Racende gedachten-syndroom: wat is het en wat veroorzaakt het?

Het hebben van racende gedachten is alsof je het gevoel hebt dat je in een snel rijdende trein zit en niet kunt uitstappen. Het gebeurt gewoon in je hoofd.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Laatste update: 31 maart, 2023

Heb je het gevoel dat je hoofd in een snel tempo loopt, alsof al je gedachten in sneltreinvaart gaan en, zelfs als je ze probeert te pauzeren, ze niet stoppen? Deze situatie is typerend voor het racende gedachten-syndroom.

Dit type denken wordt ervaren als een “stortvloed” van ideeën. Hoewel het in sommige gevallen tot creativiteit kan leiden en onze productiviteit kan verbeteren, wordt dit effect alleen bereikt als het gedurende een beperkte periode gebeurt. Anders treedt een burn-out op.

Wat is het racende gedachten-syndroom?

Het racende gedachten-syndroom houdt verband met het hebben van een permanent actieve geest, met een hyperproductie van ideeën. Het wordt ook wel tachypsychie genoemd. Er zijn echter professionals die aanraden dit laatste begrip te onderscheiden van versneld denken, omdat het meer typisch is voor gevallen van schizofrenie en bipolaire stoornissen.

Anderzijds is het vermeldenswaard dat het elke leeftijdsgroep kan treffen. Misschien associeerden we dit soort ongemak vroeger met de volwassenheidsfase, tussen 35 en 45 jaar. Maar met de drukke agenda’s van tegenwoordig is er ook sprake van versneld denken al in de kindertijd.

De oorzaken van versneld denken zijn veelvoudig. Ze kunnen variëren van een obsessieve, controlerende persoonlijkheid tot culturele mandaten die het idee versterken dat waarde wordt gehecht aan hyperproductiviteit.

De symptomen

Enkele symptomen van snel denken zijn als volgt:

• Vermoeidheid en moeheid
• Tekort aan geheugen
• Stemmingswisselingen
• Slaapstoornissen
• Angst, nervositeit, rusteloosheid
• Moeilijkheden om zich te concentreren, om een taak af te maken
• Psychosomatische symptomen: Allergieën, huiduitslag en haaruitval

Wat zijn de gevolgen van racende gedachten-syndroom?

Het is belangrijk om de gevolgen van dit syndroom op te merken. Als we bedenken dat gedachten, emoties en gedragingen hand in hand gaan, is het te verwachten dat het ook de andere vlakken beïnvloed. We zullen bijvoorbeeld prikkelbaar zijn en waarschijnlijk moeite hebben met slapen.

Omdat uitputting en burn-out optreden, beïnvloedt dit de prestaties. Meer doen of denken is immers niet synoniem met goed of beter presteren.

Het heeft ook gevolgen voor onze interpersoonlijke relaties en voor onszelf. We beginnen te twijfelen aan de zin en het doel van waar we dingen voor doen. Ook verliezen we ons enthousiasme.

Hoe je het racende gedachten-syndroom kunt vermijden

Enkele aanbevelingen om race-denken te vermijden zijn de volgende:

• Leer je los te koppelen en respecteer rusttijden. We moeten ons kunnen losmaken van schermen, e-mailcontrole en dwangmatige consumptie van nieuws en netwerken. We moeten momenten vinden om gewoon naar de hemel te kijken zonder andere zorgen, om te gaan wandelen, en om activiteiten te doen die ons goed doen. In dezelfde geest zijn ook de beoefening van ademhaling en meditatie gezond en herstellend.
• Neem pauzes gedurende de dag en tussen de activiteiten door. Vermijd inspannende werkdagen. Het hoeven ook geen lange pauzes te zijn – ze moeten er gewoon zijn.
• Vermijd je dag te eindigen met een to-do lijst. Op deze manier raken we gestrest en gaan we ongerust slapen. Niet zelden dromen we soms zelfs over deze zaken. Integendeel, het beste is om de dag te beginnen en een lijst op te stellen met wat je die dag moet doen.
• Hiërarchiseer en stel prioriteiten. Bij het uitvoeren van de oefening van het vorige punt is het raadzaam om te kiezen waar te beginnen. Net zoals tijd eindig is, is onze efficiëntie, aandacht en gezondheid dat ook.
• Leer emoties en eisen te beheersen. Stel gezonde grenzen vast en erken die. Vaak komen onze versnelde gedachten voort uit onzekerheid, perfectionisme en het imposter syndroom. Daarom is het nodig om de basis van deze ideeën te identificeren en ze in twijfel te trekken om ze te vervangen door meer functionele.
• Raadpleeg een professional. Zo werk je aan je angst en leer je technieken (Spaanse link) om je gedachten te beheersen.

“Infoxicatie” en de digitale wereld zijn hier ook debet aan

De logica van de 2.0 wereld is die van non-stop consumptie van informatie, reclame en video’s. Zo worden de hersenen in korte tijd blootgesteld aan een overweldigende hoeveelheid audiovisuele prikkels. Gaandeweg raken we eraan gewend en is het moeilijk om “het ritme te vertragen.”

In veel gevallen normaliseren en presenteren we het werken onder druk als een vaardigheid. We gaan echter vaak voorbij aan de langetermijngevolgen die dit heeft voor onze gezondheid.

In omgekeerde richting is het een kwestie van evenwicht vinden. We moeten leren dat we in bepaalde situaties meer gestrest en onder druk staan, maar dit mag niet de norm zijn in ons leven.