Kleurenpsychologie: wat is het?
Denk je dat je stemming kan veranderen bij interactie met bepaalde kleuren? Denk je dat er een specifieke reden is voor merken om deze kleuren in hun producten te kiezen? Ben je ervan overtuigd dat de kleuren van groenten en fruit invloed hebben op je eetlust? Zo ja, dan ben je niet de enige. Dit alles en nog veel meer is de kern van kleurenpsychologie.
Velen denken dat kleurenpsychologie een recente discipline is, maar formeel gezien is het bijna honderd jaar oud. Carl Jung was een van degenen die het populair maakten, hoewel in de praktijk al millennia lang bijzondere eigenschappen aan kleur worden toegeschreven: van het verbeteren van aantrekkelijkheid tot het overbrengen van een gevoel van respect.
We vertellen je alles wat je moet weten over kleurenpsychologie in dit artikel.
Wat is kleurenpsychologie?
Kleurenpsychologie is een discipline die de effecten van kleurblootstelling op mensen bestudeert. Volgens de postulaten ervan kunnen verschillende golflengte frequenties invloed hebben op de manier waarop iemand zich gedraagt, spreekt, denkt en beslissingen neemt.
Kleur bestaat uit verschillende golflengte-frequenties van het zichtbare lichtspectrum. Er zijn spectrums die het menselijk oog niet kan zien, zoals infrarood. De klassieke theorie werd vastgesteld door Newton in de 17de eeuw met zijn werk over de verstrooiing van wit licht in prisma’s. Hij stelde vast dat het spectrum uit zeven kleuren bestaat. Dat zijn blauw, rood, oranje, geel, groen, cyaan, en violet.
Sindsdien hebben we een wetenschappelijk inzicht in wat kleur is. Natuurlijk waren er lang daarvoor al helende, wonderbaarlijke, ontspannende of symbolische eigenschappen aan toegeschreven. Kleurenpsychologie heeft, ondanks de tegenstanders (Engelse link), een directe invloed op vormgeving, marketing, sport, sommige medische therapieën, en suggestie. We vatten de principes ervan samen:
- De invloed van kleur wordt bepaald door sociale factoren. Denk daarbij aan leeftijd, cultuur, geslacht, sociale status, enzovoort.
- Het maken van generalisaties is mogelijk. De realiteit is echter dat kleur mensen individueel beïnvloedt.
- De invloed ervan wordt onbewust geassimileerd.
- De veranderingen die ontstaan door blootstelling aan bepaalde spectrums treden op in seconden (meestal minder dan een minuut).
- Men voelt de invloed van kleuren in verschillende facetten van het dagelijks leven. Bijvoorbeeld bij het kopen van een product en het smakelijk vinden van een gerecht. Maar ook het voelen van een aantrekkingskracht tot iemand.
- Het kan de stemming, het gedrag en de besluitvorming veranderen.
Deze zes principes vatten mooi samen waar het in de kleurenpsychologie om gaat. Ze heeft ontelbare praktische effecten, hoewel de belangrijkste te vinden zijn in marketing en emotieregulatie. In de volgende paragrafen bekijken we elk geval.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Het gebrekkig zien van kleuren of kleurenblindheid
Kleur en marketing
Een studie (Engelse link) die in 2006 in Management Decision gepubliceerd werd, stelde vast dat mensen binnen 90 seconden een beslissing nemen bij interactie met mensen en producten. De onderzoekers stelden vast dat tussen 62% en 90% van de uiteindelijke evaluatie in deze tijd uitsluitend op basis van kleurcriteria wordt gemaakt.
Daarom zijn kleuren een middelpunt in marketing en productverwerving. De kleur van de verpakking van je favoriete producten is geen toeval. We laten je een paar voorbeelden zien, zodat je de invloed ervan beter kunt begrijpen:
- Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat mensen bereid zijn meer te betalen voor groene producten als ze geassocieerd worden met de kleur wit.
- Van de kleur rood is aangetoond dat het bij veilingen hogere biedsprongen uitlokt (Engelse link).
- Het is algemeen bekend dat merken studies (Engelse link) doen over welke kleuren een betere reactie veroorzaken in de naties waar ze adverteren. Ze regelen de reclame dienovereenkomstig.
- Het onderscheid qua speelgoed blijft tot op de dag van vandaag gehandhaafd. Zo is blauw gekleurd speelgoed voor jongens en roze gekleurd speelgoed voor meisjes. Deskundigen (Engelse link) hebben ontdekt dat merken neutrale tinten gebruiken om reclame te maken voor speelgoed voor beide seksen.
- Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat de kleur blauw de eetlust kan verminderen, dus wordt ze met voorzichtigheid gebruikt bij het verpakken van voedingsmiddelen.
Dit is maar één voorbeeld van hoe kleurenpsychologie een reële invloed heeft op het dagelijks leven van mensen. Het gebruik ervan beperkt zich niet alleen tot producten. Ook tot de plaatsen waar ze verkocht worden maken hier gebruik van. Dit alles is zorgvuldig bedacht om de verkoop te verhogen en koopgewoonten te stimuleren.
Kleur en emoties
We zouden duizenden regels kunnen schrijven over het verband tussen kleur en emoties. Je zult zelf ervaren hebben dat sommige kleuren je stemming veranderen (zowel ten goede als ten kwade). Hier zijn een paar voorbeelden:
- Neurotische mensen en mensen met de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis reageren vaak (Engelse link) boos of juist liefdevol op de kleur rood. Neurotypische mensen hebben ook dergelijke reacties op de kleur rood.
- Volgens onderzoekers (Engelse link) heeft de kleur blauw de neiging emoties over te brengen die te maken hebben met kalmte en ontspanning. Ze kan ook de hartslag verlagen.
- Deskundigen (Engelse link) hebben gesuggereerd dat de kleur groen verband houdt met positieve emoties (vreugde, hoop, plezier enzovoort).
- Volgens bewijsmateriaal (Engelse link) kan zwart gevoelens en emoties suggereren die te maken hebben met afgunst, angst en woede.
Dit is maar één voorbeeld van hoe kleur de manifestatie van je emoties kan beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan de kleur van de kleren die je draagt en de kamer waarin je je bevindt. Maar ook aan de producten die je eet, de berichten die je op sociale netwerken leest en andere. Alle kleuren hebben een negatieve of positieve invloed, afhankelijk van de context.
Lees zeker ook:
De kleur rood maakt je aantrekkelijker
Kleurenpsychologie als therapie
Eeuwenlang zijn aan kleur wonderbaarlijke eigenschappen toegeschreven. Zo gebruikten de oude Egyptenaren kamers van bepaalde kleuren om de aandoeningen van patiënten te behandelen. Tegenwoordig is deze praktijk geëvolueerd tot wat bekend staat als chromotherapie.
Hoewel deskundigen twijfelen (Engelse link) aan het gebruik van kleur bij de behandeling van ziekten (praktijken die aan de alternatieve geneeskunde worden toegeschreven), is het gevonden bewijs toch interessant. Zeker, veel hiervan zou ook door suggestie of het placebo-effect kunnen ontstaan. Toch zijn hier enkele interessante wetenswaardigheden:
- Sommige onderzoekers (Engelse link) hebben kleuren gebruikt om angst te behandelen, met gunstige resultaten.
- Er zijn aanwijzingen dat bepaalde tinten kleur (rood en groen) het cognitieve vermogen bij oudere volwassenen kunnen verhogen (Engelse link).
- Sommige wetenschappers hebben kleurentherapie gebruikt (Engelse link) om stress te verminderen. De theorie is dat kleuren in staat zijn de zenuwen van het autonome zenuwstelsel te veranderen.
- Men heeft ontdekt (Engelse link) dat bacteriën en enzymen kunnen worden opgewonden door interactie met bepaalde frequenties van licht. Dit kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld wondgenezing.
Ondanks het gepresenteerde bewijsmateriaal staan artsen over het algemeen huiverig tegenover het gebruik van een kleurentherapie om geestelijke of lichamelijke aandoeningen te behandelen. Toch is het een andere manifestatie van kleurenpsychologie.
Het lijdt geen twijfel dat de zichtbare lichtspectra een grotere betekenis hebben dan wat we er aan toekennen. Dat is zelfs zozeer het geval dat ze iemands leven en emoties kunnen reguleren.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- AL‐Ayash, A., Kane, R. T., Smith, D., & Green‐Armytage, P. The influence of color on student emotion, heart rate, and performance in learning environments. Color Research & Application. 2016; 41(2), 196-205.
- Auster, C. J., & Mansbach, C. S. The gender marketing of toys: An analysis of color and type of toy on the Disney store website. Sex roles. 2012; 67(7): 375-388.
- Azeemi, S. T. Y., Rafiq, H. M., Ismail, I., Kazmi, S. R., & Azeemi, A. The mechanistic basis of chromotherapy: Current knowledge and future perspectives. Complementary therapies in medicine. 2019; 46: 217-222.
- Clarke III, I., & Honeycutt Jr, E. D. Color usage in international business-to-business print advertising. Industrial Marketing Management. 2000; 29(3): 255-261.
- Bagchi, R., & Cheema, A. The effect of red background color on willingness-to-pay: the moderating role of selling mechanism. Journal of Consumer Research. 2013; 39(5): 947-960.
- Hupka, R. B., Zaleski, Z., Otto, J., Reidl, L., & Tarabrina, N. V. The colors of anger, envy, fear, and jealousy: A cross-cultural study. Journal of cross-cultural psychology. 1997; 28(2): 156-171.
- Ifdil, I., Fadli, R. P., Zola, N., Erwinda, L., Sari, A., Churnia, E., … & Barseli, M. Chromotherapy: An alternative treatment for mathematics anxiety among elementary school students. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1175, No. 1, p. 012183). IOP Publishing. 2019.
- Khattak, D. S. R., Ali, H. A. I. D. E. R., Khan, Y. A. S. I. R., & Shah, M. U. K. H. A. R. I. F. Color Psychology in Marketing. Journal of Business and Tourism. 2018; 4(01): 183-190.
- Leichsenring, F. The influence of color on emotions in the Holtzman Inkblot Technique. European Journal of Psychological Assessment. 2004; 20(2): 116-123.
- Manav, B. Color‐emotion associations and color preferences: A case study for residences. Color Research & Application: Endorsed by Inter‐Society Color Council, The Colour Group (Great Britain), Canadian Society for Color, Color Science Association of Japan, Dutch Society for the Study of Color, The Swedish Colour Centre Foundation, Colour Society of Australia, Centre Français de la Couleur. 2007; 32(2): 144-150.
- O’connor, Z. Colour psychology and colour therapy: Caveat emptor. Color Research & Application. 2011; 36(3): 229-234.
- Paragas Jr, E. D., Ng, A. T. Y., Reyes, D. V. L., & Reyes, G. A. B. Effects of Chromotherapy on the cognitive ability of older adults: a quasi-experimental study. Explore. 2019; 15(3): 191-197.
- O’Connor, Z. Color psychology. Encyclopedia of color science and technology. 2016.
- Samaraweera, M., Sims, J. D., & Homsey, D. M. Will a green color and nature images make consumers pay more for a green product?. Journal of Consumer Marketing. 2021.
- Singh, S. Impact of color on marketing. Management decision. 2006.
- Zola, N., & Ifdil, I. Chromotherapy to reducing stress. 2017.