Achillespeesruptuur: oorzaken, behandeling en revalidatie

Overbelasting van de achillespees kan leiden tot een gedeeltelijke of volledige scheuring. Deze aandoening veroorzaakt op zijn beurt een ontstekingsproces dat pijn en bewegingsproblemen veroorzaakt.

Geschreven en geverifieerd door de dokter Diego Pereira.

Laatste update: 20 mei, 2023

Een achillespeesruptuur is een verwonding van het vezelkoord dat de spieren achter in de kuit verbindt met het hielbeen. Het komt vaak voor bij mensen die aan sport doen, hoewel het ook in verband wordt gebracht met overgewicht en het gebruik van bepaalde medicijnen.

Het treedt op wanneer de pees een gedeeltelijke of totale scheur oploopt door een uitrekking die zijn capaciteit te boven gaat. Vaak is deze situatie het gevolg van een geforceerde sprong, plotselinge versnellingen bij het hardlopen, of te veel druk. Het kan ook veroorzaakt worden door een val of enig trauma aan het gebied.

De belangrijkste symptomen zijn pijn en onvermogen om te lopen; deze kunnen in intensiteit variëren, afhankelijk van de ernst van het letsel. Meestal kan het echter behandeld worden met fysiotherapie en oefeningen. Wil je er meer over weten? Lees meer over de oorzaken en over het revalidatieproces.

Wat zijn de oorzaken van een achillespeesruptuur?

De achillespees is een weefselband die over de achterkant van het onderbeen loopt. Hij is verantwoordelijk voor de bevestiging van de spieren musculus gastrocnemius en musculus soleus aan het hielbeen. Deze band, die ook bekend staat als het ‘hielkoord’, stuwt de voet van de grond en stelt je in staat om te lopen, rennen of springen.

In de meeste gevallen treedt de scheuring  (Engelse link) op in het punt van de pees dat zich ongeveer 6 centimeter van de aanhechting aan het hielbeen bevindt. De kans erop is het grootst als het been wordt gestrekt en de kuitspier wordt samengetrokken.

Risicofactoren

Zoals gedetailleerd beschreven in een publicatie (Engelse link) in het Jour nal of Functional Morphology and Kinesiology, komt een achillespeesbreuk vaker voor tijdens het sporten. Mannen van middelbare leeftijd – vooral ongetrainde sporters – lopen meer risico dan jongere mannen.

Andere vastgestelde risicofactoren zijn onder meer de volgende:

• Een plotselinge toename van de druk die wordt uitgeoefend op de achilleshiel.
• Regelmatige beoefening van sporten waarbij gesprongen wordt.
• Struikelen, vallen of ongelukken.
• Behandeling met steroïde injecties.
• Langdurig gebruik van antibiotische medicijnen.
• Anatomische afwijkingen.
• Overgewicht en obesitas.
• Chronische ontsteking of reumatoïde artritis.

Symptomen van de ruptuur van de achillespees

Soms geneest de ruptuur van de achillespees zichzelf asymptomatisch. Door de ernst of het gebrek aan behandeling kan het echter de volgende klinische verschijnselen veroorzaken:

• Het gevoel een klap op de kuit te hebben gekregen.
• Het onvermogen om de voet te buigen of op de tenen te staan.
• Abnormaal lopen.
• Het onvermogen om het geblesseerde been bij het lopen vooruit te duwen.
• Het horen van een knak of gekraak bij de verwonding.
• Moeite met traplopen.
• Blauwe plekken of zwelling in het been of de voet.

Diagnose

Om de diagnose(Engelse link) van een achillespeesruptuur te stellen, begint de arts met een lichamelijk onderzoek van het getroffen gebied. Eerst zal hij of zij de kuit inspecteren op tekenen van tederheid of zwelling. Op dit punt kun je een ruimte voelen als de pees volledig gescheurd is.

In de volgende stap zal de behandelaar de patiënt vragen een reeks bewegingen en oefeningen uit te voeren om de bewegingsvrijheid en spierkracht te bepalen. Als de achillespees gescheurd is, zal de persoon minder vermogen hebben om naar beneden te duwen of op de tenen te leunen.

Aanvullende diagnostische tests kunnen echografie (Engelse link) of MRI omvatten. Deze procedures zijn pijnloos en bedoeld om beelden te maken van het lichaamsweefsel om de precieze omvang van de blessure te leren kennen.

Achillespeesruptuur behandeling

Om een passende behandeling (Engelse link) voor een gescheurde achillespees te ontwerpen, moet de behandelaar rekening houden met belangrijke factoren als leeftijd, levensstijl en ernst van de blessure. Soms, vooral als het sporters zijn, kiezen mensen voor een operatie om de pees te repareren.

Maar voordat men zijn toevlucht neemt tot deze maatregel als alternatief, zijn er enkele zorg- en gewoonten die het herstelproces ondersteunen met een gunstige prognose. Laten we die eens gedetailleerd bekijken.

Niet-chirurgische behandeling

Niet-chirurgische (Engelse link) behandeling van een achillespeesruptuur vermijdt risico’s van een operatie, zoals infectie. Het nadeel ervan is echter dat het herstel langer kan duren en dat de blessure kan terugkeren. Deze maatregelen omvatten het volgende:

• Gebruik van krukken. Dit is een maatregel die de orthopedisch fysiotherapeut voorstelt om de pees in rust te houden.
• Het plaatsen van ijs op het getroffen gebied. Het aanbrengen van ijskompressen gedurende 15 tot 20 minuten, elke 4 tot 6 uur, helpt om pijn en ontsteking te verminderen.
• Neem vrij verkrijgbare pijnstillers en ontstekingsremmers. Deze helpen de pijn en zwelling onder controle te houden.
• Houd de enkel de eerste wekenin rust.
• Doe hersteloefeningen onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Chirurgische ingreep

Chirurgie om de achillespees te herstellen is een ingreep waarbij de arts een incisie in het onderbeen maakt. Vervolgens zal de arts de gescheurde pees herstellen door middel van het aanbrengen van meerdere hechtingen.

Nu, zoals beschreven in een studie (Engelse link) gedeeld door Frontiers i n Surgery, vermindert chirurgische behandeling de kans op een herruptuur, maar heeft een hoger percentage complicaties in vergelijking met conservatieve behandeling.

Revalidatie

Het revalidatieproces van een achillespeesruptuur omvat een reeks fysiotherapie-oefeningen die tot doel hebben de spieren van het been en natuurlijk de pees te versterken . Meestal is er een volledig herstel in een periode van 4 tot 6 maanden.

Het is erg belangrijk om dit plan hand in hand met een professional na te leven. Dit omdat de oefeningen geleidelijk moeten worden uitgevoerd. Dat wil zeggen dat de intensiteit ervan verandert naarmate de herstelfase vordert.

Anderzijds is er een vorm van revalidatie die bekend staat als ‘functionele revalidatie’ (Engelse link). Deze bestaat uit het uitvoeren van enkele gewichtdragende oefeningen, gericht op de enkel, die meestal in de eerste weken na het letsel worden gedaan. In feite worden ze in praktijk gebracht terwijl de persoon zijn immobilisatie-apparaat nog draagt.

Een overzicht van studies (Engelse link) gedeeld door Foot and Ankle Clinics meldde dat dit soort therapieën vergelijkbare resultaten kunnen bieden als chirurgische behandeling. Natuurlijk moet het gebeuren in de handen van een fysiotherapeut. Het idee is om zowel de mobiliteit als de fysieke prestaties te herstellen.

Zodra het herstelproces is voltooid, neemt het risico op een nieuw trauma toe. Daarom is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen zoals de volgende:

• Blijf in goede conditie en doe opwarm- en rekoefeningen vóór elke sportoefening.
• Vermijd het dragen van hoge hakken of schoenen die ongeschikt zijn voor sport.
• Vraag je arts of je mag tennissen, basketballen en andere sporten beoefenen.
• Zorg voor een gezond dieet.
• Vermijd overgewicht.

Wat je moet onthouden

Een achillespeesruptuur kan zowel pijn als een bewegingsbeperking veroorzaken. Hoewel het meestal sporters treft, kan iedereen er last van hebben, door een ongeluk, verkeerde sportbeoefening of overgewicht.

In veel gevallen verbetert het na een periode van rust en fysiotherapie. Soms is echter een operatie nodig. Daarom, als er een vermoeden bestaat dat het deze blessure kan zijn, kun je het beste naar de dokter gaan, zodat hij je kan begeleiden en je de meest geschikte behandeling kan geven volgens jouw individuele geval.