Mensen met depressie lopen een hoger risico op 29 andere gezondheidsproblemen

Onderzoekers ontdekten dat bepaalde gezondheidsproblemen vaker voorkomen bij mensen met een depressie. Wij vertellen je over hun bevindingen.

Geschreven en geverifieerd door de arts Leonardo Biolatto.

Laatste update: 03 februari, 2024

Een recent wetenschappelijk onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift JAMA Psichiatry, vond een significante relatie tussen depressie en bijna 30 andere ziekten. Volgens de onderzoekers hebben mensen met een depressie een significant hoger risico om te lijden aan 29 aandoeningen waarvoor ziekenhuiszorg nodig is.

De gegevens werden verzameld van 240.433 patiënten uit het Verenigd Koninkrijk en Finland. En hoewel de resultaten aangeven dat depressie leidt tot andere aandoeningen, kon ook worden bevestigd dat, omgekeerd, ten minste 12 aandoeningen leiden tot depressie.

Welke gezondheidsaandoeningen zijn geassocieerd met depressie?

De door de onderzoekers gepubliceerde resultaten vonden 29 gezondheidsaandoeningen die geassocieerd waren met depressie waarvoor ziekenhuisopname nodig was. Er waren echter enkele aandoeningen die meer voorkwamen dan andere:

• Diabetes
• Artrose
• Chronische bronchitis
• Slaapstoornissen
• Bacteriële infecties
• Rugpijn of spit
• Coronaire ischemische problemen

Als de aandoeningen worden gegroepeerd op basis van het aangetaste systeem of de aangetaste organen, is de volgorde van prevalentie als volgt:

• Endocriene aandoeningen. 245 van elke 1000 mensen met een depressie die deelnamen aan het onderzoek hadden diagnoses van endocriene pathologieën, zoals diabetes.
• Spier- en skeletaandoeningen. Deze kwamen voor bij 91 op de 1000 mensen met een depressie. Hieronder valt ook lage rugpijn.
• Aandoeningen van de bloedsomloop. Deze kwamen voor bij 86 op de 1000 mensen met een depressie.

Van de situaties waarbij sprake is van een bidirectionele relatie, d.w.z. het zitten in een vicieuze cirkel waarin depressie het risico op deze aandoeningen verhoogt en de aandoeningen hetzelfde doen voor depressie, waren de meest beruchte situaties pogingen tot zelfmoordvergiftiging en vallen.

Waarom is depressie een risicofactor?

Hoewel dit specifieke onderzoek depressie koppelt aan gezondheidsaandoeningen waarvoor een ziekenhuisopname nodig is, weten we dat het probleem zich ook uitstrekt tot andere aandoeningen die niet per se met een ziekenhuisopname opgelost hoeven te worden.

Volgens een publicatie in Statpearls (Engelse link) krijgen mensen die een depressieve toestand doormaken te maken met de gelijktijdige verschijning van andere stemmingsstoornissen, zoals angst.

Als het bovendien gaat om een patiënt met arteriële hypertensie, is het moeilijker om die ziekte onder controle te krijgen. Erger nog, er is een groot risico om in de wereld van middelenmisbruik terecht te komen en zelfmoordpogingen te doen.

Depressie is door verschillende mechanismen een risicofactor voor diverse andere gezondheidsaandoeningen.

Onderzoekers (Engelse link) weten bijvoorbeeld dat depressieve mensen een grotere kans hebben om in de toekomst Alzheimer te ontwikkelen. En ze nemen aan dat dit zo is omdat de stress van de depressieve toestand ontstekingsstoffen kan genereren die neuronen kunnen beschadigen.

Wat diabetes betreft, speculeren wetenschappelijke studies (Engelse link) over dit onderwerp op een levensstijl die metabole stoornissen in de hand zou werken. Dat wil zeggen dat mensen met een depressie vaker zittend door het leven gaan. Ook hebben zij vaak een dieet hebben met een hoger aandeel verzadigde vetten en eenvoudige suikers.

Deze dagelijkse manier van leven zou leiden tot veranderingen in de glycemie.

Als we ons richten op hartaandoeningen, wordt in een wetenschappelijke publicatie uit 2016 (Engelse link) uitgelegd dat stress de oorzaak lijkt te zijn. Depressie activeert bepaalde celoxidatiemechanismen. Dat zou vervolgens invloed kunnen hebben op de hartspier en de bloedvaten die deze voeden.

Chronisch zou de verzwakking van het cardiovasculaire systeem het vatbaarder maken voor hartaanvallen.

Kan het risico worden verminderd?

De hamvraag zou zijn: wat kunnen we doen om het risico te verminderen? Veroordeelt depressie mensen tot andere ziektebeelden?

Het goede nieuws is dat tijdige behandeling en adequate begeleiding de kans op ziekenhuisopname voor een andere gezondheidstoestand verkleinen. Een systematische review uit 2019 (Engelse link) verduidelijkt dat een vroegtijdige aanpak de prognose aanzienlijk verbetert, vooral als gespecialiseerde richtlijnen worden gevolgd.

Dit punt is erg belangrijk. Het behandelen van depressie om andere gezondheidsaandoeningen te voorkomen mag zeker niet lichtvaardig worden opgevat.

Verschillende organisaties en expertgroepen hebben therapeutische richtlijnen ontwikkeld op basis van beschikbaar bewijs (Engelse link). Overleg met en begeleiding van een zorgprofessional die hiervan op de hoogte is en er kennis van heeft, zal je kansen om ermee om te gaan verbeteren.

Depressie is niet zomaar een symptoom dat onderschat moet worden. Het is ook de verantwoordelijkheid van regeringen om ervoor te zorgen dat alle mensen toegang hebben tot geestelijke gezondheidszorg.

Wat te doen aan de levensstijl?

De auteurs van de JAMA Psychiatry studie concluderen dat het gedrag van mensen met een depressie een belangrijke boosdoener is bij het ontstaan van bijbehorende aandoeningen. Roken, alcoholisme en een gebrek aan lichaamsbeweging komen naar voren als situaties die mensen moeten veranderen.

Dus als je de diagnose depressie hebt, medicatie gebruikt en psychologische behandeling volgt, en nog iets wilt toevoegen van jouw kant om je risico te verminderen, begin dan met specifieke stappen:

• Stop met middelengerelateerde schadelijke gewoonten. Stop met roken en alcoholgebruik. Vraag hiervoor indien nodig speciale hulp of doe mee met een cursus of challenge.
• Begin met een fysieke activiteit, minstens 30 minuten per dag. Wandelen kan al genoeg zijn om te beginnen.
• Werk samen met een voedingsdeskundige een adequaat dieet uit. Een dieet op maat dat je voldoende energie geeft en dat bestaat uit gezonde producten.

Natuurlijk is het niet gemakkelijk. Maar het is mogelijk. Doe niets alleen en raak niet in paniek over de ziektes waaraan je zou kunnen lijden. Neem liever het heft in eigen handen en verklein het risico.