Necrospermie: de oorzaken van dood sperma

Necrospermie is een zeldzame aandoening van het sperma die leidt tot onvruchtbaarheid bij mannen. Er is weinig wetenschappelijke informatie over, dus zijn meer studies nodig om de oorzaken op te helderen.

Geschreven en geverifieerd door de dokter Maryel Alvarado Nieto.

Laatste update: 16 september, 2022

Mannelijke onvruchtbaarheid vertegenwoordigt ongeveer 30% van de problemen in verband met de menselijke conceptie. Onder de spermogramveranderingen is necrospermie een zeldzame bevinding. De vitaliteit van het sperma is aangetast, wat blijkt uit een verminderd percentage levende spermatozoa. Wat zijn de oorzaken van deze spermadood?

Hoewel men aanvaardt dat een vitaliteit van minder dan 58% het bestaan van necrospermie aantoont, is deze waarde niet langer absoluut.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werkte haar richtlijnen bij in 2021 en waarschuwt dat er geen duidelijke grens is tussen vruchtbare en onvruchtbare mannen. Ook vertoonden pogingen om necrospermie in te delen naar de ernst ervan discrepanties.

Necrospermie versus asthenozoospermie

De beoordeling van het spermamonster is fundamenteel om mannelijke vruchtbaarheidsproblemen te diagnosticeren. Dit gebeurt met behulp van het spermogram, dat ons zowel de fysieke kenmerken van het monster als eventuele veranderingen in de spermatozoa laat kennen.

De bepaling van de vitaliteit van de spermatozoa voert men uit als een aanzienlijk percentage ervan immotiel wordt waargenomen.

Sommige structurele problemen kunnen ervoor zorgen dat spermatozoa hun beweeglijkheid verliezen zonder te sterven. Daarom is de eerste stap bij het diagnosticeren van necrospermie te onderscheiden of de lage beweeglijkheid te wijten is aan spermadood of dat het daarentegen gaat om asthenozoospermie, waarbij de spermatozoa nog leven, ondanks dat ze geen beweeglijkheid hebben.

Dit wordt bereikt door de vitaliteit van de spermacellen te bepalen, die met behulp van enkele procedures in het spermamonster kan worden aangetoond. Hoewel er verschillende manieren zijn om dit te benaderen, zijn de belangrijkste methoden vitale kleuring en de hypoosmotische test.

De belangrijkste oorzaak van necrospermie: infecties

Geschat wordt dat ongeveer 40% van de gevallen van necrospermie te wijten is aan een infectie van het genitaal kanaal. De mechanismen die tot spermadood leiden zijn onder andere directe verwonding door het micro-organisme, de ontstekingsreactie van het immuunsysteem op de ziekteverwekker, en orgaanschade die door de chroniciteit van de infectie veroorzaakt wordt.

De belangrijkste ziekteverwekkers die betrokken zijn bij infecties van de urogenitale tractus die met necrospermie in verband gebracht worden zijn de volgende:

• Escherichia coli
• Chlamydiae trachomatis
• Candida albicans
• Mycoplasma hominis

Behandelingssucces

Het gebruik van antibiotica om een infectie van het genitale stelsel te behandelen is doeltreffend gebleken voor de verbetering van sommige spermaparameters, waaronder de vitaliteit. Necrospermie heeft echter een multifactoriële oorsprong die het verkrijgen van de gewenste resultaten in de weg kan staan, ondanks het uitroeien van de veronderstelde oorsprong van de verandering.

Anderzijds is de keuze van het juiste antibioticum van fundamenteel belang, omdat het de hematoprostatische barrière moet binnendringen. Daarnaast moet de duur van de behandeling voldoende lang zijn om bacteriële persistentie na de behandeling te voorkomen.

Sommige auteurs suggereren het gebruik van antioxidanten om de effectiviteit van de antibioticabehandeling te verbeteren. Meer studies zijn echter nodig.

Hyperthyreoïdie en spermadood

Een andere oorzaak van necrospermie is de aanwezigheid van verhoogde schildklierhormoonspiegels. De betrokken mechanismen omvatten zowel een directe hormonale werking op de cellen als een verhoogde lichaamstemperatuur secundair aan hyperthyreoïdie.

In de meeste gevallen verbeteren de spermaparameters met een effectieve suppressieve therapie, wat leidt tot hormoonwaarden binnen de normale grenzen.

Varicocele en necrospermie

Dilatatie van de pampiniforme veneuze plexus, beter bekend als varicocele, is eenveel voorkomende aandoening onder de algemene bevolking. De aanwezigheid ervan is meestal asymptomatisch, maar het wordt in verband gebracht met vruchtbaarheidsproblemen bij mannen, waaronder necrospermie.

Plaatselijke hyperthermie in de testis lijkt een van de mechanismen te zijn die bij varicocele de dood van sperma veroorzaken, hoewel ook oxidatieve stress (Spaanse link) en verhoogde DNA fragmentatie in kiemcellen beschreven worden.

Behandelen of niet behandelen?

De huidige aanbeveling is om varicocele te behandelen als het spermogramveranderingen veroorzaakt. Hiervoor zijn twee verschillende therapeutische benaderingen beschikbaar:

1. Chirurgie
2. Percutane embolisatie

Wat betreft de door varicocele beïnvloede parameters van het seminogram is een verbetering van de vitaliteit van het sperma waargenomen, die binnen enkele maanden na de behandeling verschijnt.

Virussen en necrospermie

Sommige chronische virale infecties lijken ook verband te houden met necrospermie; in het bijzonder die door het hepatitis B-virus en het humaan papillomavirus (HPV). Spermaveranderingen worden echter ook beschreven bij de aanwezigheid van andere virale deeltjes. Denk aan aandoeningen zoals hepatitis C en HIV.

Momenteel heeft de SARS-CoV-2 pandemie geleid tot discussies over de rol van COVID-19 bij de mannelijke vruchtbaarheid. Dit komt omdat het molecuul waaraan het virus zich bindt om het lichaam te infecteren, angiotensine-converting enzyme 2, ook in de testikels tot expressie komt. Er is echter veel meer onderzoek nodig om dit verband op te helderen.

Virussen die chronisch in het lichaam aanwezig blijven kunnen spermadood veroorzaken.

Levensstijl en mannelijke vruchtbaarheid

Een belangrijk aspect dat met necrospermie in verband wordt gebracht is de aanwezigheid van ongezonde levensgewoonten. Daartoe behoren slechte voeding en een zittende levensstijl, culminerend in zwaarlijvigheid.

Overgewicht leidt tot verhoogde temperatuur van de testikels en verhoogde oxidatieve stress. Bovendien schijnt er ook een verandering van de rijping van de zaadcellen te zijn, door een lage adiponectine afscheiding (Engelse link).

Roken zelf is een oorzaak van necrospermie, dus stoppen met roken zou de vitaliteit van de zaadcellen kunnen verbeteren. Er zijn echter meer studies nodig om deze effectiviteit aan te tonen.

Daarnaast hebben alcoholgebruik en drugsgebruik, waaronder cannabinoïden, invloed op de spermaparameters. Wat medicijnen betreft, vermindert ook acetylsalicylzuur de vitaliteit van het sperma.

Andere oorzaken van necrospermie

Mannelijke onvruchtbaarheid is multifactorieel. Daarom moet de aanpak van de patiënt ook multidisciplinair zijn. Toch kunnen we, als we de belangrijkste oorzaken van necrospermie kennen, het koppel een adequate en realistische begeleiding geven. Dit is vooral het geval bij mannen die een onderliggende aandoening hebben, zoals een ruggenmergletsel of polycysteuze nierziekte.