Wat is papillair oedeem of papiloedeem?

Papiloedeem kan dubbelzien, wazig zicht of zelfs tijdelijke blindheid veroorzaken. We zullen hier uitleggen waarom deze aandoening, geassocieerd met verhoogde druk in de schedel, optreedt.

Het papillair oedeem, ook wel papiloedeem genoemd, is een pathologie die in het oog optreedt. Het bestaat uit een ontsteking van het gebied van de optische zenuw dat zich het dichtst bij het netvlies bevindt, als gevolg van verhoogde intracraniale druk.

In een aantal gevallen is deze pathologie asymptomatisch, terwijl het in andere gevallen het gezichtsvermogen beïnvloedt. Het probleem is dat er achter deze ziekte ernstige gezondheidsproblemen schuil kunnen gaan, zoals hersentumoren. We leggen in dit artikel daarom alles uit wat je moet weten.

Wat is papillair oedeem?

Het papillair oedeem bestaat, zoals we al zeiden, uit de ontsteking van de optische papil van het oog. Meestal gebeurt dit in beide ogen tegelijkertijd, in de vorm van bilateraal oedeem rond de optische schijf (Spaanse link).

Deze pathologie vindt zijn oorsprong in intracraniële hypertensie (Spaanse link). De schedel is een vaste botstructuur, waarin we verschillende organen en stoffen kunnen vinden. Een daarvan is het hersenvocht. Wanneer iets in deze structuur met botten in volume toeneemt, dan ontstaat er een toename van de druk.

Papillair oedeem treedt dus op wanneer de intracraniale druk boven 200 millimeter water stijgt. Deze toename kan het gevolg van een massa of tumor zijn. Aan de andere kant, kan het ook een gevolg van een toename van de hoeveelheid hersenvocht zijn.

Mogelijke oorzaken

Zoals we zojuist hebben opgemerkt, is de oorzaak van papiloedeem craniale hypertensie. Dit neemt toe door de hoeveelheid hersenvocht of de aanwezigheid van abnormale massa in de hersenen.

Deze twee situaties komen vaak in verschillende scenario’s voor. Als we het over abnormale massa’s hebben, dan bedoelen we tumoren, abcessen die het gevolg van een infectie zijn of bloed als gevolg van een bloeding.

Volgens een studie gepubliceerd in de Journal Neurology Supplements (Spaanse link) is idiopathische intracraniële hypertensie de meestvoorkomende oorzaak van papillair oedeem. Dit betekent dat de druk toeneemt, maar de onderliggende oorzaak is onbekend.

In andere gevallen kan het aan een hersenvliesontsteking of hersenontsteking te wijten zijn. Een artikel in de Colombian Neurological Act (Spaanse link) bevestigt dat het ook een symptoom van het syndroom van Wernicke kan zijn. Andere, minder veelvoorkomende oorzaken zijn de volgende:

• Syndroom van Guillain-Barré
• Hypervitaminose A
• Tumoren van het ruggenmerg
• Vena cava superior Syndroom

Wat zijn de symptomen van papillair oedeem?

De symptomen van papillair oedeem zijn variabel. In het begin is het vaak asymptomatisch en ontdekken specialisten het pas tijdens het uitvoeren van een fundusonderzoek. Naarmate het vordert, begint de schade aan de vezels van de oogzenuw echter duidelijke tekenen te produceren.

In die zin beïnvloedt het papillaire oedeem het zicht van iemand. Het zicht kan gedurende enkele seconden wazig, dubbel of zelfs helemaal verdwijnen (Spaanse link). Veel patiënten ervaren ook gevoeligheid voor lichtcontrast.

De meeste episodes van verlies van gezichtsvermogen duren maar een paar seconden. Intracraniële hypertensie veroorzaakt bovendien ook eigen symptomen. Het gaat bijvoorbeeld vaak om hoofdpijn, misselijkheid en braken.

De hoofdpijn is sterker als je ‘s ochtends wakker wordt en heeft de neiging om gedurende de dag te verbeteren. In gevallen waar een hersenvliesontsteking de oorzaak is, dan kan nekstijfheid achter de nek ontstaan.

De behandeling van papiloedeem

Het belangrijkste doel bij de behandeling van papiloedeem is het elimineren van de oorzaak van intracraniële hypertensie. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat dit een medisch noodgeval is. Wanneer de oorzaak idiopathische hypertensie is, dan bestaan de maatregelen uit het verminderen van het hersenvocht.

In dit geval kunnen artsen volgens het Chilean Magazine of Neurosurgery (Spaanse link) vochtafdrijvende middelen zoals mannitol of furosemide voorschrijven. Gewichtsverlies kan bovendien gunstig zijn, evenals vocht- en zoutbeperking.

Om het hersenvocht goed te laten circuleren, is het ook een goed idee om het hoofdeinde van het bed iets hoger te zetten. In het geval dat geen van deze maatregelen werkt, kan een operatie nodig zijn.

De chirurgische benadering bestaat uit het uitvoeren van een lumbaalpunctie om een deel van de vloeistof af te voeren. Tot slot, als de oorzaak een infectie is of als er een abces is als gevolg van bacteriële kolonisatie, dan moet de patiënt antibiotica krijgen.

Waar je bij papillair oedeem op moet letten

Wat we over papillair oedeem moeten onthouden is dat het een pathologie is die de oogzenuw aantast. Het wordt door een toename van de intracraniale druk geproduceerd die op tal van verschillende situaties reageert. De meeste gevallen hebben echter één ding gemeen: een toename van de druk in de schedel.

Een van de meestvoorkomende oorzaken is idiopathische intracraniële hypertensie. Hersentumoren, bloedingen en infecties zijn echter ook triggers. Papiloedeem moet als een medisch noodgeval worden behandeld om onherstelbare schade aan het gezichtsvermogen te voorkomen.