Wat zijn de soorten voedseladditieven die er zijn?
Vandaag gaan we het over de verschillende soorten voedseladditieven hebben. Voedseladditieven zijn een reeks stoffen die de voedingsmiddelenindustrie gebruikt om de eigenschappen van voedsel te verbeteren of om de bewaring ervan te verbeteren.
Hoewel de meeste veilig voor de gezondheid zijn, veroorzaken een aantal ervan discussies tussen de experts. Voordat we beginnen, moet je weten dat er verschillende soorten voedseladditieven zijn, dus deze zijn in groepen ingedeeld.
Een aantal is zijn onschadelijk voor het lichaam of zelfs heilzaam. Dit is het geval bij geleermiddelen. Anderen zijn vanwege hun effecten op de darmmicrobiota echter controversieel. In dit geval hebben we het over zoetstoffen.
Soorten voedseladditieven
We bespreken in dit artikel de belangrijkste categorieën voedseladditieven die er in de voedingsmiddelenindustrie gebruikt worden en de effecten die ze op de menselijke gezondheid kunnen hebben.
1. Soorten voedseladditieven: conserveringsmiddelen
Conserveringsmiddelen zijn stoffen die erin slagen om het microbiologische risico van voedingsmiddelen te verminderen en zo de houdbaarheid ervan te verlengen. Velen van hen zijn onschadelijk voor mensen, omdat we ze niet op darmniveau metaboliseren of absorberen.
Een van de meestvoorkomende soorten voedseladditieven, nitrieten, verhoogt echter de incidentie van een aantal vormen van kanker. Onderzoek dat in het tijdschrift Nutrients verscheen (Engelse link), levert bewijs voor deze bewering.
De vleesindustrie gebruikt deze conserveermiddelen en ze zijn de belangrijkste reden waarom experts de consumptie van bewerkt rood vlees ontmoedigen. Dit soort voedsel wordt onder andere door de aanwezigheid van nitrieten met een slechtere gezondheidstoestand in verband gebracht.
2. Geurversterkers
Geurversterkers zijn stoffen die, zoals hun naam al doet vermoeden, verantwoordelijk zijn voor het wijzigen of versterken van de geur van voedsel. Over het algemeen zijn ze onschadelijk voor de gezondheid, afgezien van enige darm verstoring die je als gevolg van overconsumptie kunt ervaren.
De meestvoorkomende in dit soort situaties is diarree. Op de lange termijn zijn geurversterkers echter niet schadelijk, of in ieder geval moet de wetenschappelijke literatuur nog enig bewijs leveren dat ze dat wel zijn.
Lees ook:
Creëer je eigen aromatische kruidentuin
3. Soorten voedseladditieven: kleurstoffen
Dit soort voedseladditieven wordt gebruikt om kleur te geven. Bepaalde kleurstoffen zijn vanwege hun relatie met het verschijnen van een aantal soorten kanker verboden (Spaanse link).
Tegenwoordig gebruikt de voedingsindustrie echter veel pigmenten om smaak te geven. Deze pigmenten hebben niet alleen geen negatieve effecten, maar helpen ook het ontstaan van ziektes te voorkomen.
Een duidelijk geval zijn de anthocyanen, ze zijn verantwoordelijk voor de kleur van bosbessen en zijn in staat om een antioxidante werking uit te oefenen. Dit blijkt uit een studie gepubliceerd in Critical Reviews in Food Science and Nutrition (Engelse link).
Bij het lezen van voedseletiketten is het belangrijk om aandacht aan de vermelding van voedseladditieven te besteden. Als natuurlijke kleuren (vooral fytonutriënten uit planten) worden gebruikt, dan moet je het product niet als schadelijk beschouwen, tenzij een andere stof in de samenstelling anders aangeeft.
4. Zoetstoffen
Deze groep is de meest controversiële onder voedingsdeskundigen. Zoetstoffen zijn stoffen met een zoetkracht die suikers vervangen. De deskundigen zijn het er echter niet over eens of ze al dan niet veel beter dan suiker zelf zijn. In deze groep vallen sacharine, stevia, sucralose en aspartaam op.
Een aantal mensen beweert dat ons lichaam veel van deze chemicaliën niet op darmniveau metaboliseert. De meeste onderzoeken (Engelse link) laten echter negatieve effecten op de darmflora zien. De resultaten kunnen inderdaad niet direct worden geëxtrapoleerd, maar het is ook waar dat er geen langdurige onderzoeken zijn om hun veiligheid te bevestigen.
Misschien ook interessant om te lezen:
Kunnen kunstmatige zoetstoffen overgewicht bestrijden?
5. Smaakversterkers
Tot de smaakversterkers behoren een reeks voedseladditieven die de organoleptische eigenschappen van voedingsproducten verbeteren. Een van de belangrijkste hiervan is mononatriumglutamaat (Spaanse link), dat verantwoordelijk is voor de recentelijk geïdentificeerde umami-smaak en vooral in de oosterse keuken aanwezig is.
Veel industriële producten bevatten dit soort voedseladditieven, omdat ze erin slagen de acceptatie van voedingsmiddelen te verbeteren en de smakelijkheid ervan te vergroten. Ze zijn niet a priori schadelijk voor de gezondheid. Wees echter voorzichtig met overmatige doses zout.
6. Stabilisatoren, geleermiddelen, emulgatoren
Deze soorten voedseladditieven zijn verantwoordelijk voor het verbeteren van de textuur van voedsel. Ze hebben geen negatieve effecten op het menselijk organisme, maar eerder het tegenovergestelde.
Een aantal van de producten die in deze categorie vallen, hebben eigenschappen die de darmmicrobiota stimuleren en de functies ervan verbeteren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij agar-agar.
De regelmatige consumptie van deze klasse van geleermiddelen zorgt voor een fermentatie op darmniveau die de groei van de bacteriën die de darm koloniseren bevordert.
Dit proces kan het metabolisme van voedingsstoffen verbeteren, waardoor het risico op obesitas en stofwisselingsziekten wordt verminderd. Onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Gut Microbes levert hetzelfde bewijs (Engelse link).
7. Gemodificeerde zetmelen
Zetmelen vallen op, omdat ze in bakkerijproducten worden gebruikt om betere elastische eigenschappen aan voedsel en deeg te geven. Ze bestaan uit een mengsel van polysacchariden, waardoor ze koolhydraten zijn. Op zichzelf zijn ze niet schadelijk voor het lichaam.
Voor personen met een zittende levensstijl is een overmatige inname van koolhydraten via de voeding niet gunstig. Dit is niet het geval voor sporters, die moeten aan hun koolhydraatbehoeften voldoen om de glycogeenreserves die ze tijdens het sporten gebruiken aan te vullen.
Door gemodificeerd zetmeel aan hoge temperaturen te onderwerpen, ontstaan echter verschillende giftige afvalproducten, zoals acrylamide (Spaanse link). Uit onderzoek is gebleken dat deze schadelijk voor de gezondheid zijn.
8. Verzurende middelen
De voedingsindustrie gebruikt ook verzurende middelen om de smaak van voedsel te versterken. Natriumsulfaat en kaliumsulfaat zijn de belangrijkste. Ze veroorzaken geen ongewenste effecten in het lichaam, zolang je de voorgeschreven doses niet overschrijdt.
Anders zouden ze een significant laxerend symptoom kunnen veroorzaken. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer iemand te veel snoep of kauwgom heeft geconsumeerd.
9. Met enzymen
Enzymen zijn typisch voor voedingsmiddelen voor mensen met intoleranties of voor producten die door de voedingssupplementenindustrie worden gegenereerd. Het meestvoorkomende geval is dat van patiënten met lactose-intolerantie, omdat de aanwezigheid van het enzym lactase hen helpt deze suiker te metaboliseren.
Het is ook gebruikelijk om eiwitisolaten of -concentraten met spijsverteringsenzymen te vinden om de vertering van voedingsstoffen te verbeteren en de vorming van gas te voorkomen. Enzymen zijn niet schadelijk voor de gezondheid en deskundigen beschouwen het gebruik ervan als veilig.
10. Antioxidanten
Antioxidanten zijn voedseladditieven die de oxidatie van voedingsmiddelen blokkeren of vertragen, waardoor de houdbaarheid wordt verlengd. Deze functie wordt bijvoorbeeld door ascorbinezuur (vitamine C) uitgevoerd.
Het gebruik ervan voorkomt het ranzig worden van fruit, zoals avocado of appel. De opname ervan in de voeding heeft bovendien een positieve invloed op de werking van het immuunsysteem. Het is zelfs aangetoond (Engelse link) dat het verhogen van de inname van vitamine C de duur van verkoudheid vermindert.
Algemene functies van voedseladditieven
Nu zullen we in gaan op de belangrijkste functies van voedseladditieven, zodat je zal begrijpen waarom ze in de voedingsmiddelenindustrie zo vaak gebruikt worden.
Ze behouden de voedingswaarde van voedingsmiddelen
Veel van de stoffen die de voedingsindustrie gebruikt, zijn bedoeld om de voedingswaarde van producten te behouden. Op deze manier zorgt het vermijden van oxidatie voor een grotere conservering van vitamines door hun contact met zuurstof te verminderen.
Ze bewaren de gezondheid van het voedsel
Conserveringsmiddelen slagen erin de houdbaarheid van voedsel te verlengen, waardoor het beter bewaard wordt en het risico op besmetting met micro-organismen wordt verminderd. Op deze manier beschermen ze onze gezondheid door het risico op vergiftiging te verminderen.
Ze zorgen voor de pH-balans in voedingsmiddelen en zorgen voor fermentatie
Veel van de voedseladditieven die de voedingsindustrie gebruikt, slagen erin om het zuur-base-evenwicht van producten te garanderen, waardoor ze beter worden bewaard. Geleermiddelen of stabilisatoren kunnen ook tot een efficiëntere fermentatie leiden, waardoor voedingsmiddelen dankzij de proliferatie van nuttige bacteriën een meerwaarde krijgen.
Ze voegen meer kleur en smaak aan het eten toe
Dit is een van de redenen waarom de voedingsindustrie additieven gebruikt. Door het feit dat ze de organoleptische eigenschappen van voedsel verbeteren, slagen ze erin de verkoop aanzienlijk te verhogen.
En dit heeft op zijn beurt weer een positieve impact op bedrijven. Het is echter noodzakelijk om ervoor te zorgen dat dit geen risico voor de menselijke gezondheid vormt…iets dat niet altijd gebeurt.
Ze verbeteren de textuur en consistentie van voedsel
Je hebt je waarschijnlijk afgevraagd waarom de textuur van ultrabewerkte producten altijd perfect en anders is dan die van zelfgemaakte producten. Het is zonder twijfel aan de aanwezigheid van voedseladditieven in hun samenstelling te wijten.
Dit soort substantie slaagt erin de ingrediënten samen te persen en de mengsels een grotere sponsachtig of kleverig gevoel te geven, wat je ervaring bij het proeven ervan beïnvloedt.
Bijwerkingen van voedseladditieven
Hoewel voedseladditieven een toepassingskader en een specifiek doel hebben, zijn ze niet altijd veilig voor je gezondheid. Vooral in het geval van overmatig gebruik, omdat ze een reeks bijwerkingen veroorzaken. Het is daarom niet aan te raden om ze in grote hoeveelheden in te nemen.
Het is belangrijk om voorzichtig met conserveermiddelen zoals nitrieten en kunstmatige zoetstoffen te zijn (Spaanse link). Dit laatste is in staat om veranderingen in de populaties bacteriën teweeg te brengen die in de darm leven, wat het metabolisme van voedingsstoffen en de spijsvertering beïnvloedt.
Voedseladditieven: ze zijn bijna altijd aanwezig
Het is belangrijk om op te merken dat voedseladditieven tegenwoordig in bijna elk dieet aanwezig zijn. Het vermijden van hun consumptie is moeilijk en misschien zou het zelfs niet raadzaam zijn als het mogelijk was. Het is belangrijk om hun inname te matigen, hoewel niet altijd op dezelfde manier.
Onthoud dat de basis van een gezond voedingspatroon afwisseling is en het overwicht van verse producten in tegenstelling tot ultrabewerkte producten. Het moet ook vanuit calorisch oogpunt in evenwicht zijn om gewichtstoename te voorkomen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Song P., Wu L., Guan W., Dietary nitrates, nitrites, and nitrosamines intake and the risk of gastric cancer: a meta analysis. Nutrients, 2015. 7 (12): 9872-95.
- Valenzuela, Rodrigo, and Ana María Ronco. “Acrilamida en los alimentos.” Revista chilena de nutrición 34.1 (2007): 8-16.
- Yousuf B., Gul K., Wani AA., Singh P., Health benefits of anthocyanins and their encapsulation for potential use in food systems: a review. Crit Rev Food Sci Nutr, 2016. 56 (13): 2223-30.
- Pearlman M., Obert JI., Casey L., The asociation between artificial sweeteners and obesity. Curr Gastroenterol Rep, 2017.
- Holscher HD., Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota. Gut Microbes, 2017. 8 (2): 172-184.
- Bucher A., White N., Vitamin C in the prevention and treatment of the common cold. Am J Lifestyle Med, 2016. 10 (3): 181-183.
- Díaz, María Consuelo, and Alice Glaves. “Relación entre consumo de alimentos procesados, ultraprocesados y riesgo de cáncer: una revisión sistemática.” Revista chilena de nutrición 47.5 (2020): 808-821.
- Carbonero-Carreño, Rocío. “Glutamato monosódico “la trampa de los alimentos sabrosos”.” Trastornos de la conducta alimentaria 17 (2013): 1863-1876.
- Durán, Samuel, Karla Cordón, and María del Pilar Rodríguez. “Edulcorantes no nutritivos, riesgos, apetito y ganancia de peso.” Revista chilena de nutrición 40.3 (2013): 309-314.