Het medisch onderzoek na seksueel misbruik

Tijdens het medisch onderzoek na seksueel misbruik is het allerbelangrijkste om de integriteit van het slachtoffer te waarborgen.
Het medisch onderzoek na seksueel misbruik

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 09 augustus, 2022

Seksueel misbruik wordt in de meeste zorgcentra als een medisch noodgeval beschouwd. Daarom evalueren en assisteren ze het slachtoffer onmiddellijk. Alle protocollen die voor een dergelijke situatie zijn ontworpen worden in de praktijk gebracht bij het onderzoeken van een slachtoffer die verkracht is.

In alle gevallen is het essentieel om de juiste psychosociale benadering te volgen. Het eerste wat gedaan moet worden is om het slachtoffer te informeren over zijn of haar rechten. De volgende stappen worden uitgelegd en het slachtoffer moet dan toestemming geven zodat de juiste medische zorg geboden kan worden.

Vrouwen zijn vaak het slachtoffer van seksueel misbruik. Als een man slachtoffer is, is de dader bijna altijd een andere man. In beide gevallen is het psychologische effect ernstig. Mannen zijn echter meer vatbaar voor het ontwikkelen van langdurig trauma.

Hoe gaat het medische onderzoek bij seksueel misbruik?

Het concept van seksueel misbruik is breed. Het kan daarom vaag zijn. Over het algemeen gaat het om elk soort seksueel geweld tegen een persoon dat zijn of haar autonomie en integriteit schaadt.

Het varieert van fysiek misbruik, kussen of strelen tot daadwerkelijke verkrachting, waarbij geforceerde vaginale, anale of orale penetratie plaatsvindt. Daarom zijn niet alle vormen van seksueel misbruik onderworpen aan een medisch onderzoek.

In alle gevallen heeft seksueel misbruik echter negatieve gevolgen voor het slachtoffer op psychologisch en sociaal niveau. Het veroorzaakt echter niet altijd lichamelijk letsel. Het medische onderzoek na seksueel misbruik wordt meestal alleen uitgevoerd als er lichamelijk letsel is.

Waarom voeren artsen een medisch onderzoek uit?

Het medisch onderzoek na seksueel misbruik is een medisch-juridische beoordeling om de fysieke en mentale toestand van het slachtoffer vast te stellen. Artsen gebruiken het ook om het soort verwondingen te bepalen dat de aanvaller heeft veroorzaakt en om bewijs te verkrijgen voor het gerechtelijk proces.

Vanuit een strikt medisch oogpunt is het onderzoek na seksueel misbruik gericht op aandacht voor acuut letsel en het beoordelen van de fysieke gevolgen van de handeling. Vanuit een juridisch perspectief is het doel om de bevindingen, bewijzen en conclusies voor gerechtelijk gebruik te documenteren.

Het onderzoek moet elementen bevatten om seksuele delinquenten te kunnen vervolgen en bestraffen. We moeten echter nooit vergeten dat het belangrijkste is om het fysieke en psychologische welzijn van het slachtoffer te behouden. Anders kan revictimisatie optreden.

Waaruit bestaat het medisch onderzoek na seksueel misbruik?

Het medisch onderzoek na seksueel misbruik

De onderzoeker moet het onderzoek zo snel mogelijk uitvoeren. De waarde van het bewijsmateriaal neemt namelijk af als het meer dan 72 uur na het misbruik wordt verzameld. Dat is de normale tijd dat het biologische materiaal van de dader zich in het lichaam van het slachtoffer bevindt. Het onderzoek moet het volgende omvatten:

  • Evaluatie van het slachtoffer. Eerst moet de professional de verstrekte toestemming van het slachtoffer krijgen. Die bepaalt of er acuut letsel is dat onmiddellijke behandeling vereist.
  • Onmiddellijke medische zorg. Dit omvat het waarborgen van de veiligheid en privacy van het slachtoffer, het omgaan met intoxicatie (indien het geval) en het onder controle houden van bijbehorende reacties, zoals bijvoorbeeld paniekaanvallen.
  • Identificeren van zwangerschapsrisico’s en seksueel overdraagbare aandoeningen. Artsen bepalen dit door monsters te nemen.
  • Medische geschiedenis. Dit geeft meer informatie over de algemene gezondheidsstatus van het slachtoffer.
  • Details van het misbruik. Een forensisch arts ondervraagt het slachtoffer om de feiten van het misbruik vast te stellen.
  • Grondig en volledig lichamelijk onderzoek. Dit omvat het analyseren van het lichaam van het slachtoffer en het verzamelen van mogelijk bewijsmateriaal voor de eventuele rechtszaak.

De uitvoering van het onderzoek

Het medisch onderzoek na seksueel misbruik moet een reeks procedures volgen. Het begint boven bij het hoofd en gaat zo naar beneden. Eerst worden het hoofd en het gezicht onderzocht, samen met het haar. De arts besteed speciale aandacht aan de mondholte en de ogen.

Ook moeten de nagels, het middelste deel van de hand onderarm geëvalueerd worden om eventuele extremiteiten te ontdekken. Hier zijn namelijk vaak sporen van zelfverdediging te zien. Op dezelfde manier is het gebruikelijk om tekenen van agressie te vinden bij de schouders en de polsen. Vervolgens moet de arts de benen en voeten onderzoeken.

Als laatste onderzoekt de arts de geslachtsdelen en het anale gebied in detail. Eerst controleert de arts de externe geslachtsorganen. Vervolgens onderzoekt hij de interne geslachtsorganen. De onderzoeker moet eerst enkele tests uitvoeren voordat hij instrumenten inbrengt.

De arts moet heel voorzichtig zijn bij het verzamelen van bewijs, om besmetting van het materiaal te voorkomen. Tot slot analyseren en evalueren de artsen alle resultaten om een rapport op te stellen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Montoya, D., Díaz, R., Reyes, F., Abusleme, C., & Garrido, J. (2004). Peritaje médico legal en delitos sexuales: una pauta práctica para su correcta realización. Revista chilena de obstetricia y ginecología, 69(1), 55-59.
  • Rodríguez-Almada, H. (2010). Evaluación médico-legal del abuso sexual infantil: revisión y actualización. Cuadernos de Medicina Forense. https://doi.org/10.4321/S1135-76062010000100011
  • Guillet-May, F., & Thiebaugeorges, O. (2005). El médico frente a las agresiones sexuales y a la violación. EMC – Tratado de Medicina. https://doi.org/10.1016/S1636-5410(05)70342-1

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.