Tips om het HDL-cholesterolgehalte te verhogen

HDL-cholesterol is essentieel voor de vetstofwisseling in het menselijk lichaam. Als het ontbreekt, kan dat verschillende gevolgen hebben.

Cholesterol is een soort vet dat onmisbaar is om je lichaam goed te laten functioneren. De bekendste vormen zijn HDL of goede cholesterol en LDL of slechte cholesterol. Hier is alles wat je moet weten om het HDL-cholesterolgehalte te verhogen.

Het menselijk lichaam gebruikt cholesterol als bron voor de aanmaak van verschillende hormonen, vitaminen en stoffen die betrokken zijn bij de spijsvertering.

Het wordt in het bloed vervoerd door een groep eiwitten die lipoproteïnen genoemd worden. Hoge-dichtheid lipoproteïne (HDL) is verantwoordelijk voor het verzamelen van cholesterol in het bloed en het terugvoeren naar de lever voor eliminatie.

In het algemeen word een laag HDL-cholesterolgehalte en hoog LDL-cholesterolgehalte beschouwd als een belangrijke cardiovasculaire risicofactor voor atherosclerose, zo blijkt uit studies (Spaanse link). In dit verband is het van essentieel belang te zorgen voor een goed evenwicht van deze vetten in het bloed.

Functies van HDL-cholesterol in het menselijk lichaam

HDL zijn een groep lipoproteïnen die verantwoordelijk zijn voor het verwijderen van vettige stoffen of overtollige lipiden die in de bloedvaten worden aangetroffen. In die zin fungeren ze als een chemisch transportmiddel dat de ophoping van vet in de bloedsomloop en de perifere weefsels voorkomt .

Eenmaal geladen met lipiden, reist HDL naar de lever, waar ze het overtollige cholesterol vervolgens afzetten. Lever enzymen zullen het dan metaboliseren en gebruiken om nieuwe stoffen te vormen. Onderzoek (Spaanse link) bevestigt dat het cholesterol dat de lever van HDL verwerft bij voorkeur gebruikt wordt voor de productie van gal.

Anderzijds hebben deze hoge-densiteit lipoproteïnen ontstekingsremmende, anticoagulerende, antitrombotische en antioxiderende eigenschappen. Ze zijn ook actief betrokken bij de productie en afgifte van steroïde hormonen, zoals testosteron en oestrogenen, en bij de synthese van vitamine D en het calciummetabolisme.

HDL-cholesterol wordt beschouwd als een beschermende factor tegen verschillende ziekten, zoals myocardinfarct, angina pectoris, en beroertes. Sommige studies (Spaanse link) beweren dat mensen met een laag HDL gehalte tot 8 keer meer kans hebben op cardiovasculaire pathologie.

Hoe weet je of je HDL-cholesterolgehalte laag is?

In het algemeen kun je met bloedonderzoek het gehalte van het totale circulerende cholesterol bepalen. Deze test heet lipidenprofiel en is nuttig om het peil van HDL, LDL, VLDL en triglyceriden te bepalen.

Er zijn landen waar het bevolen wordt om deze test om de 5 jaar te doen bij jonge volwassenen en om de 1 à 2 jaar bij mannen boven de 45 jaar en bij vrouwen boven de 55 jaar. In het geval van HDL-cholesterolgehalte zijn hogere concentraties meestal gunstiger.

Studies (Spaanse link) van internationale protocollen stellen dat een lager HDL-cholesterolgehalte de kans op het krijgen van coronaire hartziekten sterk verhoogt. Bovendien wordt geschat dat een laag HDL gehalte de meest voorkomende dyslipidemie in Europa is.

Geassocieerde symptomen

In de meeste gevallen geeft een laag HDL-cholesterolgehalte geen duidelijke symptomen. Maar een in de loop van de tijd aanhoudende verstoring van het bloedlipidenevenwicht kan op lange termijn verschillende verschijnselen veroorzaken. Enkele van de symptomen en verschijnselen die het meest met deze aandoening in verband worden gebracht zijn de volgende:

• Zwelling van handen en voeten.
• Gasvorming en ongemak in de buik.
• Overgewicht of zwaarlijvigheid.
• Onverklaarbare vermoeidheid.
• Hoofdpijn.
• Wazig zien.
• Hartkloppingen.
• Zweten.
• Droge mond.

In ernstige gevallen kunnen sommige mensen hevige pijn op de borst krijgen als symptoom van een hartaanval, of zelfs bewustzijnsverlies. Bij aanwezigheid van deze verschijnselen moet onmiddellijk professionele hulp gezocht worden.

Oorzaken van laag HDL

Er zijn allerlei factoren die een laag HDL-cholesterolgehalte kunnen veroorzaken. Er zijn genetische en erfelijke factoren die bepaalde groepen mensen predisponeren. De meeste hangen echter samen met de levensstijl en gewoonten van elke persoon, waaronder we de volgende als nadelig beschouwen:

• Zwaarlijvigheid.
• Sedentaire levensstijl.
• Roken.
• Chronisch alcoholgebruik.
• Voedsel rijk aan transvetten, suikers en bewerkte voedingsmiddelen.

Ook het metabool syndroom en diabetes mellitus zijn frequente oorzaken van een laag HDL en een hoog LDL. Overmatig gebruik van corticosteroïden wordt ook in verband gebracht met herverdeling van lichaamsvet, gepaard gaande met een onevenwichtige cholesterol- en triglyceridenhuishouding.

Tips om het HDL-cholesterolgehalte te verhogen

De meeste oorzaken van deze dyslipidemie hebben te maken met de levensstijl. Daarom is het mogelijk het HDL-cholesterolgehalte in het bloed te verhogen met enkele veranderingen in onze voeding en gewoonten.

1. Gezonde en evenwichtige voeding

Voeding is een belangrijk onderdeel van het beheersen van het cholesterolgehalte. Sommige voedingsmiddelen kunnen het HDL verhogen, terwijl andere het verlagen.

Het is aan te raden om voornamelijk goede vetten zoals enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten te consumeren om de HDL reserves in het lichaam aan te vullen. Daartoe is het raadzaam de inname van de volgende producten te verhogen:

• Vette vis, zoals zalm, sardines, tonijn, horsmakreel en makreel.
• Noten, zoals amandelen, walnoten, hazelnoten en pinda’s.
• Groenten, zoals avocado en olijven.
• Zaden, zoals chia-, zonnebloem-, pompoen- en lijnzaad.
• Olijfolie.

Verzadigde vetten en transvetten veranderen de concentratie van HDL in het bloed sterk. We moeten daarom de consumptie van de volgende voedingsmiddelen verminderen of elimineren:

• Gefrituurde gerechten.
• Worstjes en ultrabewerkte producten.
• Suikerhoudende frisdranken.
• Margarine en kokosolie.
• Volvette zuivelproducten.

2. Houd het gewicht onder controle

Zowel overgewicht als de aanwezigheid van vet rond de taille houden verband met hogere LDL-waarden. In die zin is afvallen en het in de buurt van het ideale gewicht houden van fundamenteel belang om het HDL-cholesterolgehalte te verhogen en het verschijnen van meerdere ziekten die met deze aandoening samenhangen te voorkomen.

3. Lichaamsbeweging

Regelmatige lichaamsbeweging is een goede optie om het goede cholesterol te verhogen. Lichaamsbeweging in combinatie met een evenwichtige voeding vormen de ideale formule om dit doel te bereiken.

Om dat te doen, raden de professionals aan om 3-4 keer per week 30 tot 40 minuten lichte tot matige aerobe lichaamsbeweging te beoefenen. Denk daarbij aan activiteiten zoals wandelen, hardlopen of fietsen.

4. Stop met roken

Regelmatige consumptie van sigaretten of tabak verlaagt het HDL-cholesterolgehalte en verhoogt bovendien de concentratie van LDL en triglyceriden. Vooral bij vrouwen. Bovendien wordt dit effect ook bereikt door passieve blootstelling. Daarom is het raadzaam met de gewoonte te stoppen, en die geleidelijk op te geven.

5. Verminder de inname van alcohol

Het is bekend dat matige alcoholconsumptie gunstig kan zijn voor de verhoging van het HDL. Dit consumptiepatroon komt overeen met 2 glazen wijn per dag bij mannen jonger dan 65 jaar en 1 glas per dag bij mannen ouder dan 65 jaar of vrouwen van alle leeftijden.

Langdurig volgehouden en overmatig alcoholgebruik bevordert echter de leverfunctiestoornis en het vasthouden van vet. Daarom is het raadzaam een matige inname aan te houden.

Effecten van geneesmiddelen op het HDL-cholesterolgehalte

Momenteel zijn er geneesmiddelen die artsen voorschrijven bij de medische controle van HDL-concentraties. De voornaamste alternatieven zijn niacine en fibraten, zoals ciprofibraat en gemfibrozil.

Deze kunnen het HDL-cholesterolgehalte tot wel 30% verhogen. Daarnaast worden ook sommige statines, zoals simvastatine en rosuvastatine, gebruikt. Deze geneesmiddelen verminderen echter niet het risico op hartaanvallen bij mensen met chronische dyslipidemieën.

Anderzijds moet men weten dat bepaalde geneesmiddelen als bijwerking de goede cholesterolspiegel kunnen verlagen:

• Bètablokkers.
• Anabole steroïden.
• Progestativa in voorbehoedsmiddelen.
• Benzodiazepinen.

Een sleutelfactor in de preventie van hart- en vaatziekten

Het HDL-cholesterol is een vorm van cholesterol die de eliminatie van overtollig vet in het bloed vergemakkelijkt. Op die manier kan het de vorming van atherosclerotische plaques in de bloedvaten voorkomen. Bijgevolg vermindert het de incidentie van hart- en vaatziekten.

Een daling van het HDL-gehalte kan enkele jaren onopgemerkt blijven, dus regelmatig bloedonderzoek is van essentieel belang. Gelukkig komen veranderingen in dieet en leefgewoonten een heel eind in de richting van het behoud van evenwicht.