Wat is seksuele en reproductieve controle?

Seksuele en reproductieve controle zijn bedoeld om iemands vrijheid te beschermen om op verantwoorde wijze te beslissen of ze al dan niet kinderen willen hebben, wanneer en met wie.

Geschreven en geverifieerd door de arts Maricela Jiménez López.

Laatste update: 14 maart, 2021

Heb jij ooit wel eens gehoord over reproductieve controle? Ben jij je bewust van de verschillende anticonceptiemethoden waarmee mensen vrij en veilig van hun seksualiteit kunnen genieten? Mocht jij vragen hebben over dit onderwerp, mis dan de onderstaande informatie niet.

Wat is seksuele en reproductieve controle?

Seksuele en reproductieve controle is gebaseerd op seksuele en reproductieve rechten. Reproductieve rechten geven alle mensen, ongeacht hun geslacht, leeftijd of etniciteit, het recht om vrij te beslissen over hun reproductieve leven.

Tegelijkertijd verwijzen seksuele rechten naar de autonomie van een individu als het gaat om het uitoefenen van hun seksualiteit op een vrije en gezonde manier. Dit houdt in dat je dit kunt doen zonder enige vorm van misbruik, geweld of discriminatie te ervaren.

Tegenwoordig bestaat er een groot aantal methoden voor anticonceptie en om de verspreiding van seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen.

Toegang tot deze methoden is essentieel om onze seksualiteit op een vrij en veilige manier te kunnen beoefenen. Hieronder leggen we de meestvoorkomende anticonceptiemethoden uit, waarbij we onderscheid maken tussen methoden voor mannen en voor vrouwen.

Methoden voor seksuele en reproductieve controle

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen anticonceptiemethoden en methoden die ook bescherming bieden tegen mogelijke soa’s.

Tussen de meestvoorkomende methoden, is de enige methode voor vrouwen die de verspreiding van soa’s voorkomt, het vrouwencondoom. Andere methoden voorkomen alleen ongewenste zwangerschappen en zijn verschillend in effectiviteit.

Het vrouwencondoom

Het vrouwencondooms is een soort klein ‘zakje’ van polyurethaan die vrouwen in hun vagina inbrengen. Ze bedekken de binnenkant van de vagina en sommige delen van de vulva. Op deze manier creëren ze een reservoir voor geëjaculeerd sperma, waardoor het niet bij de eitjes kan komen.

Deze methode helpt soa’s te voorkomen, omdat het de mogelijkheid van contact tussen sperma en de huid vermindert. Vrouwencondooms zijn een populaire keuze omdat ze goedkoop, gemakkelijk te gebruiken en zonder recept verkrijgbaar zijn.

Het zorgvuldig opvolgen van de instructies en het correct inbrengen van dit condoom is echter van fundamenteel belang voor de effectiviteit ervan.

Anticonceptie-implantaten

Dit is een kleine, dunne staaf (Engelse link) die een dokter onder de huid van de arm van een vrouw inbrengt. De effectiviteit ervan ligt in het feit dat het het hormoon progestageen afgeeft, dat het slijmvlies van de baarmoederwand verdikt. Dit voorkomt op zijn beurt dat sperma de eitjes bereikt.

Een van de beste eigenschappen van deze anticonceptiemethode is dat deze ongeveer 5 jaar meegaat. Bovendien is het een van de veiligste en meest effectieve methoden. Het biedt echter geen bescherming tegen soa’s. Alleen barrière-methoden kunnen dit doen.

Spiraaltje (IUD)

Het spiraaltje is een klein T-vormig apparaat dat een gezondheidswerker aan de binnenkant van de baarmoederwand moet implanteren.

Er zijn twee soorten: koperhoudend en hormoonhoudend. Beide voorkomen zwangerschappen door de manier waarop het sperma beweegt te veranderen, zodat het niet in aanraking komt met de eicel.

De fundamentele verschillen tussen het ene type en het andere zijn de volgende:

• Het koperhoudend spiraaltje werkt als een zaaddodend middel, aangezien de toename van de ionenconcentraties van het koper de mobiliteit van het sperma remt.
• Het hormoonhoudend spiraaltje geeft het hormoon progestageen af om het baarmoederhalsslijmvlies te verdikken. In die zin werken ze hetzelfde als anticonceptie-implantaten.
• Spiraaltjes zijn niet permanent. Als een vrouw dus zwanger wil worden, hoeft ze alleen het spiraaltje te laten verwijderen.

Er zijn nog andere effectieve anticonceptiemethoden. Denk bijvoorbeeld aan anticonceptiepillen, de vaginale anticonceptiering en de anticonceptiepleister.

Het gebruik ervan vereist zorg en consistentie, wat betekent dat ze een grotere kans op mislukken hebben. Als het bijvoorbeeld over orale anticonceptiva gaat, moeten vrouwen eraan denken deze elke dag in te nemen.

Het is erg belangrijk om een anticonceptiemethode te kiezen die het beste bij je behoeften en levensstijl past. Raadpleeg bij twijfel je gynaecoloog of huisarts.

Reproductieve controlemethoden voor mannen

Het aantal anticonceptiemethoden dat voor mannen beschikbaar is, is veel minder dan dat van vrouwen. De meestvoorkomende is het condoom, omdat het ongewenste zwangerschappen en ook de verspreiding van soa’s voorkomt.

Net als bij het vrouwencondoom, is het erg belangrijk om mannencondooms op de juiste manier om te doen, zodat ze effectief zijn. Het is ook een goed idee om condoomgebruik te combineren met een andere (vrouwelijke) anticonceptiemethode, zoals de pil, spiraaltje of implantaat. Op die manier is het beschermings- en veiligheidsniveau nog hoger.

Een andere veelgebruikte anticonceptiemethode voor mannen is de vasectomie of sterilisatie. Dit is een chirurgische procedure waarbij de buisjes die het sperma van het scrotum naar buiten transporteren, worden geblokkeerd en een klein stukje afgesneden.

Zo voorkomt deze methode effectief zwangerschappen. Het is een permanente anticonceptiemethode, waardoor het zeer effectief is.

Je persoonlijke seksleven en klinische geschiedenis zullen bepalen welke anticonceptiemethode het beste voor je is.

Heb je hier nog vragen over? Aarzel dan niet om met je arts of gynaecoloog te praten. Hij of zij zal je ongetwijfeld de ondersteuning en informatie geven die je nodig hebt over seksuele en reproductieve controle.