Cervicale cryochirurgie: wat is het en wanneer wordt het gebruikt?
Cervicale cryochirurgie, cryotherapie of cryoablatie is een procedure die wordt uitgevoerd om problemen in de baarmoederhals te behandelen, die verband houden met het verschijnen van abnormale of precancereuze cellen. Dit gebeurt door het zieke weefsel te bevriezen, zodat het lichaam het zelf elimineert en de vorming van nieuw en gezond weefsel bevordert.
Het is vooral effectief als de oppervlakkige lagen van het baarmoederslijmvlies zijn aangetast. De procedure is ambulant, minimaal invasief, en vereist geen hersteltijd.
Er kunnen echter enkele complicaties en bijwerkingen optreden. We vertellen je alles wat je moet weten.
Wat is cervicale cryochirurgie en waarvoor wordt het gedaan?
Cervicale cryochirurgie wordt ook wel cryotherapie genoemd. De naam heeft te maken met het feit dat er koude wordt gebruikt en dat het wordt uitgevoerd op de baarmoederhals, dat is het onderste deel van de baarmoeder, dat dit orgaan verbindt met de vagina.
In het algemeen is het een procedure die wordt uitgevoerd om abnormale cellen die zich gevormd kunnen hebben te elimineren, om te voorkomen dat ze zich ontwikkelen en kankerachtig worden.
In het bijzonder wordt bij cervicale cryochirurgie een bevroren gas gebruikt om dergelijk weefsel te vernietigen, meestal vloeibare stikstof. Dit gebeurt bij een zeer lage temperatuur (lager dan -50 °C)
Deze behandeling wordt gebruikt om een verscheidenheid aan gynaecologische aandoeningen te behandelen:
- Baarmoederhalsdysplasie.
- Baarmoederhalswratten.
- Seksueel overdraagbare infecties (soa’s).
- Cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals).
- Letsels veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV).
Hoewel sommige van deze aandoeningen niet zo gevaarlijk zijn, kunnen ze ongemak en het optreden van symptomen, zoals bloedingen, veroorzaken. Bovendien kunnen dysplastische cellen kanker worden.
Opgemerkt moet worden dat dit de aangewezen procedure is als het probleem dat behandeld wordt alleen de oppervlakkige lagen van het baarmoederhalsslijmvlies aantast. Zodra de abnormale cellen zijn vernietigd, moet het lichaam ze vervangen door nieuwe, gezonde cellen.
Meer informatie vind je hier:
De Billingsmethode of baarmoederhalsslijm-methode: wat is het en wat zijn de risico’s?
Voor wie wordt het aanbevolen?
Cervicale cryochirurgie is een behandelingsoptie bij onder andere dysplasie, genitale wratten (condylomen) of chronische cervicitis. Het wordt alleen toegepast als er een papuitstrijkje en colposcopie (Spaanse link) zijn uitgevoerd, en er abnormale cellen zijn gevonden.
Als er sprake van een bekkeninfectie is, moet de procedure worden uitgesteld tot die is verdwenen.
Het wordt ook niet aanbevolen als er diepere weefselveranderingen worden vermoed. Ook wordt het niet geschikt geacht in gevallen van gevorderde dysplasie of vastgestelde baarmoederhalskanker.
Hoewel enig onderzoek erop wijst dat het met succes is toegepast tijdens de zwangerschap, is er kans op complicaties tijdens het derde trimester. Cervicale cryotherapie kan weeën veroorzaken, waardoor het risico van een voortijdige bevalling toeneemt.
Voorbereiding voorafgaand aan cervicale cryochirurgie
Dysplasie moet worden geïdentificeerd en gelokaliseerd, met inbegrip van biopsie van het weefsel, naast cytopathologie. Soms worden kleurstofoplossingen gebruikt om de opsporing van cervicale afwijkingen te vergemakkelijken.
Cervicale cryochirurgie is echter een pijnloze procedure, waarvoor geen verdoving of speciale voorbereiding nodig is. Wel moet rekening worden gehouden met enkele aanbevelingen:
- Als er een infectie aanwezig is, moet die eerst behandeld worden.
- Vermijd geslachtsgemeenschap een of meer dagen van tevoren.
- Gebruik geen tampons, glijzalf of douches.
- Als je bloedverdunners gebruikt, moet je daar misschien mee stoppen.
- Het is niet nodig om te vasten, hoewel een lichte maaltijd twee uur van tevoren de voorkeur verdient.
- Sommige mensen kunnen zich daarna duizelig voelen, dus maatregelen moeten worden genomen om autorijden te vermijden.
- Het is raadzaam om maandverband mee te nemen en voor de ingreep te plassen.
- Je moet comfortabele kleding dragen die gemakkelijk uit en aan te trekken is.
De specialist zal bepalen of er een speciale voorbereiding nodig is. Bijvoorbeeld als je oestrogeencrèmes gebruikt, of bloedingen, vaginale afscheiding, onregelmatige menstruatie of bekkenongemakken hebt gehad.
Hoe verloopt de procedure?
De cryochirurgie van de baarmoederhals wordt zo gepland dat ze niet samenvalt met de datum van de menstruatie. Het wordt meestal poliklinisch uitgevoerd, op dezelfde plaats. Het kan ook in een operatiekamer, maar dan is er geen incisie nodig.
Het proces verloopt volgens de volgende stappen:
- De temperatuur, bloeddruk, pols en ademhaling van de patiënt worden gecontroleerd.
- De persoon kleedt zich vanaf het middel uit en trekt een operatieschort aan
- De patiënt gaat liggen op de gynaecologische tafel, met gebogen knieën
- Indien nodig wordt in sommige gevallen plaatselijke verdoving toegediend.
- De arts brengt het speculum in om de vagina open te houden en de baarmoederhals bloot te leggen.
- De cryosonde of het cryotherapiepistool wordt ingebracht, waarbij contact met de vaginale wanden wordt vermeden.
- Cryotherapie wordt gedurende 3 minuten op het letsel toegepast.
- De sonde wordt verwijderd en na een pauze van ongeveer 5 minuten wordt de toepassing herhaald.
Na de procedure moet de persoon enkele ogenblikken blijven zitten of liggen, om te rusten. Als ze zich goed voelen en de arts toestemming geeft, kunnen ze vertrekken.
Verzorging na cervicale cryochirurgie
Hoewel het een poliklinische procedure is, waarvoor geen herstel nodig is, moet er na cervicale cryochirurgie toch enige zorg worden besteed:
- Gebruik een maandverband als er bloedverlies is
- Bij het plassen voorzichtig afvegen.
- Heb gedurende minstens 2 weken geen geslachtsgemeenschap en breng niets in de vagina in (tampons of douches).
- Ook is het niet raadzaam om je minstens 2 weken onder te dompelen in zwembaden of de zee, of zelfs badkuipen.
- Het is raadzaam om dagelijks te douchen.
De persoon in kwestie kan zijn of haar activiteiten gewoon uitvoeren – naar het werk gaan, huishoudelijke klusjes doen en low-impact oefeningen doen.
Lees hier meer:
Baarmoederatonie: waarom komt het voor en hoe het te behandelen?
Risico’s en bijwerkingen
Ondanks het bovenstaande kunnen enkele bijwerkingen worden waargenomen na het uitvoeren van cervicale cryochirurgie:
- Gevoel van rillingen
- Licht in het hoofd of flauwvallen
- Lichte tot matige kramp
- Krampen tijdens de procedure en dagen erna
- Bloederige vaginale afscheiding, zelfs tot de eerste maand erna
Aan de andere kant, omdat er geen incisie is, zijn de risico’s op infectie kleiner. Maar verdere problemen, zoals littekenvorming of zweervorming, zijn mogelijk.
Mogelijke complicaties
Volgens onderzoek is deze behandeling zeer effectief. Patiënten doen het goed op korte en lange termijn, zonder noemenswaardige morbiditeit.
Er zijn echter enkele mogelijke complicaties van cervicale cryochirurgie. Deze omvatten bekkeninfecties, verbranding van de vaginale wand, overmatig bloedverlies, zware menstruatiekrampen en pijn bij het vrijen.
In zeldzame gevallen is er sprake van stenose van het endocervicaal kanaal (Spaanse link). Deze aandoening kan het zwanger worden bemoeilijken.
Wat betreft de complicaties met betrekking tot de zwangerschap wordt de toepassing ervan niet altijd aanbevolen. De patiënte moet worden geïnformeerd als ze zwanger is, hoewel de procedure in dat stadium wordt afgeraden.
De patiënte moet onmiddellijk contact opnemen met haar arts of naar de spoedeisende hulp gaan als ze na de procedure een van de volgende symptomen ervaart:
- Vaginaal bloedverlies.
- Hoge koorts met rillingen.
- Zware, gelige, stinkende afscheiding.
- Kramp of acute buikpijn.
- Langdurige bekkenpijn.
Controle en verzorging op lange termijn
Hoewel de procedure zeer effectief is, moet je de nodige waakzaamheid in acht nemen door je arts regelmatig te bezoeken. In andere delen van de baarmoederhals kunnen zich precancereuze cellen ontwikkelen.
Een vervolgbezoek anderhalve maand na cervicale cryochirurgie wordt aanbevolen, en gedurende ten minste het eerste jaar na de ingreep moeten vaker dan normaal uitstrijkjes worden gemaakt (om de 3 tot 6 maanden).
Als bij de evaluatie afwijkingen worden geconstateerd, kunnen biopsieën, HPV-tests en andere beeldvormende onderzoeken nodig zijn. Aanvullende behandeling kan een chirurgische ingreep vereisen als er nog steeds abnormale cellen aanwezig zijn.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Abolafia-Cañete B, Monserrat-Jordán J, Cuevas-Cruces J, Arjona-Berral J. Diagnóstico precoz del cáncer de cérvix: correlación entre citología, colposcopia y biopsia. Revista Española de Patología. 2018; 51(3): 147-153.
- Agah J, Sharifzadeh M, Hosseinzadeh A. Cryotherapy as a method for relieving symptoms of cervical ectopy: a randomized clinical trial. Oman Med J. 2019; 34(4): 322-326.
- Alaniz S, Flores G, Salazar A. Factores de riesgo para el desarrollo de la displasia leve cervical. Rev Fac Med UNAM. 2009; 52(2): 69-72.
- Banerjee D, Mandal R, Mandal A, Ghosh I, Mittal S, Muwonge R, Lucas E, Basu P. A Prospective Randomized Trial to Compare Safety, Acceptability and Efficacy of Thermal Ablation and Cryotherapy in a Screen and Treat Setting. Asian Pac J Cancer Prev. 2020; 21(5): 1391-1398. Doi: 10.31557/APJCP.2020.21.5.1391.
- Basu P, Taghavi K, Hu S, Mogri S, Joshi S. Management of cervical premalignant lesions. Curr Probl Cancer. 2018; 42(2):129-136.
- Cano-López H, Cano-Aguilar H, Cano-Aguilar F. Criocirugía cervical: reporte de mil casos. Ginecología y Obstetricia de México. 2014; 82(8): 518-522.
- Gallego Noreña G. Actualización en crioterapia. Usos en ginecología. Revista Colombiana de Obstetricia y Ginecología. 1991; 42(4): 271-276.
- Kyrgiou M, Athanasiou A, Kalliala I et al. Obstetric outcomes after conservative treatment for cervical intraepithelial lesions and early invasive disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017; 11(11). Doi: 10.1002/14651858.CD012847.
- Venegas L, Quintanilla M, Alzamora N, Ortiz F. Estenosis cervical post LLETZ en paciente con cicatriz queloide, Clínica e Investigación en Ginecología y Obstetricia. 2021; 48(3): https://doi.org/10.1016/j.gine.2020.11.003.