Wat is vestibulaire stimulatie?

Vestibulaire stimulatie is een reeks gepersonaliseerde programma's die mensen krijgen die lijden aan een vestibulaire stoornis. Wij zullen je laten zien wat het is en enkele specifieke voorbeelden geven.

Beoordeeld en goedgekeurd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Geschreven door Josberth Johan Benitez Colmenares

Laatste update: 07 november, 2022

Vestibulaire stimulatie kan belangrijk zijn om de levenskwaliteit van iemand te verbeteren. Het vestibulaire systeem is het deel van het lichaam dat verantwoordelijk is voor het controleren van oogbewegingen en evenwicht.

Het bevindt zich in het binnenoor, en omgevingsfactoren, genetische factoren of letsel kunnen leiden tot stoornissen in dit gebied (Engelse link). Er zijn vele manieren om het te behandelen, maar we gaan ons richten op vestibulaire stimulatie.

Er zijn verschillende manieren waarop veranderingen van het vestibulaire systeem de levenskwaliteit van de patiënt kunnen beïnvloeden, hoewel ze zich vooral manifesteren op het gebied van:

• het gezichtsvermogen
• het evenwicht
• de cognitie
• het gehoor
• psychologisch

De oefenprogramma’s zijn gepersonaliseerd en de voordelen worden op middellange en lange termijn waargenomen. Lees dus snel verder om hier meer over te ontdekken.

Wat is vestibulaire stimulatie?

Vestibulaire stimulatie, ook wel vestibulaire revalidatie genoemd (Spaanse link), is een therapie die wordt gebruikt als behandeling voor patiënten die lijden aan een vestibulaire stoornis. De behandeling wordt op individuele basis uitgevoerd, naar aanleiding van een voorafgaande diagnose en altijd onder toezicht van een specialist.

Het doel is om vestibulaire compensatie te bereiken. Met andere woorden, de reorganisatie en het herstel van dit systeem met de hersenen om een beter evenwicht, gezichtsvermogen, proprioceptie en cognitie te bereiken. Hoewel een volledige verbetering onmogelijk is, is aangetoond dat de kwaliteit van het leven door deze therapie wordt verbeterd (Engelse link).

Vele studies (Engelse link) en onderzoeken (Engelse link) ondersteunen de toepassing van vestibulaire stimulatie, vooral als een specialist deze uitvoert en begeleidt.

We weten ook dat de gewenste effecten zich alleen manifesteren als het oefenprogramma consequent wordt uitgevoerd of als het wordt aangevuld met andere behandelingen die de arts kan aanbevelen (Engelse link).

Voor iemand met een vestibulair revalidatieprogramma kan beginnen, is het belangrijk dat een deskundige op dit gebied eerst een aantal zaken vaststelt. Denk hierbij aan factoren zoals:

• de aandoening.
• de mate van incidentie.
• de meest hardnekkige symptomen.
• de mogelijke oorzaken.

Er zijn aanwijzingen dat bij vestibulaire problemen een aantal aandoeningen regelmatig voorkomen (Spaanse link). Dit zijn onder andere problemen zoals:

• instabiliteit (40,2 %)
• vertigo (31 %)
• vestibulaire migraine (28,2 %)
• ziekte van Ménière (13,8%)
• vasculaire aandoeningen (5,7%)
• chronische subjectieve duizeligheid (4,6%)
• vestibulaire neuritis (4%)

Dit zijn slechts enkele van de meest voorkomende, hoewel ze zich ook op andere gebieden kunnen voordoen, zoals cognitief (verwardheid, desoriëntatie en concentratieproblemen), psychologisch (angst, depressie en een laag gevoel van eigenwaarde). Het kan ook gaan om problemen op het auditieve gebied (oorsuizingen, gevoeligheid en vervormd gehoor) en vele andere.

Vestibulaire stimulatie op jonge leeftijd

Vaak stellen artsen de diagnose vestibulaire stoornis al op jonge leeftijd. Op dit punt is het belangrijk om te onthouden dat het zenuwstelsel pas op 12-jarige leeftijd volgroeid is. De therapieën en programma’s die eerder worden toegepast, kunnen dus meer succes hebben dan wanneer deze op een latere leeftijd worden gestart.

Het is de verantwoordelijkheid van de kinderarts om vast te stellen of er een probleem is met het vestibulaire systeem, iets wat over het algemeen wordt gedaan door middel van onderzoeken zoals:

• gehoortests.
• electronystagmografie.
• vestibulaire myogene evoked myogenic potentials.
• computergestuurde dynamische posturografie.
• electroneurografie.

Afhankelijk van de symptomen kan de specialist andere aanvullende tests gebruiken. We weten (Spaanse link) dat de toepassing van vestibulaire stimulatie bij kinderen doeltreffend is voor de bevordering van hun motorische, ruimtelijke en evenwichtsontwikkeling.

Het is belangrijk om te onthouden dat het bewijs aangeeft (Engelse link) dat deze therapieën veilig zijn voor kinderen. Ze kunnen zelfs worden gedaan als kinderen nog maar een paar maanden oud zijn.

Natuurlijk hebben studies en onderzoeken aangetoond (Spaanse link) dat vestibulaire stimulatie ook bij volwassenen kan worden toegepast met een hoge mate van effectiviteit. Het zal helpen om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Activiteiten die helpen

Voordat we enkele oefeningen voor vestibulaire stimulatie schetsen, moet je eerst terugdenken aan wat we in het begin hebben gezegd: de oefenprogramma’s worden per persoon uitgewerkt en pas toegepast nadat de diagnose definitief gesteld is. Deze persoonlijke aanpak is extra belangrijk in het geval dat je lijdt aan een aandoening met chronische symptomen.

Cawthorne-Cooksey oefeningen

Deze oefeningen zijn in de jaren 1940 -1945 ontworpen voor soldaten met evenwichtsstoornissen, en ze kunnen helpen om duizeligheid behandelen. Je moet deze bewegingen op een veilige plaats uitvoeren om de kans te verkleinen dat je jezelf stoot of valt.

Hoofd-/oogbewegingen tijdens het zitten

• Kijk op en neer zonder je hoofd of lichaam te bewegen.
• Kijk dan naar de ene en de andere kant zonder je hoofd of lichaam te bewegen.
• Strek je arm uit en wijs met je wijsvinger naar voren. Richt je blik een paar seconden alleen op dat punt en breng hem dan omhoog naar je neus en strek hem weer. Herhaal dit meerdere malen.
• Beweeg je hoofd in vier richtingen met je ogen open.

Hoofd/lichaamsbewegingen terwijl je zit

• Leg een voorwerp op de grond voor de stoel en buig voorover om het op te pakken terwijl je ernaar kijkt.
• Leg een voorwerp op de grond naast de stoel en buig zijwaarts om het op te pakken terwijl je ernaar kijkt.
• Leun voorover met het voorwerp in je hand en beweeg het om je kuiten heen, in circulaire bewegingen.

Bewegingen terwijl je staat

• Gooi een bal van de ene hand naar de andere boven ooghoogte.
• Ga zitten en staan met de ogen open en wissel dit vervolgens af met opstaan en gaan zitten terwijl je de ogen gesloten houdt.
• Leun voorover en gooi een bal van de ene hand naar de andere achter de kuiten.

Oefeningen voor stabilisatie van de blik

De functie van deze oefeningen is het vermogen te bereiken om je te concentreren op een object terwijl je stilstaat of in beweging bent. Voorbeelden van enkele van deze oefeningen zijn onder andere:

• Plaats twee middelgrote voorwerpen 30 centimeter uit elkaar op ooghoogte. Richt je blik dan gedurende 30 seconden op één ervan en wissel dan af met het andere (zonder je hoofd te bewegen).
• Plaats een middelgroot voorwerp op ooghoogte. Kijk er 30 seconden naar en sluit dan je ogen. Draai langzaam je hoofd 20 graden terwijl je er op een denkbeeldige manier op blijft focussen.
• Plaats een klein voorwerp op ooghoogte. Zwaai je hoofd op en neer en zijwaarts terwijl je je blik erop gericht houdt.

Je kunt variaties aanbrengen in de afstand, positie en grootte van het voorwerp, afhankelijk van hoe jij je prettig voelt. Herhaal deze oefeningen 4 tot 5 keer per dag.

Brandt-Daroff oefeningen

Deze oefeningen kun je gebruiken voor de behandeling van vertigo, neuritis vestibularis en zelfs als verlichting van de symptomen van labyrinthitis. Je kunt ze thuis uitvoeren zonder een specialist en ze bestaan uit de volgende stappen:

• Ga op de rand van het bed zitten met een rechte rug en draai je hoofd langzaam naar één kant in een hoek van 45 graden.
• Ga dan onmiddellijk op de andere kant liggen. Dat wil zeggen, als je je hoofd naar rechts hebt gedraaid, ga je op de linkerzijde liggen en omgekeerd.
• Houd deze positie 30 seconden vast.
• Keer terug naar de positie op de rand van het bed en breng je hoofd terug naar zijn natuurlijke hoek. Wissel dit af met draaien naar de andere kant om een complete serie uit te voeren.

Vestibulaire stimulatie is effectief

Er zijn aanwijzingen dat deze oefeningen effectief en veilig zijn voor de behandeling van vestibulaire stoornissen (Spaanse link). De verbetering kan oplopen tot 90% als iemand dagelijkse sessies doet evenals wekelijkse trainingen onder begeleiding.

Je kunt deze oefeningen die we hebben beschreven thuis uitvoeren zonder begeleiding. Andere, zoals de Epley-manoeuvre of de Semont-manoeuvre, vereisen de begeleiding van een gekwalificeerde professional. Dit is noodzakelijk om de kans op letsel aan de nek of nekwervels te verkleinen.

Houd in gedachten dat de effectiviteit van deze oefenprogramma’s afhangt van vele factoren, zowel emotionele als fysieke. Je kunt ze bovendien aanvullen met een verbetering van de voeding, therapie, psychologische ondersteuning, medicatie en andere behandelingen die je behandelend arts adviseert.