Hartaandoeningen: alles wat je moet weten

Hartaandoeningen kunnen aangeboren of verworven zijn, hoewel de laatste veel vaker voorkomen. We zullen er alles over uitleggen en de risicofactoren die het optreden ervan bevorderen.

Geschreven en geverifieerd door de arts Leonardo Biolatto.

Laatste update: 23 januari, 2023

De term hartaandoeningen gebruikt men vaak samen met cardiovasculaire pathologie. De waarheid is echter dat de laatste verwijst naar de betrokkenheid van de bloedvaten.

Allemaal zijn ze wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaken (Engelse link). De meeste zijn echter te voorkomen. Daarom leggen we in dit artikel alles uit wat je moet weten over hartaandoeningen en hoe je ze kunt voorkomen.

Wat zijn hartaandoeningen?

hartaandoeningen zijn een heterogene groep ziektebeelden die het hart aantasten, hetzij structureel, hetzij in zijn functioneren. Ze kunnen ook bepaalde vasculaire pathologieën omvatten, zoals de vernauwing van de bloedvaten.

Over het algemeen worden ze verdeeld in een aantal groepen. In de eerste plaats vinden we die welke bestaan uit een verandering van het hartritme: ritmestoornissen (Spaanse link). Aan de andere kant hebben we aangeboren hartafwijkingen, dat zijn die welke vanaf de geboorte aanwezig zijn.

Tot de hartaandoeningen behoren ook structurele afwijkingen. Bijvoorbeeld valvulopathieën (gerelateerd aan de hartkleppen) of cardiomyopathieën (verandering van de hartspier). Hieronder volgt een basisuitleg van drie van de meest relevante.

Arteriosclerose

Arteriosclerose is een van de meest relevante risicofactoren voor hartaandoeningen. Het wordt gerekend tot de cardiovasculaire pathologieën, en het is belangrijk om het te benadrukken, omdat het vaak ernstige complicaties veroorzaakt.

Deze aandoening bestaat eruit dat de slagaders stijf en dik worden. Zo wordt de bloedstroom naar de weefsels van het lichaam veranderd. Atherosclerose daarentegen is een specifieke vorm van aderverkalking, hoewel ze niet hetzelfde zijn. In dit geval hebben we het over een verharding van de slagaderwanden die niet wordt gevormd door atheromateuze plaques.

Wat er meestal gebeurt is dat atherosclerose de kransslagaders aantast. Daardoor krijgt het hart niet meer genoeg zuurstof en voedingsstoffen om goed te kunnen functioneren, door vet- en cholesterolplaques die het belemmeren.

Angina pectoris en myocardinfarct

Zowel angina pectoris als hartinfarcten zijn ziektebeelden die nauw verwant zijn aan atherosclerose. Ze treden op als er al een merkbare obstructie in de kransslagaders is.

Als de obstructie gedeeltelijk is, treedt meestal angina pectoris op. Er treedt intense pijn op, maar die bereikt geen infarct. De pijn bevindt zich in de borst en verdwijnt kort daarna als de persoon rust.

Een acuut myocardinfarct daarentegen is een intense pijn die niet verdwijnt bij rust en laat zien dat er te weinig zuurstof het hartweefsel bereikt. Uiteindelijk is het resultaat celnecrose. Een infarct is tegenwoordig een van de belangrijkste doodsoorzaken .

Hoe ontstaan hartaandoeningen?

Het ontstaan van hartaandoeningen hangt van veel factoren af. In het algemeen kunnen we onderscheid maken tussen aangeboren en verworven pathologieën. Congenitaal zijn die welke vanaf de geboorte aanwezig zijn.

Aangeboren afwijkingen (Spaanse link) zijn vaak de oorzaak van hartritmestoornissen en hartklepaandoeningen. Verworven afwijkingen daarentegen zijn meestal gerelateerd aan een reeks risicofactoren en schadelijke gewoonten.

Bijvoorbeeld, zoals uitgelegd in het Journal of Clinical Medicine (Spaanse link), zijn roken, hoge bloeddruk en diabetes bepalend voor de ontwikkeling ervan. Hetzelfde geldt voor andere drugs, zoals alcohol of cocaïne, evenals stress en gebrek aan lichaamsbeweging.

Sommige factoren vergroten het risico op hartaandoeningen en daar kunnen we niets aan doen, zoals veroudering en het verstrijken van de tijd. Infecties en andere stofwisselingsziekten (zoals hemochromatose) kunnen ermee samenhangen.

Wat zijn de tekenen van een hartaandoeningen?

De symptomen van een hartaandoening variëren. Het is niet hetzelfde dat de pathologie een bloedvat aantast, zoals atherosclerose in een kransslagader, als dat het hartritme verandert. Daarom zullen we in het algemeen uitleggen welke tekenen in elke situatie meestal optreden.

Ten eerste, als we spreken van atherosclerose, gaan de symptomen uit van angina pectoris of een hartaanval. In deze gevallen overheersen hevige pijn op de borst en kortademigheid.

Bovendien kan de pijn uitstralen naar de kaak of een arm. Het is echter belangrijk op te merken dat de symptomen niet hetzelfde zijn bij mannen en vrouwen. Zoals uitgelegd door de Mayo Clinic (Engelse link) hebben vrouwen vaker last van infrequente verschijnselen als misselijkheid, braken of indigestie.

Hartritmestoornissen worden gekenmerkt door een gevoel van hartkloppingen of fladderen op de borst en algemene malaise. In veel gevallen treden duizeligheid en flauwvallen op, evenals lichtheid in het hoofd.

Aangeboren hartafwijkingen daarentegen veroorzaken meestal moeilijkheden bij de ademhaling en bij het uitvoeren van lichamelijke activiteiten. Het is gebruikelijk dat deze mensen last hebben van oedeem in de benen of zelfs in de buik. In de ernstigste gevallen kan cyanose optreden.

Hoe kunnen hartaandoeningen worden opgespoord?

Dankzij de vooruitgang in de wetenschap en de geneeskunde zijn er steeds meer manieren om hartaandoeningen op te sporen. In sommige gevallen is zelfs een prenatale diagnose mogelijk. Op die manier kan vroegtijdig met de behandeling worden begonnen en kunnen complicaties worden voorkomen.

De tests die artsen het meest gebruiken bij cardiologische consulten zijn het elektrocardiogram en de hartkatheterisatie. Dat zijn echter niet de enige. Computertomografie, magnetische resonantiebeeldvorming en stresstests kunnen ook worden gebruikt.

Elektrocardiogram

Het elektrocardiogram is meestal de eerste test voor een mogelijke hartaandoeningen. Dat komt omdat het een minimaal invasieve en goedkope procedure is.

Hiermee kan men de elektrische signalen die het hart produceert opnemen. Zo kan de arts vaststellen of er afwijkingen zijn in het ritme of zelfs in de structuur.

Echocardiogram

Een echocardiogram is ook een niet-invasieve test die men vaak uitvoert. Het is een echografie waarmee artsen de structuur en functie van het hart kunnen zien.

De Spaanse Vereniging voor Hartbeeldvorming (Spaanse link) legt uit dat deze techniek gecombineerd kan worden met doppler, wat zeer nuttig is, vooral na een myocardinfarct. De dopplertechniek voegt kleur toe aan de dynamiek van wat de arts ziet en het is mogelijk om daarmee de bloedsomloop te meten.

Katheterisatie

Katheterisatie is niet alleen een diagnostische test, maar maakt ook de behandeling van talrijke hartaandoeningen mogelijk. Het is vooral nuttig bij atherosclerose van de kransslagader.

Het bestaat uit het inbrengen van een buisje (katheter) door een ader of distale slagader. Dit buisje wordt naar het hart geleid, waar het betreffende defect kan worden bekeken en zelfs gerepareerd. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een stent om de slagader te openen.

Welke operaties helpen bij hartaandoeningen?

Chirurgie is een zeer nuttige behandelwijze voor sommige hartaandoeningen. In veel gevallen is het zelfs de enige definitieve manier om de aandoening te genezen. We zullen nu enkele van de technieken uitleggen die artsen meestal gebruiken.

Atherectomie

Atherectomie is een procedure waarmee artsen atheroomplaque van de binnenkant van de slagaders kunnen verwijderen. De arts voert dit uit door middel van een katheter met aan het uiteinde een scalpel, met een laser of een scherp mes, die helpt de plaque te vernietigen.

Angioplastiek

Angioplastiek bestaat uit het inbrengen van een katheter met aan het uiteinde een opblaasbare ballon. De arts plaatst deze katheter in het betreffende verstopte vat. De ballon wordt vervolgens opgeblazen om het kaliber van de slagader te vergroten. Het is een procedure die artsen zelfs poliklinisch kunnen uitvoeren.

Pacemaker

Een pacemaker is een elektronisch apparaat dat het hartritme helpt regelen. Volgens het Cardiovasculair Instituut van Buenos Aires (ICBA) is het zeer nuttig bij de behandeling van hartritmestoornissen en heeft de plaatsing ervan een laag risico op complicaties.

Kunnen kinderen hartaandoeningen krijgen?

Ook kinderen zijn gevoelig voor hartaandoeningen. In feite, zoals we in het begin al aangaven, worden sommige van deze ziektebeelden veroorzaakt door aangeboren afwijkingen. Op hun beurt manifesteren deze afwijkingen, als ze ernstig zijn, zich meestal in de kindertijd.

Bijvoorbeeld ongebruikelijke communicatie tussen de verschillende hartholten. Hetzelfde gebeurt met aangeboren valvulopathieën, waardoor de hartkleppen niet goed kunnen functioneren.

Sommige hartaandoeningen kun je voorkomen

We moeten altijd in gedachten houden dat veel hartaandoeningen ontstaan als gevolg van slechte gewoonten. Bijvoorbeeld roken, slechte voeding of een zittende levensstijl.

Daarom moeten we idealiter proberen iets aan deze factoren te doen om het risico op hartaandoeningen te verminderen. Stress en gewicht onder controle houden, en matig bewegen zijn essentiële maatregelen. Daarnaast is het belangrijk om bij eventuele symptomen of twijfels een arts te raadplegen.