Hoe tijdens de quarantaine met verdriet om te gaan
Om tijdens de quarantaine met verdriet om te gaan, is in veel gezinnen een realiteit en blijft dat ook. Wereldwijd zijn er al meer dan 300.000 doden door COVID-19 gevallen. Helaas zijn er alle aanwijzingen dat het aantal de komende maanden zal blijven stijgen totdat er werkelijk effectieve behandelingen of een vaccin beschikbaar zijn.
Deze ziekte heeft in veel landen, vooral in Europa en Noord-Amerika, tot een zeer groot aantal sterfgevallen geleid. Daarnaast zijn er ook sterfgevallen vanwege andere onvermijdelijke oorzaken, zoals ouderdom en onderliggende gezondheidsproblemen.
Er zijn in sommige gebieden ook veel mensen die onvoldoende aandacht hebben kunnen krijgen vanwege de drukte op de IC’s. Dit is de reden dat we met een groot aantal situaties zijn geconfronteerd waarin mensen niet op de gebruikelijke manier afscheid van hun dierbaren hebben kunnen nemen.
Wat kunnen we tijdens de quarantaine met betrekking tot verdriet verwachten?
De dood van een dierbare is een van die situaties in het leven waar we menselijk contact het meest nodig hebben. Het is een tijd van kwetsbaarheid waarin we onze ziel voelen breken en het met de rest van onze geliefden delen verlicht onze pijn.
“Er is geen andere situatie zoals verdriet, waarbij de pijn elk onderdeel van ons leven raakt. Het is biologisch (het schaadt het lichaam), psychologisch (het schaadt de geest), sociaal (het schaadt de samenleving en haar manier van leven), empathisch (de pijn van anderen schaadt ons) en spiritueel (het schaadt de ziel). Als we een geliefde verliezen, dan doen het verleden, het heden en vooral de toekomst allemaal pijn. Ons hele leven ervaart deze pijn en het raakt ons diep.”
-J. Montoya Carraquilla-
In de huidige situatie is het delen met je dierbaren in veel landen niet mogelijk. Als gevolg hiervan kan ons rouwproces op veel verschillende manieren worden beïnvloed:
- Onze stressniveaus kunnen aanzienlijk toenemen, omdat de lockdown het moeilijker maakt om met deze nieuwe situatie om te gaan. Stress kan onze hartslag veranderen, waardoor we onder andere slapeloosheid, nachtmerries, hoofdpijn of spijsverteringsproblemen kunnen krijgen.
- Onze emoties kunnen door de stress van de quarantaine zelfs nog intenser worden.
- Het kan zijn dat we moeite hebben om met het verdriet om te gaan en de normale rouwprocessen te doorlopen, omdat we niet op de traditionele manier een wake of begrafenis kunnen houden.
- Het is zelfs nog moeilijker om de realiteit van de situatie te accepteren. Als je niet bij de overledene woonde en de fysieke afwezigheid dus niet merkt, dan kan het op bepaalde momenten zelfs lijken alsof diegene niet eens overleden is.
Welke emoties komen het meest voor bij rouw?
Veel gedachten, gevoelens en emoties ontstaan wanneer we met de dood van een geliefde worden geconfronteerd. Kinderen zijn vaker geïrriteerd en banger, terwijl adolescenten en volwassenen vaker verdrietig zijn en depressief kunnen worden.
Het is echter belangrijk om te onthouden dat iedereen op zijn of haar eigen manier met verdriet omgaat, en er zijn veel manieren om dit te uiten. Hoe we ook met verdriet omgaan, emoties zullen zeker in de vroege stadia centraal staan. Enkele van de meest voorkomende die we kunnen ervaren zullen we hieronder bespreken.
Verdriet
Verdriet is de emotie die in alle culturen het meest met rouw wordt geassocieerd. Het kan zich onder andere in de vorm van tranen manifesteren, maar daarnaast ook met:
- een gebrek aan energie.
- niet voor onze hygiëne zorgen.
- pessimistische gedachten hebben.
- weinig interesse in dingen om ons heen.
Tijdens verdriet is het belangrijk dat we onszelf tijd en ruimte gunnen om het verdriet te ervaren. Op die manier zullen we het niet onderdrukken en kunnen we er beter mee omgaan.
Het is echter ook belangrijk voor ons om activiteiten uit te voeren om te proberen het verdriet de rest van de dag weg te houden. Als je dat niet doet, dan kan het verdriet gemakkelijk in een depressie veranderen en moeilijker worden om mee om te gaan.
Angst
Angst is een veelvoorkomende emotie en neemt in tijden van rouw gemakkelijk toe. Het kan zich in tijden van rouw op onder andere de volgende manieren bij mensen manifesteren:
- We zijn misschien bang dat iemand anders die dicht bij ons staat ook zal sterven.
- Er bestaat angst dat we de situatie niet aankunnen.
- We ervaren angst om zelf ziek te worden als de persoon aan een besmettelijke ziekte is overleden.
- We kunnen bijvoorbeeld bang zijn om auto te rijden als het overlijden door een ongeval is veroorzaakt.
- Er is een verhoogde angst voor de dood.
- We kunnen aan andere angsten lijden die ons op zo’n moment kunnen gaan achtervolgen.
Wat er ook gebeurt, we moeten met onze angsten leren leven om ze te verminderen. Als we ze proberen te vermijden, dan worden ze groter. Strategieën zoals cognitieve herstructurering of systematische desensitisatie kunnen ons effectief helpen om ze te beheersen. Een therapeut bezoeken, al is het maar voor een telefonisch consult, kan hierbij helpen.
Boosheid
Als we een situatie niet accepteren of als oneerlijk beschouwen, dan komt er vaak woede naar boven. Dit kan erg belemmerend zijn als we niet weten hoe we er correct mee om kunnen gaan. Op deze momenten kan het erg nuttig zijn om te leren rustig te ademen en ontspanningstechnieken of zelfbeheersingstechnieken uit te voeren.
Schuldgevoel
Een schuldgevoel kan onze gedachten overspoelen als we denken dat we niet alles hebben gedaan wat we hadden kunnen doen. Om dit te overwinnen, moeten we leren om onszelf te vergeven en ook anderen te vergeven van wie we denken dat ze op de een of andere manier verkeerd hebben gehandeld.
Strategieën om tijdens de quarantaine met verdriet om te gaan
Het fundamentele verschil met andere rouwmomenten die we hebben meegemaakt, is dat de meeste mensen in de huidige situatie geen afscheid van hun overleden geliefde hebben kunnen nemen. In sommige gevallen hebben patiënten en dierbaren hun laatste woorden via telefoon of video kunnen delen, maar dit is niet altijd mogelijk geweest.
“Rouw transformeert de gebroken en gewonde ziel, de ziel die ‘s morgens niet meer wil opstaan, de ziel die geen reden kan vinden om te leven, de ziel die een ongelooflijk verlies heeft geleden. Verdriet heeft de kracht om te genezen.”
-Elisabeth Kübler-Ross-
Tijdens de noodtoestand is het ook verboden om een wake te houden en slechts een zeer beperkt aantal mensen kan de begrafenis bijwonen, soms zelfs maar drie personen. Het is daarom belangrijk dat we enkele strategieën in gedachten houden. Hieronder geven we enkele suggesties.
Een afscheidsritueel voorbereiden
Als we fysiek geen afscheid kunnen nemen van onze geliefde, dan kunnen we een ander soort afscheid organiseren. Je kunt hierbij creatief zijn en doen wat het beste voelt. Denk hierbij aan:
- het schrijven van een afscheidsbrief.
- een tekening in het geval van kleine kinderen.
- wat foto’s verzamelen.
- een gedicht schrijven.
Sociaal isolement vermijden
Zelfs als we fysiek geen knuffels kunnen geven, is het belangrijk om onze gevoelens te delen met degenen die het dichtst bij ons staan. Technologie stelt ons in staat om te bellen, video-oproepen te doen en berichten naar elkaar te sturen, zowel geschreven als audio.
Laten we deze hulpmiddelen gebruiken om dat te vragen wat we nodig hebben en om onze emoties met anderen te delen. De pijn zal nog steeds diep zijn, maar het is gemakkelijker te verdragen als het wordt gedeeld.
Gevoelens uiten om met verdriet om te gaan
Negatieve emoties worden sterker wanneer we verdriet ervaren. We moeten ze dus niet vermijden maar juist laten stromen. Hoe meer we ze vermijden, hoe langer we het lijden verlengen.
Negatieve gedachten beheren
Wat we van binnen tegen onszelf zeggen als we proberen om met verdriet om te gaan, is de sleutel tot ons emotionele welzijn. Het is daarom belangrijk om te weten of onze gedachten te negatief worden.
Huilen
Huilen maakt stresshormonen vrij en heeft een kalmerend effect. In het licht van het verlies van een geliefde is verdriet onvermijdelijk. Als het gepaard gaat met tranen, dan zal het ons helpen deze emotie beter te beheersen.
Schrijven
Schrijven is een zeer therapeutische strategie. Aangezien we ons tijdens de lockdown niet tot anderen kunnen verhouden zoals we zouden willen, zal schrijven ons helpen om ons niet zo alleen te voelen. Het zal ons ook helpen om:
- onszelf beter te kennen.
- beter met onze emoties om te gaan.
- uit te drukken wat we moeilijk in fysieke woorden kunnen vatten.
Fysieke beweging
Het doen van een vorm van fysieke activiteit vermindert ons niveau van stress, woede en angst. We raden beweging dan ook ten zeerste aan voor degenen die diep verdriet ervaren.
We moeten daarom op de een of andere manier actief zijn om ons beter te voelen. Doe dit ofwel door in huis te bewegen (als de strikte quarantaine voortduurt) of door naar buiten te gaan wanneer dat mogelijk is.
Laatste aanbevelingen om tijdens de lockdown met verdriet om te gaan
Verdriet is een proces waardoor we zeer diepe pijn ervaren. Het pad kan erg moeilijk zijn. De huidige situatie maakt dit nog moeilijker. De thuisquarantaine maakt het namelijk moeilijk om onze pijn te delen zoals we gewend zijn.
Ondanks hoe ongelooflijk moeilijk de situatie voor ons is, is het belangrijk om te onthouden dat het een tijdelijke situatie is. Later kunnen we met de rest van onze familie en vrienden een uitgebreider afscheid organiseren.
Tot dat moment aanbreekt, moeten we alle normale fasen doorlopen om met het verdriet om te gaan. Om dit te doen, is het essentieel dat we in diep contact komen met onze emoties en deze niet proberen te vermijden.
Als we ze met de rest van onze familie, vrienden en steungroep delen, dan zullen we ons dichter bij hen voelen, zullen we onze banden versterken, en die verbinding zal ons helpen om beter met alle pijn om te gaan.