Tunnelvisie: wat is het en hoe kun je het behandelen?

Wat is tunnelvisie precies en welke behandeling is er mogelijk?

Tunnelvisie is een verschijnsel waarbij ons vermogen om bepaalde visuele prikkels waar te nemen wordt aangetast. Bij deze aandoening wordt de waarneming van elementen in de periferie verminderd.

Het kan worden veroorzaakt door sommige oogaandoeningen, zoals glaucoom, retinitis pigmentosa of netvliesloslating; er zijn ook andere oorzaken, waaronder psychologische, want tunnelvisie wordt ook in verband gebracht met toestanden van stress.

Wat is tunnelvisie?

Zicht verschaft ons informatie over de elementen om ons heen. In het algemeen zijn we geneigd ons te concentreren op wat zich direct voor ons bevindt. Als er echter iets beweegt of verandert op een nabijgelegen plaats, merken we dat ook op dankzij het perifere zicht.

Naar schatting kunnen we echter tot 180° zien zonder ons hoofd te bewegen. Daarvan neemt het centrale zicht slechts 30° waar, terwijl het perifere zicht al het andere waarneemt.

Dit kan bij bepaalde gelegenheden veranderen. Bij tunnelvisie bijvoorbeeld neemt de perifere waarneming af, mislukt ze of wordt ze op een of andere manier aangetast. De beschreven sensatie is alsof je door een buis kijkt.

Hoewel er misschien geen probleem is om je te concentreren op voorwerpen voor je, is er een gedeeltelijk verlies van zicht, waardoor het gezichtsveld van de persoon wordt beperkt. Sommige mensen merken het echter pas als ze een oog sluiten.

Bijbehorende symptomen

Tunnelvisie is meestal meer een teken van bepaalde ziektebeelden. Er kunnen echter ook geassocieerde symptomen zijn:

• Verdonkerd of diffuse periferie.
• Een gevoel van duizeligheid in open ruimten.
• De neiging om te struikelen over voorwerpen of mensen.
• De noodzaak je hoofd te draaien om je goed te kunnen concentreren.
• Moeite met bewegen als er veel mensen zijn.
• Verminderd zicht ‘s nachts of in slecht verlichte gebieden, zoals voorkomt bij patiënten met astigmatisme.

Als tunnelvisie plotseling verschijnt, kan de persoon benauwdheid of paniek ervaren. Als het geleidelijk gaat, zijn we geneigd ons aan te passen.

Oorzaken van tunnelvisie

Het verschijnsel tunnelvisie kan door verschillende oorzaken optreden, zowel fysiologische als psychologische. Laten we eens kijken welke dat zijn.

Glaucoom

Dit is een oogaandoening die gekenmerkt wordt door een verhoging van de intraoculaire druk. Het tast de oogzenuw aan, die informatie naar de hersenen stuurt.

Volgens onderzoek (Engelse link) wordt gezichtsverlies door glaucoom beschreven als een afname van de perifere waarneming.

Netvliesloslating

Netvliesloslating kan het gevolg zijn van een trauma of samenhangen met ziekten als diabetes of aderverkalking. Er treden verschillende visuele stoornissen op. Naast tunnelvisie kunnen er sensaties zijn van onder andere lichten, schaduwen, een grijze vlek, flitsen als vliegende vliegen.

Cerebrovasculair accident (CVA)

Een beroerte kan de persoon op verschillende manieren beïnvloeden en hemiplegie (verlamming aan één kant van het lichaam), hemiparese (verminderde motorische controle), onduidelijke spraak, verminderd geheugen en verlies van perifeer zicht veroorzaken.

Migraine

Bij migraine komen verschillende visuele verschijnselen voor. Zo worden zogenaamde aura’s genoemd, waarbij flitsen, lichten en vormen worden waargenomen die er in werkelijkheid niet zijn. Ook ervaren sommige mensen tijdelijk tunnelvisie.

Geassocieerde psychologische factoren

Er zijn enkele stressgerelateerde stoornissen beschreven die de aandacht en de waarneming beïnvloeden. Daaronder bevindt zich ook het verschijnsel tunnelvisie.

Men denkt dat het te wijten kan zijn aan specifieke hypervigilantie, opgevat als selectieve aandacht voor bepaalde stimuli, die door de persoon als een potentiële bedreiging zouden worden beschouwd, waardoor het vermogen om andere elementen waar te nemen wordt verminderd.

Andere oorzaken

Er zijn nog andere mogelijke oorzaken van tunnelvisie:

• Optische neuritis (Spaanse link)
• Hersentumor
• Cranioencefaal trauma

Diagnose van tunnelvisie

Er zijn verschillende oorzaken van tunnelvisie. Daarom moet je je oogarts bezoeken als dit verschijnsel zich meerdere keren heeft voorgedaan of als het aanhoudt. Een volledig visueel onderzoek kan helpen de oorzaak vast te stellen.

De oogarts zal druppels aanbrengen om de pupillen te verwijden en de achterkant van het oog onderzoeken, op zoek naar mogelijke tekenen van netvliesloslating of glaucoom.

Ook andere tests kunnen worden uitgevoerd om de oorzaak vast te stellen:

• Echografie om het netvlies zichtbaar te maken.
• Optische coherentie tomografie (OCT).
• Gezichtsveldtest om het zijzicht te meten.
• Tonometrie om de inwendige druk in het oog te meten.

Behandelingsmogelijkheden

Met betrekking tot de behandeling zijn er verschillende opties, maar het zal afhangen van elke individuele oorzaak. In dit verband zijn de volgende opties beschikbaar:

• Als het verband houdt met een beroerte, verbetert het meestal vanzelf. Het is echter belangrijk om de mogelijke oorzaken van de beroerte aan te pakken, zodat het niet terugkomt.
• Als tunnelvisie wordt veroorzaakt door migraine, is het meestal tijdelijk. Het kan echter vaak voorkomen, dus zal de arts medicijnen aanbevelen om het terugkomen ervan te verminderen, zoals pijnstillers, dihydro-ergotamine en CGRP-antagonisten.
• Bij netvliesscheuren bestaan de behandelingen uit laser (fotocoagulatie) of bevriezing (cryopexie). Bij netvliesloslating is een operatie de optie.
• Voor retinopathie worden behandelingen onderzocht. In dit verband wordt onder meer voretigene neparvovec-rzyl gebruikt, dat bij injectie in het oog kan helpen bij de behandeling, wanneer deze aandoening wordt veroorzaakt door het RPE65-gen(Spaanse link).
• Als tunnelvisie verband houdt met glaucoom, worden oogdruppels toegediend en uiteindelijk een operatie uitgevoerd. In deze gevallen kan verdere schade worden voorkomen of uitgesteld.
• Er is ook de mogelijkheid van visusrevalidatietherapie als tunnelvisie blijvend wordt.

Kan tunnelvisie worden voorkomen?

Als de bovengenoemde symptomen aanwezig zijn, is het belangrijk om onmiddellijk een oogarts te bezoeken. En ook al zijn niet alle gevallen omkeerbaar, het is mogelijk om verdere schade, die tot blindheid kan leiden, te voorkomen.

We raden je ten zeerste aan om regelmatig oogonderzoeken te laten doen. Hoewel tunnelvisie niet altijd voorkomen kan worden, kunnen bepaalde mogelijke geassocieerde factoren wel beheerd worden.