke voorouder van de traditionele tomaat (Engelse link). Ze werd voor het eerst ontdekt in het Andesgebied. Hoewel ze in Peru voor het eerst gekweekt werd, denken anderen dat ze uit het Azteekse Mexico stamt. Ook de Ecuadoriaanse en Chileense keuken gebruiken hem als onderdeel van hun tradities.
Met de Spaanse verovering werd hij op de Europese markt gebracht. Aanvankelijk werd het als sierplant gebruikt, maar vanaf de 18e eeuw begon men het ook als voedselbron te gebruiken. Tegenwoordig zijn cultivars verbeterd om ze te wijzigen in grootte, smaak en resistentie.
Voedingswaarden van de kerstomaat
Hoe groot de kerstomaat ook is, zijn voedingswaarde (Spaanse link) is even belangrijk als die van de traditionele tomaat. Men beschouwt kerstomaten als een caloriearme groente met een groot hydraterend vermogen, want 100 gram of ongeveer 7 stuks, levert nauwelijks 18 calorieën en meer dan 90 gram water.
Haar vet- en eiwitwaarden zijn erg laag, want ze halen geen 0,5 gram. Zijn koolhydraten komen echter in de buurt van 4 gram per 100 gram. Daarvan bestaat 2,6 gram uit enkelvoudige suikers, zoals fructose, sacharose en glucose.
Hierdoor worden ze snel in de darm opgenomen, waardoor ze een bron van energie zijn. De rest van de koolhydraten is van de voedingsvezelsoort, met 1,2 gram per 100 gram kerstomaatjes.
Onder de vitamines vallen vitamine C -met 26 milligram per 100 gram- en vitamine A -met 82 microgram retinol- op. Het is aan te bevelen de hele tomaat te eten om optimaal van deze voedingsstoffen te kunnen profiteren.
Wat mineralen betreft is deze tomaat een van de beste vehikels van kalium. Een portie van 100 gram levert 296 milligram.
Bioactieve stoffen
Cherrytomaten zijn in populariteit op gastronomische markten omhoog geschoten vanwege de aanwezigheid van bioactieve stoffen (Engelse link). Hoe donkerder de schil van de tomaat, hoe hoger het gehalte aan anthocyanen, fenolische verbindingen, en andere antioxidanten die ze heilzaam voor de gezondheid maken.
De meeste van deze eigenschappen zijn gericht op hun vermogen om te reageren op aanvallen van vrije radicalen. Deze pro-oxiderende stoffen brengen veel schade aan in de cellen.
Onder deze stoffen zijn polyfenolen, zoals naringenine, chlorogeenzuur, quercetine en kaempferol. Andere stoffen zijn flavonoïden, zoals catechine en anthocyaninen, die rode, blauwe en paarse tinten geven.
Ook de carotenoïden in deze tomaat, zoals lycopeen, hebben een antioxiderende werking. Deze stimuleren het immuunsysteem en hebben een antitumor werking (Engelse link).
We denken dat je dit ook wel interessant vindt om te lezen:
Je eigen tomaten kweken met vier plakjes tomaat
Voordelen van kerstomaten
De voordelen van kerstomaten hangen samen met de aanwezigheid van bio-actieve stoffen en hun overvloedige concentratie voedingsstoffen. De meest opvallende staan hieronder.
Bevordert een goed gezichtsvermogen
De aanwezigheid van carotenoïden in het vruchtvlees ervan heeft provitamine A activiteit, zodat ze helpen het gezichtsvermogen te verbeteren (Engelse link) en bepaalde visuele ziekten te voorkomen. Ze verminderen bijvoorbeeld het risico op nachtblindheid en oogdegeneratie.
Bestrijdt cellulaire oxidatie
De fenolverbindingen in kerstomaten helpen vrije radicalen te neutraliseren. Die ontstaan door reactieve zuurstofsoorten in het lichaam. De fenolen (Engelse link) verlenen onder andere de volgende eigenschappen:
- Ontstekingsremmend
- Hepatoprotectief
- Cardioprotectief
- Hypoglycemisch
- Antimicrobieel
Gezien deze eigenschappen heeft de consumptie ervan een positieve relatie met het voorkomen en verminderen van schade door degeneratieve ziekten.
Het kan deel uitmaken van afslankdiëten
Het hoge watergehalte en het lage vetgehalte maken van kerstomaten een favoriet ingrediënt in afslankdiëten. Een portie van 100 gram levert weinig calorieën in een scala van bereidingen waarvan het deel kan uitmaken.
Helpt bij het voorkomen van vroegtijdige veroudering
Oxidatieve stress veroorzaakt schade aan de celmembranen en is in staat de ontwikkeling van veroudering te versnellen. Lycopeen (Spaanse link) is in staat deze processen te stoppen door zijn antioxidantwerking.
Het beschermt de huid ook tegen schade door ultraviolette stralen. Het is aan te bevelen kerstomaten te pletten en ze met olijfolie te koken om lycopeen optimaal te benutten.
Bron van kalium en vitamine C
De vitamine C in kerstomaten wordt optimaal benut als ze vers gegeten worden. Deze voedingsstof vergemakkelijkt de opname van ijzer, versterkt het immuunsysteem, en verhoogt de collageensynthese, naast andere functies.
Anderzijds maken de hoge kaliumwaarden het een ideaal ingrediënt om het evenwicht binnen en buiten de cellen te bewaren. Het is ook betrokken bij de zenuwoverdracht en de koolhydraatstofwisseling.
Gebruik van de kerstomaat
Het is gebruikelijk kerstomaten in hun natuurlijke vorm te eten, als onderdeel van salades, sandwiches, en snacks. Ze kunnen echter ook verwerkt worden in sauzen of stoofschotels. Het is vaak een gourmet-ingrediënt voor pasta en pizza’s.
Dit voedingsmiddel is verrassend door zijn veelzijdigheid in gerechten. Je kan ze eten als tussendoortje, in taarten, jam, puree, en soepen, naast andere recepten. Je kunt ze warm, koud, rauw of verwerkt eten.
Wat we niet mogen vergeten
De kerstomaat bevat voedingsstoffen en voordelen die even interessant zijn als die van de klassieke tomaat. Ze is een vehikel voor een breed scala van antioxidanten, zoals lycopeen, polyfenolen, anthocyaninen en flavonoïden.
Je kunt ze het beste heel en vers eten om van al hun vitamine C te profiteren. Om het lycopeen echter optimaal te benutten, is het aan te bevelen ze met olijfolie te bereiden. Het is een goede optie om gerechten op smaak te brengen of te garneren. Het geeft een licht zoete smaak die je heerlijk zult vinden.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Tomate. Lycopersicom Esculentum mill. Disponible en: https://www.mapa.gob.es/es/ministerio/servicios/informacion/tomate_tcm30-102712.pdf
- Lin, Tao & Zhu, Guangtao & Zhang, Junhong & Xu, Xiangyang & Yu, Qinghui & Zheng, Zheng & Zhang, Zhonghua & Lun, Yaoyao & Li, Shuai & Wang, Xiaoxuan & Huang, Zejun & Junming, Li & Zhang, Chunzhi & Wang, Taotao & Zhang, Yuyang & Wang, Aoxue & Zhang, Yancong & Lin, Kui & Li, Chuanyou & Huang, Sanwen. (2014). Genomic analyses provide insights into the history of tomato breeding. Nature Genetics. 46. 10.1038/ng.3117. Disponible en: https://www.researchgate.net/publication/266934525_Genomic_analyses_provide_insights_into_the_history_of_tomato_breeding/citation/download
- Assunta Raiola, Maria Manuela Rigano, Roberta Calafiore, Luigi Frusciante, Amalia Barone. Enhancing the health-promoting effects of tomato fruit for biofortified food. Mediators Inflamm. 2014;2014:139873. doi: 10.1155/2014/139873. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24744504/
- von Lintig J. Provitamin A metabolism and functions in mammalian biology. Am J Clin Nutr. 2012 Nov;96(5):1234S-44S. doi: 10.3945/ajcn.112.034629. Epub 2012 Oct 10. PMID: 23053549; PMCID: PMC3471205.
- BAKIR, Sena & Kamiloglu, Senem & Tomas, Merve & Capanoglu, Esra. (2018). Tomato Polyphenolics: Putative Applications to Health and Disease. 10.1016/B978-0-12-813006-3.00009-X.
- Siddiqui, Mohammed & Lara, Isabel & Ilahy, Riadh & Imen, Tlili & Homa, Fozia & Prasad, Kamlesh & Deshi, Vinayak & Lenucci, Marcello & Hdider, Chafik. (2018). Dynamic Changes in Health‐Promoting Properties and Eating Quality During Off‐Vine Ripening of Tomatoes. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. 17. 1540-1560. 10.1111/1541-4337.12395.
- Reyna María Cruz Bojórquez, Javier González Gallego y Pilar Sánchez Collado. Propiedades funcionales y beneficios para la salud del licopeno. Nutr Hosp. 2013;28(1):6-15. Disponible en: http://www.nutricionhospitalaria.com/pdf/6302.pdf
- Castillo-Velarde Edwin Rolando. Vitamina C en la salud y en la enfermedad. Rev. Fac. Med. Hum. [Internet]. 2019 Oct [citado 2022 Ago 09] ; 19( 4 ): 95-100. Disponible en: http://www.scielo.org.pe/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2308-05312019000400014&lng=es. http://dx.doi.org/10.25176/RFMH.v19i4.2351.
- MedlinePlus. Potasio en la dieta. Disponible en: https://medlineplus.gov/spanish/potassium.html#:~:text=El%20potasio%20es%20un%20mineral,expulsar%20los%20desechos%20de%20estas.