Het nut van de bepaling van de buikomvang

Het bepalen van de buikomvang is relevant om te bepalen of iemand zwaarlijvig is of niet. Het is naast de BMI een sleutelfactor bij het cardiovasculaire risico en de mogelijkheid van schade aan de bloedsomloop.

De optimale buikomvang is belangrijker dan esthetiek alleen. Dit komt omdat opgehoopt vet in dit deel van het lichaam een cardiovasculaire risicofactor is. Het enige wat je hoeft te doen om je eigen buikomvang te bepalen, is jezelf te meten rond de taille, ter hoogte van de navel.

Deze meting is gemakkelijk uit te voeren. De vraag is echter wat de limiet van de optimale buikomvang is die we niet mogen overschrijden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt vast dat het getal niet hoger mag zijn dan 88 cm bij vrouwen en 102 cm bij mannen.

De risico’s van een te grote buikomvang

Als je zwaarlijvig bent is dat een waarschuwingssignaal voor een verhoogd cardiovasculair risico. Dit risico schiet omhoog als de optimale buikomvang de grenswaarden overschrijdt die als gezond worden beschouwd.

Er is al een verhoogd risico voor hartaandoeningen wanneer de extra kilo’s gelijkmatig over verschillende delen van het lichaam verdeeld zijn. Het neemt echter toe wanneer de buikstreek meer vet ophoopt dan andere lichaamsdelen.

Dit komt doordat intra-abdominaal vetweefsel cellen bevat die adipocyten genoemd worden. Deze vellen produceren een bepaalde hoeveelheid hormonen en ontstekingsbevorderende stoffen produceren.

Dergelijke adipocyten geven daarnaast vrije vetzuren af, die de lever vervolgens metaboliseert en als energiebron gebruikt in plaats van glucose. De suiker die daardoor niet door de lever wordt gebruikt hoopt zich op in het lichaam. Dit proces verhoogt de bloedglucosespiegels en daarnaast worden de bloedlipidenspiegels erg hoog.

Als je het zo leest begrijp je waarom een uitpuilende buik een probleem is dat verder gaat dan alleen esthetiek. Het kan onder andere leiden tot het metabool syndroom dat wordt gekenmerkt door een toename van slechte cholesterol en triglyceriden. Daarnaast leidt dit tot een verlaging van het goede cholesterol, een verhoging van de bloeddruk en hyperglykemie.

Hoe kun je de buikomvang opmeten?

Een meetlint en enkele tips zijn alles wat je nodig hebt om de buikomvang te bepalen. Artsen in sommige landen bepalen de buikomvang vaak tijdens een routinematige medische controle.

Ze doen het ook wanneer ze een toename van de body mass index (BMI) opmerken die in de richting gaat van overgewicht of obesitas (Spaanse link).  Hoe wordt op de correcte wijze je buikomvang bepaald? Hieronder geven we je de aanwijzingen die je hiervoor nodig hebt:

• Je moet rechtop staan, met je armen langs je lichaam.
• Maak vervolgens, indien aanwezig, je riem los en verwijder de kledingstukken die je romp bedekken.
• Plaats het meetlint onder de ribbenkast en boven de bovenkant van het heupbeen, rond de huid ter hoogte van de navel.
• Ontspan de buik en adem uit voordat je het meetlint omdoet.
• Schrijf het getal onmiddellijk op zodat je de informatie niet verliest of vergeet.

Soorten overgewicht

Er zijn twee soorten overgewicht, afhankelijk van de locatie waar het overtollige vet opgeslagen is:

• De eerste vorm van overgewicht wordt perifere obesitas genoemd (Spaanse link). Dit is wanneer de adipositas zich in de dijen, billen en heupen bevindt. We noemen dit ook wel een peer-figuur.
• De andere vorm is centrale obesitas. Hiervan is sprake wanneer het overtollige vet zich bijna uitsluitend ter hoogte van de buik bevindt. Dit model noemt men ook wel het appel-figuur.

Mensen met centrale obesitas lopen twee keer zo veel risico op hart- en vaatziekten (Spaanse link).  Houd er echter rekening mee dat overtollig vet altijd schadelijk is, ongeacht de locatie.

Enkele zeer belangrijke organen bevinden zich in de buik zoals de lever, maag, milt en galblaas. Dit zijn de organen die te lijden hebben onder de activiteit van buikvet. Bij vrouwen dragen de hormonale veranderingen tijdens de menopauze bij aan veranderingen in de lichaamsstructuur (Spaanse link).

Wat te doen als de buikomvang groter is dan zou moeten?

• Om de toename van vet in de buikstreek te voorkomen, is het raadzaam om een gezonde levensstijl te hebben. Daar hoort voldoende lichaamsbeweging bij.
• Professionals raden aërobe trainingen aan in combinatie met krachtoefeningen (Spaanse link). De eerste dragen bij aan het verbruik van calorieën en de tweede versterken de spieren en verbeteren de lichaamshouding.
• Het volgen van een gezond eetpatroon met zo min mogelijk verzadigd vet en enkelvoudige suikers helpt om het gewicht onder controle te houden. Bovendien is dit soort dieet goed voor je hart.
• Daarnaast is hydratatie een belangrijke factor, omdat het je lichaamsfuncties ondersteunt en mogelijk vochtretentie helpt te voorkomen.
• Een goede nachtrust zorgt niet alleen voor energie maar verlicht ook stress en verbetert de hormonale functie.
• Ten slotte is de lichaamshouding belangrijk (Spaanse link). Het is niet aan te raden om vele uren met een gebogen ruggengraat te zitten. Deze positie bevordert de verslapping van de buikspieren en de daaruit voortvloeiende vetophoping in het gebied.
• Als afsluiting willen we nog vermelden dat het verstandig is om minstens één keer per jaar een medische check-up uit te laten voeren, waarbij de buikomtrek wordt gemeten om te bevestigen dat deze is verminderd.