Effecten van emotionele mishandeling

Emotionele mishandeling is een vorm van mishandeling en agressie. Het kan bovendien zeer schadelijke gevolgen voor de persoonlijkheid van de mishandelde persoon hebben: van depressie tot zelfmoordgedachten. Dit soort mishandeling moet daarom net als fysieke mishandeling worden gemeld.
Effecten van emotionele mishandeling

Geschreven door Virginia Martínez

Laatste update: 24 augustus, 2022

Misschien zijn de effecten van emotionele mishandeling op het eerste gezicht niet zo duidelijk als die van fysiek misbruik. De nasleep ervan bestaat echter en duurt even lang of zelfs langer dan die van fysiek geweld. Toch is het voor veel mensen moeilijk om het als een vorm van misbruik, mishandeling of geweld te classificeren.

Emotionele mishandeling

Zoals de naam al aangeeft, is emotionele mishandeling een soort mishandeling die de ene persoon tegen een andere persoon pleegt. Het kan in vele vormen voorkomen, normaal gesproken gekenmerkt door:

  • Houdingen, daden en woorden die bedoeld zijn om de ander te vernederen of te kleineren.
  • Beledigingen.
  • Afkeuring.
  • De andere persoon isoleren.
  • In diskrediet brengen.

Net als lichamelijke mishandeling, is emotionele mishandeling een vorm van geweld en mishandeling. In die zin is het agressie tegen een andere persoon, meestal verbaal, waarbij de misbruiker schadelijke uitdrukkingen gebruikt om te proberen het slachtoffer te vernederen of te kleineren.

Aangezien het niet zo gemakkelijk te zien is, duurt het meestal lang, zodat het slachtoffer een zeer laag zelfvertrouwen en een slecht zelfbeeld krijgt, waardoor ze zelfs kunnen geloven dat de misbruiker de waarheid verteld.

Psychische mishandeling heeft geen voorkeuren. In feite kan het met kinderen, tieners, volwassenen of oudere mensen gebeuren. Op dezelfde manier is er niet één specifieke omgeving waarin het voorkomt, wat betekent dat het in een gezin, tussen vrienden, in een relatie, op het werk, enz. kan gebeuren.

We moeten in gedachten houden dat er getuigen van dit soort mishandeling kunnen zijn. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld getuige zijn van incidenten thuis, of kunnen collega’s zien dat een baas een werknemer op een vernederende manier kleineert. Dit kan ook de emotionele gezondheid van de getuigen aantasten.

Effecten van emotionele mishandeling

Effecten van emotionele mishandeling

De misbruiker probeert altijd het zelfrespect van zijn slachtoffer te ondermijnen, waardoor emotionele afhankelijkheid in de relatie ontstaat. De gevolgen van langdurige emotionele mishandeling zijn in veel gevallen onzichtbaar. Om deze reden is het erg moeilijk om ze op te sporen, zelfs voor het slachtoffer van de mishandeling.

Laag zelfbeeld

Een laag zelfbeeld kan een van de oorzaken van mishandeling zijn, maar ook een van de gevolgen. Dat wil zeggen, een laag zelfbeeld kan een factor zijn die de misbruiker motiveert om met het mishandelen te beginnen en tegelijkertijd, door mishandeling, het zelfrespect van het slachtoffer verminderen.

In feite is de zwakte van het slachtoffer een van de dingen die misbruikers aantrekt, zodat ze hen zullen raken waar het pijn doet. De misbruiker zal constant herhalen dat het slachtoffer waardeloos is, haar kleineren en vernederen. Tegelijkertijd zal het slachtoffer het gaan geloven, waardoor de afhankelijkheidsrelatie wordt versterkt.

Stress en angst

Mensen die emotioneel worden mishandeld, vertonen een hoge mate van stress en angst. Dit komt voornamelijk door het feit dat ze niet kunnen zien wat er werkelijk gebeurt. In feite zijn ze zich er namelijk vaak niet van bewust dat ze mishandeld worden en dat het gedrag van de misbruiker niet normaal of acceptabel is.

Schuldgevoel

Zoals we eerder al zeiden, heeft het slachtoffer een laag niveau van zelfrespect en eigenwaarde, die door de aanvallen van de misbruiker nog worden verergerd. Hierdoor kunnen ze zichzelf vaak de schuld van de mishandeling geven. Dat wil zeggen, ze kunnen de mishandeling dan rechtvaardigen door te zeggen dat het hun schuld is.

Langs die lijnen begint de misbruiker, vooral in een relatie, dat schuldgevoel bij het slachtoffer aan te moedigen, dat als emotionele chantage bekendstaat.

Andere effecten van emotionele mishandeling

Vrouw zegt nee tegen mishandeling

Je dient altijd elke vorm van mishandeling te melden en aandacht aan de mogelijke gevolgen voor het slachtoffer te besteden. Er zijn gevallen van mishandeling waarbij de effecten nog ernstiger kunnen zijn dan die we eerder noemden. Dit zijn onder andere:

  • Depressie. Een gevolg van langdurige mishandeling en een gebrek aan zelfrespect.
  • Zelfmoordgedachten. Dit gebeurt in extreme gevallen, maar helaas gebeurt het en vaak door pesten op school.
  • Misbruik van drugs of alcohol. Het gebruik van deze middelen kan slachtoffers helpen om de werkelijkheid te vermijden en de emotionele mishandeling te overwinnen, door te weigeren de werkelijkheid te zien.
  • Agressie. Woede en boosheid kunnen zich opbouwen en een agressieve persoonlijkheid veroorzaken. Vooral bij kinderen kan het tijdens de adolescentie en volwassenheid een ernstig probleem worden.
  • Moeilijkheden om relaties met andere mensen te onderhouden. De mishandeling, het lage gevoel van eigenwaarde en het gebrek aan zelfvertrouwen kunnen ertoe leiden dat het slachtoffer geen gezonde relaties met andere mensen kan onderhouden en de voorkeur aan emotioneel isolement geeft.

Conclusie

Om al deze redenen moet emotionele mishandeling als even schadelijk als lichamelijke mishandeling worden beschouwd. Het is dus belangrijk om grenzen te stellen en afstand van mensen of relaties te nemen die mishandeling gebruiken en de situatie zo snel mogelijk te melden.

In het geval van kinderen en adolescenten zijn ze van hun ouders of verzorgers afhankelijk om de tekenen van emotionele mishandeling op te merken om erger te kunnen voorkomen.

Als lichamelijke mishandeling moet worden gemeld, dan moet ook emotionele mishandeling worden gemeld. Het slachtoffer moet daarna in therapie en het herstelproces starten dat zal helpen om haar gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen te herstellen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Erin E. Burns, Joan L. Jackson & Hilary G. Harding (2010) Child Maltreatment, Emotion Regulation, and Posttraumatic Stress: The Impact of Emotional Abuse, Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19:8, 801-819, DOI: 10.1080/10926771.2010.522947
  • Cortina, L. M., & Magley, V. J. (2003). Raising Voice, Risking Retaliation: Events Following Interpersonal Mistreatment in the Workplace. Journal of Occupational Health Psychology. https://doi.org/10.1037/1076-8998.8.4.247
  • Shelley A. Riggs & Patricia Kaminski (2010) Childhood Emotional Abuse, Adult Attachment, and Depression as Predictors of Relational Adjustment and Psychological Aggression, Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19:1, 75-104, DOI: 10.1080/10926770903475976

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.