Hookah: gezondheidseffecten en risico's

Hookah-roken klinkt misschien leuk. De gevolgen voor de gezondheid zijn dat echter niet. Lees verder en we vertellen het je.

Hoewel het een minder schadelijke of giftige bezigheid lijkt dan gewoon roken en in sommige culturen zelfs goed aangeschreven staat, brengt het roken van een hookah of waterpijp ook gezondheidsrisico’s met zich mee.

Van de mogelijkheid van keelontstekingen tot het ontstaan van verschillende soorten kanker, het is goed om te weten waaraan we met deze praktijk worden blootgesteld. Het doel is om het tot een minimum te beperken of zelfs helemaal te vermijden.

Wat is hookah en waarvoor wordt het gebruikt?

Hookah is de naam die in het Engels gegeven wordt aan een apparaat dat gebruikt wordt om tabak te roken. Het wordt ook wel cachimbo of shisha genoemd, hoewel de oorspronkelijke Arabische naam huqqa is.

Het apparaat in kwestie bestaat uit verschillende delen of secties:

• Een kom of voet, die met water gevuld wordt.
• Een rookkamer (kom), waarin de tabak wordt gelegd.
• De slang waar de rook doorheen gaat.
• Het mondstuk of de mondstukken, waardoor de rook ingeademd wordt.

Bij het hookah-roken wordt de tabak die in de kom is gedaan verhit. De lucht wordt door het mondstuk aangezogen, waardoor de rook naar de vloeistof toe circuleert tot hij de mond van de persoon bereikt.

De gebruikte tabak is meestal uniek voor deze apparaten. Het komt voor in smaken als kaneel, munt, zoethout, appel en perzik, naast andere soorten.

Hoewel dit gebruik van oosterse oorsprong is (er wordt over gedebatteerd of het uit India of Perzië komt), is het ook in het Westen vrij populair geworden. Volgens de website van de New Yorkse overheid (Engelse link) rookt 5,6% van de middelbare scholieren hookahs, en het gebruik ervan is de laatste jaren toegenomen.

De risico’s van het gebruik van hookah

Dat bij het roken van hookah de rook de longen bereikt nadat hij door water is gegaan, betekent niet dat hij minder schadelijk is. Water filtert de giftige bestanddelen van tabak er niet uit.

Hoewel het onderzoek naar deze apparaten nog gaande is, zijn er al aanwijzingen dat het roken van een hookah veel gevaren met zich meebrengt. Laten we ze eens bekijken.

Blootstelling aan koolmonoxide

In hookah-pijpen gebruikt men houtskool, dat bij ontsteking koolmonoxide afgeeft. Dit kan een risico op vergiftiging opleveren. De mogelijkheid dat dit gebeurt varieert van verschillende factoren. Denk aan de grootte van de ruimte waar men rookt en het aantal mensen dat aanwezig is. Daarnaast speelt de hoeveelheid verbrandde houtskool en de tijd die men in de ruimte doorbrengt een rol.

Nicotine

Omdat er tabak in de shisha verbrand wordt, bevat de rook ook nicotine. Het is al bewezen dat deze stof in verband gebracht wordt met het risico op het ontstaan van longkanker (Spaanse link).

Andere giftige stoffen

Andere chemische stoffen die vrijkomen bij het verbranden van houtskool en tabak in de hookah en die ook in sigarettenrook voorkomen zijn formaldehyde en teer. Zowel de hookah-rokers als hun omgeving worden eraan blootgesteld, en mensen in de omgeving ondervinden dus de gevaren van meeroken.

Blootstellingstijd

Het is ook belangrijk te bedenken dat het gebruik van deze apparaten meestal in gesloten ruimten gebeurt, omdat het niet zo gemakkelijk of gebruikelijk is ze naar buiten te vervoeren, zoals met een sigaret gewoonlijk gebeurt.

Anderzijds inhaleren hookahrokers veel rook, want een sessie kan vrij lang duren (tot een uur, bij sommige gebruikers). Bijgevolg worden zowel actieve als passieve rokers meer blootgesteld aan monoxide en andere giftige stoffen.

Giftige stoffen

Door de manier waarop hookah gebruikt wordt, hebben gebruikers de neiging meer giftige stoffen in te nemen of in te slikken dan sigarettenrokers.

Verslaving

Zoals gezegd is er een hoge blootstelling aan nicotine bij hookah. In feite gaat het om dezelfde hoeveelheid als bij het roken van sigaretten, waardoor de kans op verslaving groot is.

Het verhoogt de kans dat iemand gaat roken

Een ander interessant feit dat in het onderzoek (Engelse link) werd opgemerkt is dat het roken van hookah de kans verhoogt dat de persoon ook gewone sigaretten wil gaan gebruiken.

Het kan tot infecties leiden

In bars en cafés gebruikt men vaak hookah-pijpen. Als ze niet goed schoongemaakt worden, neemt ook het risico op keel- of mondinfecties toe.

Er is brandgevaar

Het verbranden van houtskool kan het risico op brand vergroten. Daarom moet men met hookahs voorzichtig omgaan. Ook moet een brandblusser altijd bij de hand zijn.

De gezondheidseffecten van het roken van een waterpijp

Praktisch gezien zijn de effecten van het roken van sigaretten en van waterpijpen hetzelfde. Deze omvatten de volgende:

• Tabakssappen irriteren het mondslijmvlies en de keel.
• Regelmatige hookah-rokers vertonen hoge niveaus van CEA. Dit is een eiwit dat men in verband brengt met het ontstaan van tumoren. Als gevolg daarvan wordt het ook in verband gebracht met long-,  blaas- en mondkanker (Engelse link).
• Giftige stoffen in tabaksrook kunnen de verstopping van slagaders bevorderen, zodat ze het risico op het ontstaan van hartziekten (Engelse link) verhogen.
• Er is een verhoogde kans op vroegtijdig overlijden bij mensen met hartziekten of COPD (chronische obstructieve longziekte).
• Het beïnvloedt de gezondheid van je gebit (Engelse link).
• Zwangere vrouwen die hookah roken kunnen bevallen van kinderen met ondergewicht.
• Verhoogt het risico op overdracht van besmettelijke ziekten, waaronder tuberculose (Engelse link).

Koolmonoxidevergiftiging

Anders dan bij het roken van sigaretten is er, omdat men bij het roken van een waterpijp houtskool verbrand, een kans op koolmonoxidevergiftiging, zoals eerder vermeld.

De milde symptomen die in dit geval optreden zijn als volgt:

• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Slaperigheid
• Vermoeidheid
• Verwarring
• Prikkelbaarheid

Als het ernstiger is kunnen er echter misselijkheid, braken, hartkloppingen, en zelfs wazig zien optreden. In deze situaties moet men onmiddellijk medische hulp zoeken. Een koolmonoxidevergiftiging leidt tot stuiptrekkingen, hersenbeschadiging, en zelfs de dood.

Voorkomen van de risico’s

Vanwege de gezondheidsrisico’s zijn op sommige plaatsen voorschriften ingevoerd voor plaatsen waar men hookah rookt. Deze voorschriften hebben bijvoorbeeld betrekking op de leeftijd van de gebruikers. Men mag deze dienst niet aan minderjarigen verlenen.

Maar of het nu in een openbare of privé gelegenheid is, gebruikers van dit soort apparaat moeten rekening houden met enkele maatregelen om de risico’s te beperken:

• Ontsmet de pijpen.
• Deel geen mondstukken.
• In openbare gelegenheden zou elke klant idealiter een nieuw mondstuk moeten hebben.
• Ventileer de ruimte goed. Houd bij voorkeur zowel de ramen als de deuren open.
• Beperk de tijdstippen waarop je rookt en verkort de tijd van consumptie.
• Zorg ervoor dat het oppervlak waarop de hookah staat niet ontvlambaar is.
• Houd brandblussers en blusdekens bij de hand om vlammen te bedwingen of te smoren.

De beste en gezondste maatregel is natuurlijk het vermijden van het gebruik van welke vorm van tabaksproducten dan ook.