Wat zijn kweekjes van de ontlasting?

Gastro-intestinale aandoeningen tonen hun aanwezig met symptomen zoals diarree, buikpijn of bloed in de ontlasting. Kweekjes van de ontlasting zijn screeningsmethoden om de ziekteverwekkers te ontdekken die ze veroorzaken.
Wat zijn kweekjes van de ontlasting?

Laatste update: 20 februari, 2021

Kweekjes van de ontlasting zijn een effectieve manier om ziekten van het spijsverteringsstelsel die verband houden met infecties te identificeren. Ze zijn zelfs een veel gebruikte manier voor het uitvoeren van verschillende wetenschappelijke onderzoeken (Engelse link) die de aanwezigheid van bacteriën en parasieten in de darm concluderen.

We raken vaak met parasieten, virussen en bacteriën besmet die verschillende symptomen van darmmalaise veroorzaken. Een aantal aandoeningen komen ook door bloeding in de ontlasting tot uiting, zoals colitis, maagkanker en maagzweren. Een kweek van de ontlasting is daarom de verplichte screeningstest.

Microbiologische kweken

Een microbiologische kweek is een methode die is gebaseerd op de vermenigvuldiging van micro-organismen in een steriel medium, meestal bacteriën, om de opsporing van een ziekte die ziekten veroorzaakt te vergemakkelijken. Kortom, het is om micro-organismen de ideale omgeving voor hun ontwikkeling te geven.

De aanplant van biologische monsters van de patiënt is afkomstig van sputum, speekselwrijven, huiddelen en ook ontlasting. Wetenschappers plaatsen ze in kleine bakjes, petrischaaltjes genaamd, met een vaste stof erin die agar bevat.

Veel pathogenen hebben specifieke groei-eisen, dus elk kweekmedium is op basis van het gezochte micro-organisme gespecialiseerd, zoals gerapporteerd door dit portaal gespecialiseerd in immunologie (Engelse link). Enkele van deze parameters zijn als volgt:

  • Beschikbaarheid van voedingsstoffen die voor bacteriegroei geschikt zijn.
  • Aanwezigheid of afwezigheid van zuurstof en andere gassen.
  • Voldoende vochtigheidsomstandigheden.
  • Omgevingslicht.
  • Zuurgraad of alkaliteit.
  • Temperatuur.
  • Steriliteit van de omgeving.

Afhankelijk van de soorten micro-organismen die je wilt vinden, moeten de omstandigheden in de kweekmedia anders zijn. Zodra er groei op de plaat is, isoleren experts monsters onder een microscoop om de specifieke soort te identificeren die de ziekte veroorzaakt.

Zoals verschillende wetenschappelijke bronnen aangeven (Engelse link), zijn er veel verschillende soorten vlekken voor de identificatie van bacteriën. Deskundigen plaatsen een kleurstof in de vlek die de micro-organismen opnemen, waardoor ze die kleur krijgen. Het meestvoorkomende medische gebruik is kleuring van het Gram-type.

Wat zijn kweekjes van de ontlasting?

Petrischaal met een kweekje

Een kweekje van de ontlasting is niets meer dan een microbiologische cultuur gebaseerd op het verzamelen van ontlasting als monster van een zieke patiënt. Het wordt vooral gebruikt om gevallen van aanhoudende of terugkerende diarree zonder bekende reden te bestuderen.

Zoals dit medische overzichtsartikel stelt (Spaanse link), is het verzamelen van fecale monsters bij infectieuze darmaandoeningen die niet binnen twee of drie dagen verdwijnen noodzakelijk. Enkele van de pathogene micro-organismen die kunnen worden geïdentificeerd door kweekjes van de ontlasting zijn:

  • Salmonella
  • Campylobacter
  • Helicobacter
  • Shigella, Yersinia
  • Clostridium difficile
  • Staphylococcus aureus

Verzameling van monsters

Het overzichtsartikel dat we citeren, illustreert de stappen die voor het verzamelen van het monster uit de kweek van de ontlasting moeten worden genomen. We beschrijven het hieronder:

  • De patiënt levert een monster in een brede bak met een luchtdichte afsluiting, met een minimum monstervolume van twee tot vier gram in pasteuze ontlasting en vijf tot tien milliliter in vloeibare ontlasting.
  • Fecale monsters die twee uur of langer aan de omgeving zijn blootgesteld, of die besmet zijn met urine of toiletpapierresten, zijn niet bruikbaar.
  • Wetenschappers nemen een heel klein monster uit de ontlasting van de patiënt en planten dit in een kweekmedium dat geschikt is voor de groei van pathogene micro-organismen.
  • Als het eerste monster de aanwezigheid van enteropathogenen niet detecteert, is het nodig om op verschillende dagen nog twee monsters te verzamelen.
  • Zodra de pathogene bacteriën zijn geïdentificeerd, wordt het juiste antibioticum voorgeschreven.

Wat is er nodig om kweekjes van ontlasting te observeren?

Wetenschappers gebruiken deze microbiologische kweekjes om verschillende ziekten te identificeren door de identificatie van bacteriën, door het fecale monster te planten en vervolgens te kleuren. Ze onderzoeken ook mogelijke eitjes of parasietresten.

Volgens het Center for Disease Control and Prevention (Engelse link) worden parasieten zoals lintwormen met kweekjes van de ontlasting geïdentificeerd, omdat hun eitjes in de ontlasting van de patiënt worden gezien. Op dezelfde manier, als ze niet meteen verborgen bloed in de ontlasting detecteren, kan een biochemicus het detecteren.

Beperkingen van kweekjes van de ontlasting

Vrouw in een ziekenhuisbed

Niet alles is ideaal in de wereld van microbiologische kweken. Resultaten zijn niet altijd mogelijk en zijn grotendeels afhankelijk van de kwaliteit van het monster. Zoals dit wetenschappelijke artikel stelt (Engelse link), zijn er bepaalde risico’s bij het identificeren van ziekten door middel van kweekjes van de ontlasting.

Ten eerste kunnen wetenschappers niet routinematig naar alle enteropathogenen zoeken. Aangezien het kweekmedium specifiek is voor de micro-organismen die je wilt vinden, groeien een aantal minder vaak, zoals Bacteroides fragilis, Edwarsiella tarda of Escherichia alberti.

Er zijn ook onbekende ziekteverwekkers waarvan we de biologische vereisten niet kennen. Ze vermenigvuldigen zich daarom mogelijk niet, omdat ze daarvoor niet de juiste voorwaarden hebben. Dit gaat verder dan de klinische situatie in de tijd, waarin het streven is om de meestvoorkomende ziekten op te sporen.

Andere studies stellen (Engelse link) dat kweekjes van de ontlasting niet geschikt zijn voor mensen die langer dan drie dagen in het ziekenhuis zijn opgenomen.

Dit komt omdat de oorzaak van diarree niet aan ziekteverwekkers in de darm te wijten is. In deze gevallen is de meest geschikte methode de PCR-detectietechniek. Deze identificeert specifieke genen van een micro-organisme in het fecale monster.

Misschien ook interessant om te lezen:
Wat je moet weten over de Helicobacter Pylori bacterie

Kweekjes van de ontlasting: wat te onthouden?

Deze microbiologische kweken zijn nuttig bij het identificeren van pathogene darmbacteriën, parasieten en ook bloed in de ontlasting. Toch kunnen, vanwege de hoge kosten en vertraging van de procedure, alleen patiënten met specifieke epidemiologische problemen deze krijgen.

Als je in het ziekenhuis echter een ontlastingsmonster moet afgeven, dan hoef je je geen zorgen te maken. Artsen zullen proberen de oorzaak van gastro-intestinale aandoeningen nauwkeurig te achterhalen, zodat ze het juiste medicijn kunnen toedienen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Vila, J., Gómez, M. D., Salavert, M., & Bosch, J. (2017). Métodos de diagnóstico rápido en microbiología clínica: necesidades clínicas. Enfermedades Infecciosas Y Microbiología Clínica35(1), 41-46.
  • Los medios de cultivo, microinmuno. Recogido a 27 de junio en http://www.microinmuno.qb.fcen.uba.ar/SeminarioMedios.htm.
  • López-Jácome, L. E., Hernández-Durán, M., Colín-Castro, C. A., Ortega-Peña, S., Cerón-González, G., & Franco-Cendejas, R. (2014). Las tinciones básicas en el laboratorio de microbiología. Investig. en discapacidades3(1), 10-18.
  • Cultivo (microbiología), wikipedia. Recogido a 27 de junio en https://es.wikipedia.org/wiki/Cultivo_(microbiolog%C3%ADa)
  • Cuesta, F. S., López, F. R., González, A. I., & Díaz, M. L. (2002). Indicaciones y valoración clínica del coprocultivo. Medicine-Programa de Formación Médica Continuada Acreditado8(61), 3273-3275.
  • Blu, A., León, E., Román, J. C., Chanqueo, L., & García, P. (2005). Evaluación del rendimiento del coprocultivo en pacientes hospitalizados. Revista chilena de infectología22(1), 58-62.
  • Teniasis diagnóstico, CDC. Recogido a 27 de junio en https://www.cdc.gov/parasites/taeniasis/es/diagnostico.html.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.