De werking en negatieve effecten van atropine
Atropine is een type medicatie. Artsen gebruiken het voor vele verschillende dingen. Dit medicijn bezit mydriatische (verwijding van de pupil), krampstillende, diarreeremmende, ontstekingsremmende en verdovende eigenschappen. Ontdek hier de effecten van atropine.
Deze actieve stof is afkomstig van de belladonnaplant en van andere planten uit de nachtschadefamilie. Sinds vroegere tijden hebben de Hindoes bereidingen met belladonna gebruikt. Later, tijdens het Romeinse Rijk en de Middeleeuwen, gebruikte men deze stoffen om mensen te vergiftigen.
In dit artikel leggen we de volgende aspecten van atropine in detail uit:
- Werking
- Farmacokinetiek
- Farmacologische effecten
- Mogelijke negatieve reacties
Vóór we beginnen, moet je echter weten wat acetylcholinereceptoren zijn. Op die manier zal je dan beter begrijpen hoe atropine werkt.
Acetylcholinereceptoren
Atropine is een actief ingrediënt dat zoals we al noemden afstamt van planten uit de nachtschadefamilie zoals belladonna. Het wordt al sinds de oudheid gebruikt.
Acetylcholinereceptoren zijn een groep receptoren die twee andere soorten receptoren omvatten namelijk:
- de muscarinerge
- de nicotinerge receptoren
Ze bevinden zich hoofdzakelijk in de synaptische spleet. We vinden ze bovendien vooral achteraan in de hersenstam. Sommige van deze receptoren bevinden zich echter op presynaptisch niveau.
Alle systemen van neurotransmitters hebben receptoren op presynaptisch niveau. Dat komt omdat ze de hoeveelheid acetylcholine die aangemaakt aansturen.
Acetylcholine is een stof die in het cytoplasma van de motorische zenuwcellen samengesteld wordt. Het activeert de acetylcholinereceptoren op een rechtstreekse manier. Er zijn echter heel weinig presynaptische receptoren die de afscheiding van deze stof opwekken.
Hoe werkt atropine en wat zijn de effecten?
Atropine is een stof die op de muscarinerge acetylcholinereceptoren inwerkt. We hebben al gezien dat acetylcholine deze receptoren op een rechtstreekse manier activeert.
Dit betekent dat deze stof het parasympathische zenuwstelsel belemmert. In wezen kunnen we dit verklaren door het feit dat de acetylcholinereceptoren parasympathische uitvoerders zijn. Wanneer iemand atropine neemt, dan heeft dit dus onder andere een effect op onder andere:
- het hart
- de ogen
- de verteringskanaal
Lees ook dit artikel:
Wat zijn de gevaarlijkste drugs ter wereld?
Farmacokinetiek
In het algemeen kunnen we dit medicijn zowel oraal, intraveneus als ook op vele andere manieren nemen. Als het oraal toegediend wordt, dan neemt het verteringskanaal de atropine gemakkelijk op in de bloedstroom.
Dit medicijn is goed oplosbaar. Dat betekent dat het in staat is om de bloed-hersenbarriëre en de placenta te gaan. Vooral zwangere vrouwen moeten dus heel voorzichtig zijn als ze met atropine behandeld worden.
Het heeft een halfwaardetijd van ongeveer twee tot drie uren. Bovendien zet de lever tussen 50 en 75 % van de atropine om in de stofwisseling. Daarna scheidt het lichaam de metabolieten en het niet-omgezette deel van het medicijn uit in de urine.
Farmacologische effecten van atropine
Atropine blokkeert dus de activiteit van de muscarinerge acetylcholinereceptoren. Dit betekent eigenlijk dat het verhindert dat de acetylcholine en die receptoren op elkaar inwerken.
Het doet dit op een geleidelijke manier in een reeks structuren. Voorbeelden van die structuren zijn:
- de speeksel- , slijmvlies- en zweetklieren
- de vasculaire gladde spieren
- het hart
- het spijsverteringskanaal en de urinewegen
- de secretiecellen van de maag
- de autonome ganglionen
In al deze lichaamsdelen zijn de effecten van atropine dus anti-cholinerg. Het gevolg is dat het de volgende reacties kan opwekken:
- Tachycardie. Dit is de reden waarom men het gebruikt om tijdens spoedgevallen de hartslag te verhogen.
- Op het niveau van de spijsvertering vermindert het peristaltiek, spasmen in maag en darmen, krampen en afscheidingen.
- Het maakt plassen moeilijk. Dit is bijvoorbeeld een probleem dat voorkomt bij patiënten met een goedaardige vergroting van de prostaat.
- Mydriase. Atropine blokkeert dan de ciliaire spier (een oogspier) die spasmen kan hebben. Als je het medicijn oraal toedient, dan belemmert het de muscarinerge receptoren van de ogen echter niet.
Ook dit is een interessant artikel:
Zes fouten waardoor medicijnen niet werken
Negatieve reacties op atropine
De negatieve effecten van atropine hebben voornamelijk te maken met de dosis. Vooral bij kinderen treden bepaalde reacties vaak op. Bovendien kan atropine zich opstapelen. Bij oudere mensen kan het dan na inname van meerdere dosissen bepaalde effecten veroorzaken.
De meest voorkomende bijwerkingen bij volwassenen zijn:
- Een droge mond
- Een rode en warme huid omdat de persoon niet zweet
- Koorts
- Constipatie
