Wat is iritis en waarom treedt het op?
Ontsteking of zwelling van de iris staat bekend als iritis of anterieure uveïtis. Deze ontsteking ontwikkelt zich meestal snel en treft slechts één oog. Bij sommige mensen manifesteert het zich echter in beide ogen. Wil je weten wat iritis is en waarom het optreedt? Lees dan verder!
De oogbol is een structuur die gespecialiseerd is in het opvangen en doorgeven van lichtprikkels. De iris is verantwoordelijk voor het regelen van de hoeveelheid licht die door het netvlies wordt geabsorbeerd. Een infectie in deze structuur kan dus heel vervelend zijn.
De iris is de gepigmenteerde ring die zich bevindt tussen het hoornvlies en de kristallijne lens. Hij vormt samen met de ciliaire spier en het vaatvlies de uvea of vasculaire tunica media van het oog. Het heeft ook een reeks spieren die samentrekken en ontspannen, waardoor de grootte van de centrale opening of pupil wordt aangepast.
Je moet goed op de hoogte zijn van de iritis. Vroegtijdige behandeling is namelijk van cruciaal belang om complicaties zoals glaucoom en verlies van gezichtsvermogen te voorkomen.
Symptomen van iritis
In de meeste gevallen is iritis erg vervelend voor de patiënt, omdat het het gezichtsvermogen kan aantasten en de dagelijkse activiteiten kan belemmeren. De belangrijkste klinische verschijnselen van irisontsteking zijn onder andere de volgende:
- pijn en gevoeligheid in de ogen.
- gevoel van een vreemd voorwerp in het oog.
- rood aangelopen ogen.
- verhoogde traanproductie.
- gevoeligheid voor fel en intens licht.
- troebel of wazig zicht.
- hoofdpijn.
Deze aandoening manifesteert zich meestal acuut en plotseling, en verdwijnt in een periode van minder dan zes weken. Bij sommige patiënten kan de aandoening echter chronisch zijn en meer dan drie maanden aanhouden.
Oorzaken en risicofactoren
Iritis komt vaak voor bij jongvolwassenen tussen de 20 en 50 jaar. Het kan echter ook voorkomen bij kinderen en adolescenten. De oorsprong van deze aandoening is zeer gevarieerd, wat de initiële diagnose dan ook erg moeilijk maakt.
Voor zover nu bekend (Spaanse link) kan iritis worden veroorzaakt door externe factoren, zoals trauma en infecties, maar ook door endogene veranderingen van de oogbol zelf of als gevolg van bepaalde aandoeningen.
Daarnaast zijn hoog-intensief stomp trauma en korte penetrerende letsels veel voorkomende oorzaken. Van de oorzaken van iritis ten gevolge van niet-traumatische aandoeningen vallen daarentegen de volgende op:
- Herpes Zoster.
- toxoplasmose.
- tuberculose.
- syfilis.
- HIV/AIDS.
- reactieve artritis of artritis psoriatica.
- ontsteking van de darm.
- sarcoïdose.
- syndroom van Reiter.
- de ziekte van Lyme.
- bepaalde medicijnen zoals rifabutine en cidofovir.
Onlangs hebben onderzoekers (Spaanse link) een verband gevonden tussen het ebolavirus en aandoeningen zoals uveïtis en panuveïtis, die zich bij meer dan 15% van de patiënten manifesteren.
Ook zijn er verschillende factoren die het risico op iritis en de kans op complicaties kunnen verhogen, zoals onder andere:
- tabak- en sigarettenconsumptie.
- erfelijke verandering van het HLA-B27-gen, dat verantwoordelijk is voor de stabiliteit van het immuunsysteem.
- seksueel overdraagbare aandoeningen.
- auto-immuunziekten.
Complicaties van iritis
De negatieve prognose van een netvliesontsteking hangt samen met een vertraagde diagnose en een late of ongeschikte behandeling. Tot de belangrijkste complicaties van iritis behoren de volgende problemen:
- Staar. Dit is een troebelheid van de kristallijne lens die het brekingsvermogen ervan aantast, zodat er een progressief verlies van gezichtsvermogen ontstaat. Dit is de meest voorkomende complicatie, die in meer dan 30% van de gevallen optreedt.
- Maculair oedeem. Een verdikking van de retinale macula die kan optreden met of zonder cystische laesies. Bovendien evolueert het gewoonlijk van wazig zicht tot verlies van gezichtsvermogen. Het is verantwoordelijk voor meer dan 20% van de complicaties.
- Netvliesveranderingen. Artsen associëren dit met netvliesloslating of -scheur, de vorming van problematische bloedvaten, en vasculaire occlusies, die in 15% van de gevallen zijn vastgesteld.
- Maculopathieën. Gerelateerd aan maculaire necrose, evenals een choroïdaal neovasculair membraan (CNVM) en epiretinaal membraan (ERM). Deze vertegenwoordigen meer dan 14% van de complicaties.
- Andere complicaties, zoals calciumafzettingen en ongelijke pupillen.
Diagnose
De oogarts stelt de diagnose van een iritis door een uitgebreid onderzoek van de oogbol. De oculaire symptomatologie die tijdens het onderzoek wordt vastgesteld, is van vitaal belang, zodat de aandoening kan worden opgespoord. Dit wordt meestal bevestigd door de volgende onderzoeken:
- Uitwendige oculaire evaluatie. De arts zal de verschillende structuren van het oog vergelijkend beoordelen, met het doel eventuele problemen op te sporen en uit te sluiten. Ook wordt de pupilreactiviteit met een kleine lamp onderzocht, net als het patroon van vascularisatie, secretie en roodheid van de oogbol.
- Gezichtsscherpte- en gezichtsveldtest. Met behulp van tabellen of grafieken met cijfers en letters beoordeelt de specialist het scherpstelvermogen van de oogbol en de adaptieve reactie daarop. Ook wordt met behulp van perimetrie de integriteit of aantasting van de visuele kwadranten vastgesteld.
- Fundusonderzoek. De specialist zal een oftalmoscoop gebruiken om de inwendige structuren van het oog te observeren, met behulp van vergrootglazen. De arts beoordeelt het netvlies, de macula, de oogschijf en de bloedvaten in het netvlies op afwijkingen.
De behandeling van iritis
Het therapeutisch protocol is gericht op het verlichten van de symptomen en het onder controle houden van de ziekte die het ontstekingsproces veroorzaakt. Het is ook de bedoeling om het optreden van complicaties en de ongunstige evolutie die gepaard gaat met gezichtsverlies te vermijden.
De behandeling omvat gewoonlijk de volgende geneesmiddelen:
- Mydriatische oogoplossingen. Druppels die de pupil verwijden en de pijn en gevoeligheid verminderen.
- Corticosteroïden. Druppels die de zwelling en ontsteking van de iris verminderen, naast het verlagen van de intraoculaire druk. Ze verlichten roodheid, pijn en een knarsend en het gevoel dat er een vreemd voorwerp in het oog zit.
- Orale pijnstillers en ontstekingsremmers. Geneesmiddelen zoals ibuprofen en acetaminophen om de pijn en ontsteking te verminderen.
Als de pijn na enkele weken behandeling aanhoudt, kan de specialist overgaan tot het gebruik van orale corticosteroïden of infiltraten rond de oogbol. Wat de lichtgevoeligheid betreft, is het raadzaam een zonnebril of een fotochromische bril te gebruiken.
Aarzel niet om oogheelkundige hulp te zoeken
Bij symptomen van iritis die de oogbol aantasten en het gezichtsvermogen belemmeren, moet je onmiddellijk medische hulp inroepen. Het oog is namelijk een delicate structuur die tijdig verzorging en aandacht nodig heeft om complicaties te voorkomen die het gezichtsvermogen kunnen verminderen of volledig beperken.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Prieto-del-Cura M, González-Guijarro J. Complicaciones de las uveítis: prevalencia y factores de riesgo en una serie de 398 casos. Arch Soc Esp Oftalmol. 2009; 84( 10 ): 523-528.
- Miqueli Rodríguez M, López Hernández S, Ambou Frutos I. La uveítis y el glaucoma, un reto para el oftalmólogo. Rev Cubana Oftalmol. 2018; 31( 3 ): 1-9.
- Calvo Hernández L, Bautista Salinas R, Suárez Cabrera M. Uveítis: Un reto para el internista. An. Med. Interna (Madrid). 2008; 25( 3 ): 141-148.
- Hopf S, Prokosch V, Bornscheuer C, Pfeiffer N. Iritis : Was hat das Glaukom damit zu tun? [Iritis : What has glaucoma to do with it?]. Ophthalmologe. 2017 Jan;114(1):74-76.
- Mahabadi N, Kim J, Edens MA. Iritis. 2020 Jul 15. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan–.
- Neatrour K, McAlpine A, Owens TB, Trivedi RH, Poole Perry LJ. Evaluation of the etiology of persistent iritis after cataract surgery. J Ophthalmic Inflamm Infect. 2019 Feb 18;9(1):4.