Gewone smeerwortel: gebruik en bijwerkingen

Gewone smeerwortel is een plant die wordt gebruikt als aanvullende behandeling bij oppervlakkige wonden en gewrichtsaandoeningen. Wanneer moet je het echter vermijden? Wat zijn de bijwerkingen? Lees dit artikel om alles te weten te komen over deze plant.

Gewone smeerwortel (Symphytum officinale) is een meerjarige plant die mensen door de geschiedenis heen voor verschillende medicinale doeleinden hebben gebruikt. Hij behoort tot de Boraginaceae-familie en groeit in de vorm van een struik in landen in Europa, Azië en Noord-Amerika.

In de traditionele geneeskunde gebruikt men meestal de wortels en bladeren van de plant. In landen als Japan staat het bekend als ‘knitbone’ en wordt het gebruikt bij spierverstuikingen, kneuzingen en oppervlakkige wonden. Maar wat zegt het bewijs? Blijf lezen om er alles over te weten te komen.

Algemene gebruiken van gewone smeerwortel

Allereerst is het belangrijk op te merken dat smeerwortel een plant is die je met de nodige voorzichtigheid moet gebruiken. Hoewel sommige onderzoekers de geneeskrachtige eigenschappen ervan ondersteunen, waarschuwen ze ook van de aanwezigheid van giftige stoffen, zoals pyrrolizidine-alkaloïden, die je gezondheid kunnen schaden.

Sommige landen hebben de verkoop van orale smeerwortelpreparaten zelfs verboden en is het ook niet goedgekeurd door de Food and Drug Administration (FDA). Daarom is het het beste om inname volledig te vermijden en het in specifieke gevallen alleen plaatselijk te gebruiken.

Rugpijn

Onderzoekers hebben niet aangetoond dat gewone smeerwortel op zichzelf effectief is tegen rugpijn. In een studie (Engelse link) gepubliceerd in Phytotherapy Research hielpen crèmes met smeerwortel echter bij het verlichten van bijvoorbeeld pijn in de boven- en onderrug.

Het lijkt er namelijk op dat het aanbrengen van dit product op het getroffen gebied gedurende vijf dagen het gevoel van pijn en spanning vermindert. We hebben echter nog meer onderzoeken nodig om deze effecten te bevestigen.

Verstuikingen

Voorlopig bewijs suggereert dat lokaal gebruik van zalven met smeerwortelextract de mobiliteit kan verbeteren en pijn kan verminderen in geval van verstuikingen. De effecten van deze toepassing gedurende twee weken zijn vergelijkbaar met die van diclofenac-gel.

Artrose

In een onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in de Journal of Chiropractic Medicine was het toepassen van actieve formuleringen van lokale smeerwortel nuttig tegen de symptomen van artrose in de knie. Meer specifiek, het gaat om een zalf met een combinatie van:

• Extract van gewone smeerwortel
• Looizuur
• Aloëveragel
• Eucalyptus olie
• Wierookolie

Gedurende een periode van 6 tot 12 weken ervoeren mensen die dit middel gebruikten namelijk een vermindering van stijfheid en pijn, meer dan diegenen die een placebo-crème gebruikten.

Bijwerkingen van gewone smeerwortel

Op dit moment raden we vanwege de bevindingen over de giftige verbindingen ervan geen orale smeerwortelmiddelen aan. Chemische stoffen zoals pyrrolizidine-alkaloïden kunnen volgens het bewijs leverschade, longproblemen en kanker veroorzaken.

Hoewel specialisten het veilig beschouwen voor plaatselijk gebruik in kleine hoeveelheden, hebben sommige onderzoeken gesuggereerd dat sommige van de giftige stoffen door de huid kunnen worden opgenomen. Om deze reden raden we het gebruik op open wonden ook af. Gebruik het ook niet in grote hoeveelheden of langer dan 6 weken.

Op dit moment wordt het volledig afgeraden voor:

• Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven.
• Brandwonden en ernstig letsel.
• Mensen met een leverziekte.
• Behandelingen met onder meer paracetamol, amiodaron, fluconazol, itraconazol.

Wat is een veilige dosis?

Overeenkomstig met het onderzoek dat we noemden, zijn er verschillende standaarddoses die als veilig kunnen worden beschouwd bij het gebruik van gewone smeerwortel. Het is in ieder geval altijd belangrijk om de aanbevelingen van de fabrikant, apotheker of arts op te volgen.

• In het geval van rugpijn kun je 3 keer per dag, 5 dagen per week 4 gram zalf met 35% smeerwortelextract aanbrengen.
• Bij verstuikingen is 2 gram zalf met 35% smeerwortelextract voldoende, 4 keer per dag, gedurende 8 dagen.
• Als aanvulling bij symptomen van artrose is de dosis 2 gram zalf met 35% smeerwortelextract, 3 keer per dag, gedurende 3 weken. Je kunt ook een dosis van 3,5 gram crème gebruiken met smeerwortelextract, looizuur, aloëveragel, eucalyptusolie en wierookolie. Je kunt deze laatste optie 3 keer per dag gebruiken, gedurende maximaal 12 weken.

Als je een overdosis van smeerwortel krijgt, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Het is ook raadzaam je arts te raadplegen als je een aandoening hebt en producten met smeerwortelextract wilt gebruiken.