Wat de wetenschap zegt over cafeïne
Er is veel publieke en wetenschappelijke belangstelling voor de nadelige gezondheidseffecten van regelmatige consumptie van cafeïnehoudende dranken. Ontdek wat de wetenschap zegt over cafeïne!
Onderzoek hiernaar is niet helemaal sluitend. Er is bijvoorbeeld slechts één oorzaak-gevolgreactie bekend die verband houdt met cafeïneconsumptie en negatieve uitkomsten tijdens de zwangerschap.
Wat de wetenschap zegt over cafeïne, vooral door middel van epidemiologische studies, is bijvoorbeeld dat deze stof een gunstig effect heeft op het verminderen van het risico op chronische ziekten. Om de gezondheidseffecten van cafeïne echter te begrijpen, moet je eerst weten waar deze actieve stof vandaan komt.
Waar komt cafeïne vandaan?
Cafeïne is de meest geconsumeerde stimulant ter wereld. De belangrijkste bronnen zijn:
- Kolanoten (Cola acuminata)
- Cacaobonen (Theobroma cacao)
- Yerba mate (Ilex paraguariensis), geconsumeerd in sommige Zuid-Amerikaanse landen
- Guarana (Paulinia cupana)
- Gebrande koffiebonen (Arabica en Robusta) en theebladeren (Camellia sinensis), de belangrijkste cafeïne-bronnen over de hele wereld.
Naast de bovengenoemde bronnen, vindt je cafeïne ook in bepaalde pijnstillers, koolzuurhoudende en energiedranken en voedingssupplementen. De concentratie cafeïne varieert aanzienlijk tussen de dranken die het bevatten.
Koffie is echter de drank met de hoogste concentratie, aangezien deze 100 mg per kopje bevat. Yerba mate komt op de tweede plaats, met 78 mg per kopje, gevolgd door zwarte thee, met 55 mg per kop.
Opname van cafeïne en metabolisme
Eenmaal ingenomen, neemt het lichaam cafeïne snel en volledig op in het maagdarmkanaal (de biologische beschikbaarheid is 100%). Vervolgens metaboliseert het het in de lever en vormt het drie belangrijke metabolieten:
- 3,7-dimethylxanthine
- 1,7-dimethylxanthine
- 1,3-dimethylxanthine
Wat zegt de wetenschap over cafeïne als het eenmaal is opgenomen? Dat deze verbinding fysiologische effecten op het lichaam uitoefent. Hieronder beschrijven we ze allemaal.
Fysiologische mechanismen van cafeïne
Ten eerste werkt cafeïne als een antagonist voor de adenosinereceptor (link in het Engels) in de hersenen. Daar het een vergelijkbare moleculaire structuur heeft als adenosine, heeft het het vermogen om zijn receptoren te bezetten (voornamelijk A1 in de hippocampus en A2, gelegen in dopamine-rijke hersengebieden).
Door de binding van adenosine in neuronen (die slaap induceren) te blokkeren, stimuleert het de activiteit van het centrale zenuwstelsel. Over het algemeen heeft een lage consumptie van deze stof (tussen 20 en 200 mg per dag) echter positieve effecten op welzijn, alertheid en energie.
Hogere doses kunnen echter nervositeit en onrust veroorzaken, vooral bij mensen die niet gewend zijn aan het drinken van cafeïnehoudende dranken.
Cafeïneconsumptie en de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson manifesteert zich na de geleidelijke vermindering van dopaminerge neuronen in de substantia nigra.
Door de prestaties van het dopaminerge systeem te verbeteren, dankzij het antagonistische effect op adenosinereceptoren, stimuleert cafeïne de afgifte van dopamine (link in het Engels), waardoor de verslechtering van fijne en grove motoriek wordt verminderd.
Effect van cafeïneconsumptie en obesitas op diabetes
Wat de wetenschap over cafeïne en het effect op gewichtsverlies is erg interessant. In dit opzicht werkt deze stof in op de stofwisseling, het energieverbruik en thermogene activiteiten (vooral op lipiden).
Het consumeren van 300 mg cafeïne per dag remt de AMP-fosfodiësterasecyclus om cyclische AMP te verhogen en, door adenosinereceptoren te antagoniseren, verhoogt het de afgifte van norepinefrine. Dit zijn effecten die gewichtsverlies induceren door de lipolytische activiteit te verhogen.
Daarnaast suggereren talrijke onderzoeken een omgekeerde relatie tussen koffieconsumptie en het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Personen die minstens 6 kopjes koffie per dag consumeren, hebben een 35% lager risico om de ziekte te ontwikkelen. Ondertussen hebben degenen die 4 tot 6 kopjes consumeren een 28% lager risico om de ziekte te ontwikkelen.
Het effect op de opname van mineralen
Als je een drank bij hoofdmaaltijden drinkt die cafeïne bevat, is het moeilijk voor je lichaam om belangrijke mineralen zoals ijzer en calcium op te nemen.
Sommige cohortstudies hebben gemeld dat hoge doses cafeïne de calciumuitscheiding via de urine verhogen. Ze verhogen dus het risico op botziekten. Daarom raden experts aan om je cafeïneconsumptie te matigen tot:
- Vier kopjes zwarte koffie.
- Drie cappucino’s.
- Zes kopjes koffie met melk.
Opmerking: je moet zorgen dat je deze aanbevolen consumptie aanvult met een voldoende calciuminname.
Ontdek ook:
Vijf koffierecepten die je nog niet kende
Cafeïne tijdens zwangerschap en borstvoeding
De reden waarom cafeïne tijdens de zwangerschap en borstvoeding wordt afgeraden, is omdat het de placenta kan passeren en het metabolisme van de foetus kan stimuleren.
Tijdens de zwangerschap worden hoge doses cafeïne geassocieerd met de ontwikkeling van aangeboren afwijkingen, miskramen, een laag geboortegewicht en veranderingen in het gedrag van de pasgeborene.
Ook wordt het rechtstreeks via de moedermelk overgebracht, waardoor prikkelbaarheid en slaapstoornissen ontstaan. Daarom raden experts een maximale cafeïne-inname van 200 mg per dag aan.
Wat zegt de wetenschap over cafeïne en de impact ervan op de gezondheid?
In het kort, experts weten welke impact cafeïne op het lichaam heeft. Omdat de meest geconsumeerde dranken ter wereld deze stof bevatten, is het belangrijk om de mechanismen en effecten die het op het lichaam uitoefent te kennen, evenals de aanbevolen doses om veranderingen te voorkomen en volledig te profiteren van de voordelen ervan.
De meeste studies bij mensen suggereren dat een matige consumptie (minder dan 400 mg per dag) effecten heeft op het lichaamsgewicht en op neurodegeneratieve en stofwisselingsziekten.
Het is echter belangrijk op te merken dat deze stof gecontra-indiceerd is tijdens zwangerschap en borstvoeding. Het is ook beter om de diuretische effecten ervan onder controle te houden. **check**.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Reyes CM, Cornelis MC. Caffeine in the Diet: Country-Level Consumption and Guidelines. Nutrients.2018; 10 (1772): 1-34.
- Wikoff, D.; Welsh, B.T.; Henderson, R.; Brorby, G.P.; Britt, J.; Myers, E.; Goldberger, J.; Lieberman, H.R.; O’Brien, C.; Peck, J. Systematic review of the potential adverse effects of caffeine consumption in healthy adults, pregnant women, adolescents, and children. Food Chem. Toxicol. 2017, 109, 585–648
- Heckman MA, Weil J, Gonzalez de Mejia E. Caffeine (1,3,7-trimethylxantine) in Foods: A Comprehensive Review on Consumption, Functionality, Safety, and Regulatory Matters. J Food Sci. 2010 Apr;75(3):R77-87.
- De Melo Pereira GV, de Carvalho Neto DP, Magalhaes J et al. Chemical composition and health properties of coffee and coffee by-products. Adv Food Nutr Res. 2020; 91: 65-96.