Lezen verandert de hersenen en komt de geestelijke gezondheid ten goede

Een week na de Internationale Dag van het Boek en het Auteursrecht willen we je 7 manieren laten zien waarop lezen je geestelijke gezondheid versterkt. Je zult versteld staan van de fantastische voordelen van lezen!
Lezen verandert de hersenen en komt de geestelijke gezondheid ten goede

Laatste update: 10 september, 2022

Wist je dat lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt? Elke 23 april wordt over de hele wereld de Internationale Dag van het Boek en het Auteursrecht gevierd. UNESCO promootte de viering in 1995 ter ere van de dood van Miguel de Cervantes en William Shakespeare. Het is ook de geboorte- en sterfdag van andere belangrijke auteurs zoals Inca Garcilaso de la Vega, Vladimir Nabokov, Josep Pla, en William Wordsworth.

Voor 2022 koos de UNESCO  Guadalajara (Mexico) als de World Book Capital (Engelse link). Deze titel wordt sinds 2001 toegekend. De aangewezen steden zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van activiteiten ter bevordering van boeken en lezen.

Als onderdeel van de 2022 Internationale Boeken- en Auteursdag campagne om de belangstelling voor boeken aan te moedigen, richten de activiteiten zich op het uitleggen hoe lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt. Laten we, met deze recente feestdag in gedachten, eens kijken naar enkele manieren waarop lezen onze geestelijke gezondheid ten goede komt.

7 manieren waarop lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt

Een vrouw op de bank met een boek
Men gelooft dat regelmatig lezen het risico op degeneratieve hersenziekten, zoals Alzheimer, kan minimaliseren.

Zoals de Unesco opmerkt (Engelse link), is het hoofddoel van Internationale Dag van het Boek en het Auteursrecht 20 22 is om de gewoonte van het lezen bij kinderen te bevorderen.

De bedoeling is niet onbeduidend, want er zijn vele manieren waarop lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt. Desondanks is de belangstelling voor boeken bij de jongere generaties verloren gegaan, en staatsplannen en -programma’s versterken soms deze houding.

Nooit eerder in de geschiedenis van de mensheid was het zo gemakkelijk om aan boeken te komen en te leren lezen.

Ongeacht de tekortkomingen is onderwijs universeel geworden als een recht en een paar simpele klikken op een scherm geven toegang tot duizenden en duizenden titels over literatuur, filosofie, psychologie, wetenschap, enzovoort. Hier zijn 7 manieren waarop lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt.

1. Lezen versterkt onze algemene geestelijke gezondheid

Al tientallen jaren gebruiken deskundigen (Engelse link) lezen als aanvulling op primaire therapie om bepaalde psychische stoornissen, zoals angst of depressie, te behandelen of te beheersen.

In feite wordt het woord “bibliotherapie” steeds populairder, in de context van het gebruik van boeken als therapeutisch hulpmiddel. Bij kinderen kan het bijzonder nuttig zijn, want er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat lezen invloed heeft op hun gevoel van eigenwaarde en psychologisch welzijn.

De depressie- en angststatistieken (Engelse link) in de algemene bevolking hebben zorgwekkende niveaus bereikt en vertonen een bijzondere groei bij kinderen en jongeren. Lezen kan dus een grote bondgenoot zijn om deze episoden te voorkomen of te verminderen. Ongetwijfeld een goede reden om deze 2022 de Internationale Dag van het Boek en het Auteursrecht in stijl te vieren!

2. Het kan onze levensduur verlengen

Een studie (Engelse link) gepubliceerd in Social Science & Medicine in 2016 vond dat terugkerende lezers een langere levensduur hebben, in tegenstelling tot degenen die niet de gewoonte hebben te lezen.

In feite vonden de deskundigen dat de cognitieve voordelen zich vertaalden in een overlevingsvoordeel van wel 23 extra maanden. Dit ten opzichte van degenen die slechts af en toe tijdschriften en kranten lezen (en geen boeken).

Door te lezen assimileer je basisideeën en lessen die je op de werkelijkheid kunt toepassen. Deze kunnen je helpen bij het nemen van levensbeslissingen, hetzij om bepaalde problemen te vermijden, hetzij om kansen te benutten. Dit alles heeft een directe invloed op je integriteit, je gezondheid, je psychisch welzijn, en je leven in het algemeen. Om deze reden kan lezen je langer doen leven.

We denken dat je dit artikel ook met plezier zult lezen:
Wat doe je om de interesse voor lezen te wekken bij kinderen?

3. Lezen komt de geestelijke gezondheid ten goede door bevordering van de hersenconnectiviteit

Uit onderzoek (Engelse link) dat in 2018 in Acta Paediatrica gepubliceerd werd, bleek dat de hersenconnectiviteit toeneemt bij kinderen die fervent lezen.

In feite ontwikkelde de onderzochte populatie, die bestond uit kinderen tussen 8 en 12 jaar, een verhoogde hersenconnectiviteit in de cognitieve, visuele, en taalverwerkingsgebieden in de linker hersenhelft. De visuele, taal- en verwerkingsgebieden worden dus versterkt tegenover de leesgewoonte.

Maar dat is nog niet alles. Deskundigen ontdekten in hun onderzoek dat de hersenconnectiviteit toeneemt bij het lezen van boeken. Dit neemt juist af als jongeren evenveel tijd voor een scherm doorbrengen. Denk daarbij aan computers, mobiele telefoons, tablets, enzovoort.

Het contrast is berucht, zozeer zelfs dat specialisten voorstellen de schermblootstellingstijd te verminderen. Deze tijd kan men het beste vervangen door lezen tijdens dit cruciale stadium van ontwikkeling.

4. Lezen verhoogt empathie

Verhoogde empathie is misschien wel een van de meest ondergewaardeerde manieren waarop lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt. Deskundigen hebben ontdekt (Engelse link) dat het lezen van (vooral) fictieboeken ons niveau van empathie verandert, en altijd op een positieve manier.

Volgens andere onderzoekers (Engelse link) vertaalt dit voordeel zich in een grotere sociale ontwikkeling, betere intermenselijke relaties, en een grotere betrokkenheid bij anderen.

Empathie wordt gedefinieerd als het vermogen om de emoties en gedachten van anderen waar te nemen. De theorie dicteert dat de lezer zich met de idealen, het gedrag en de waarden van bepaalde personages verbindt tot op zo’n niveau dat hij of zij al deze criteria naar zijn of haar werkelijkheid overbrengt. Lezen kan je dus empathischer maken, zowel met jezelf als met anderen.

5. Het kan cognitieve achteruitgang voorkomen

Er is nog geen sluitend bewijs. Dit komt deels omdat het wetenschappelijk inzicht in deze aandoeningen nog onvolledig is. Toch zijn er aanwijzingen dat lezen de hersenen kan versterken tegen cognitieve achteruitgang.

Zo hebben deskundigen gesuggereerd (Engelse link) dat cognitieve activiteit op jonge leeftijd (zoals die door lezen bereikt wordt) in verband gebracht wordt met een tragere cognitieve achteruitgang.

Andere auteurs (Engelse link) zijn het erover eens dat lezen een soort mentale oefening is, die de cognitieve functie bij gezonde volwassenen kan behouden en verbeteren. Er moet nog meer onderzoek gedaan worden.

Lezen kan echter een grote bondgenoot zijn om de kans op het ontstaan van dementie en de ziekte van Alzheimer te verkleinen. Dat geldt ook voor andere aandoeningen.

Vind je dit artikel leuk? Je vindt het misschien ook leuk om te lezen:
Zeven voordelen van iedere dag een paar minuten lezen

6. Het vermindert je stressniveau

Lezen is een uitstekende manier om je stressniveau te verlagen
Lezen is een uitstekende manier om je stressniveau te verlagen.

Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat lezen als gewoonte je stressniveau kan verminderen. De effecten ervan zijn vergelijkbaar met die van humor en yoga. De vermindering van de stress wordt gemiddeld in slechts 30 minuten bereikt.

Men kan lezen gebruiken als een manier om het stressniveau tot rust te brengen. Die kan ook geconsolideerd kan worden als een hobby voor de korte en middellange termijn.

7. Lezen komt de geestelijke gezondheid ten goede door de ontwikkeling van kritisch denken te bevorderen

Van lezen is tenslotte bekend (Engelse link) dat het een bemiddelaar is van kritisch denken. Kritisch denken is een term die al tientallen jaren voorkomt in onderwijsprogramma’s over de hele wereld.

Bovendien maakt het deel uit van het ideaal van de burgers van de nieuwe generaties. Het verwijst naar het vermogen om te twijfelen aan de beweringen die als waar worden aangenomen. Dit door ze op basis van een gedegen analyse in twijfel te trekken.

Al met al is het duidelijk geworden dat, hoewel we slechts 7 manieren hebben aangestipt waarop lezen de geestelijke gezondheid ten goede komt, het een van de beste gewoonten is die iemand kan beoefenen.

De Internationale Dag van het Boek en het Auteursrecht 2022 wil ruimten scheppen voor de promotie ervan. Daarbij nemen virtuele kanalen een heel belangrijke plaats in. Deel zeker je indrukken en aanbevelingen via sociale netwerken met behulp van de hashtags #WorldBookDay en #InternationalBookDay


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Bal, P. M., & Veltkamp, M. How does fiction reading influence empathy? An experimental investigation on the role of emotional transportation. PloS one. 2013; 8(1): e55341.
  • Bavishi A, Slade MD, Levy BR. A chapter a day: Association of book reading with longevity. Soc Sci Med. 2016 Sep;164:44-48.
  • Boyes, M. E., Tebbutt, B., Preece, K. A., & Badcock, N. A. Relationships between reading ability and child mental health: Moderating effects of self‐esteem. Australian Psychologist. 2018; 53(2): 125-133.
  • Dowrick, C., Billington, J., Robinson, J., Hamer, A., & Williams, C. Get into Reading as an intervention for common mental health problems: exploring catalysts for change. Medical Humanities. 2012; 38(1): 15-20.
  • Horowitz-Kraus T, Hutton JS. Brain connectivity in children is increased by the time they spend reading books and decreased by the length of exposure to screen-based media. Acta Paediatr. 2018 Apr;107(4):685-693.
  • Koek, M., Janssen, T., Hakemulder, F., & Rijlaarsdam, G. Literary reading and critical thinking: Measuring students’ critical literary understanding in secondary education. Scientific Study of Literature. 2016; 6(2): 243-277.
  • McCreary, J. J., & Marchant, G. J. Reading and empathy. Reading Psychology. 2017; 38(2): 182-202.
  • Rizzolo, D., Zipp, G. P., Stiskal, D., & Simpkins, S. Stress management strategies for students: The immediate effects of yoga, humor, and reading on stress. Journal of College Teaching & Learning (TLC). 2009; 6(8).
  • Uchida S, Kawashima R. Reading and solving arithmetic problems improves cognitive functions of normal aged people: a randomized controlled study. Age (Dordr). 2008;30(1):21-29.
  • Wilson, R. S., Boyle, P. A., Yu, L., Barnes, L. L., Schneider, J. A., & Bennett, D. A. Life-span cognitive activity, neuropathologic burden, and cognitive aging. Neurology. 2013; 81(4): 314-321.
  • Organización Panamericana de la Salud. La pandemia por COVID-19 provoca un aumento del 25% en la prevalencia de la ansiedad y la depresión en todo el mundo. https://www.paho.org/es/noticias/2-3-2022-pandemia-por-covid-19-provoca-aumento-25-prevalencia-ansiedad-depresion-todo

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.