De impact van lichaamsbeweging op de hersenen

Veel onderzoeken hebben aangetoond dat je in optimale conditie bent wanneer je hersenen 'high' zijn tijdens het sporten. Fysieke activiteit is voor de goede werking van dit orgaan noodzakelijk, omdat het voorkomt dat het achteruitgaat. De effecten op de cognitieve vaardigheden zijn bovendien ongeëvenaard.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Leonardo Biolatto.

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 07 november, 2022

Regelmatige lichaamsbeweging is voor het menselijk welzijn een doorslaggevende factor. Dit komt, omdat lichaamsbeweging goed is voor onze hersenen en dat is een feit. Ons psychologisch en fysiek welzijn hangt grotendeels van de gezondheid van onze hersenen af.

Het is dus belangrijk om lichamelijk actief te blijven als je je kwaliteit van leven wilt verbeteren. Er zijn genoeg aanwijzingen dat lichaamsbeweging goed is voor onze hersenen:

• Studies hebben aangetoond dat het veroudering vertraagt en ernstige ziekten zoals de ziekte van Alzheimer kan helpen voorkomen of vertragen.
• Op dezelfde manier heeft het een sterke invloed op onze stemming en kwaliteit van leven.

Mensen bevestigen al sinds de oudheid dat lichaamsbeweging goed is voor onze hersenen. Het beroemde Latijnse citaat ‘Mens sana in corpore sano’ (gezonde geest, gezond lichaam) werd in de tweede eeuw voor onze jaartelling door de dichter Juvenal bedacht. Vandaag weten we dankzij de wetenschap dat hij gelijk had.

Lichaamsbeweging is goed voor de gezondheid van onze hersenen

Lichaamsbeweging is goed voor onze hersenen, omdat de hersenen sterk van het cardiovasculaire systeem afhankelijk zijn. Dit functioneert op zijn beurt veel beter als je regelmatig fysieke activiteiten uitvoert. De cardiovasculaire gezondheid heeft een directe impact op de gezondheid van onze hersenen.

Over het algemeen laten verschillende onderzoeken een verband zien tussen frequente fysieke activiteit en een lager risico op neurodegeneratieve ziekten. Op dezelfde manier heeft onderzoek aangetoond dat fysieke activiteit verschillende cognitieve functies verbetert en veel psychologische voordelen oplevert.

Een groep wetenschappers van de Western Sydney University en de University of Manchester heeft hierover in NeuroImage, een tijdschrift, een studie gepubliceerd.

Volgens hun onderzoek nemen sommige hersengebieden na de leeftijd van 40 jaar elk decennium met 5% af. Wanneer mensen sporten, dan kan dit percentage helemaal tot nul worden teruggebracht.

Fysiologische en cognitieve voordelen

Een van de belangrijkste redenen waarom lichaamsbeweging goed is voor onze hersenen, is dat het meer neuronen genereert. Lange tijd geloofden mensen dat dit orgaan geen nieuwe cellen kon creëren, maar tegenwoordig weten we dat het wel kan. De naam voor dit proces is ‘neurogenese’.

De hippocampus is een van de hersengebieden die bij neurogenese betrokken zijn. In een experiment met 737 mensen, geleid door Dr. Joseph Firth, ontdekten ze dat regelmatige aerobe oefeningen de omvang van het linker hippocampusgebied vergrootten (Spaanse link).

Zo bevordert het dus de vorming van nieuwe neuronen. Al met al hebben wetenschappers ontdekt dat lichaamsbeweging onder andere de volgende voordelen heeft:

• Het behoudt de grijze massa. Deze massa is verantwoordelijk voor gegevensoverdracht en mentale behendigheid, maar verslechtert in de loop van de jaren. Studies toonden echter aan dat (Spaanse link) dit dichter en completer is bij degenen die sporten, ongeacht hun leeftijd.
• Beweging verbetert de uitvoerende functies. Met deze functies kunnen mensen taken uitvoeren en complexe problemen oplossen.
• Het verbetert de concentratie. Verschillende onderzoeken tonen aan dat mensen die regelmatig sporten, zich gemakkelijker kunnen concentreren.
• Beweging verhoogt de cognitieve flexibiliteit. Fysieke activiteit vergroot het vermogen om gemakkelijk van de ene taak naar de andere over te schakelen.
• Het verbetert het langetermijngeheugen. Een studie toonde aan dat mensen die bewegen voordat ze een tekst uit het hoofd leren, deze beter onthouden dan degenen die weinig fysieke activiteit uitoefenen.
• het vertraagt de veroudering van de hersenen. Er is onderzoek waaruit blijkt dat mensen die regelmatig sporten het volume van de cerebrale hippocampus na 30-jarige leeftijd met 1 tot 2% verhogen.

De psychologische en emotionele voordelen van lichaamsbeweging

Lichaamsbeweging heeft invloed op je emoties. Dit komt, omdat lichamelijke activiteit de hersenen overspoelt met stoffen die gevoelens van tevredenheid veroorzaken.

Alsof al het bovenstaande niet genoeg was, hebben andere studies ook aangetoond dat er veel psychologische en emotionele voordelen aan fysieke activiteit zijn verbonden.

Geestelijke gezondheid is een van de belangrijkste componenten van een goede hersenfunctie en fysieke activiteit helpt het te verbeteren en te behouden. Enkele van de redenen waarom lichaamsbeweging goed is voor de gezondheid van onze hersenen zijn:

• Het voorkomt en vermindert depressie. Fysieke activiteit is een natuurlijk antidepressivum, omdat het de productie van serotonine beïnvloedt, een neurotransmitter die bepalend is voor gevoelens van welzijn en algehele stemming.
• Het vermindert ook stress en angst. Het lichaam geeft tijdens het sporten endorfines af: dopamine en noradrenaline, om precies te zijn. Over het algemeen helpen ze rusteloosheid en irritatie te verminderen en bevorderen ze emotionele stabiliteit.
• Tot slot verhoogt het iemands gevoel van eigenwaarde en creativiteit. Lichaamsbeweging beïnvloedt ook onze motivatie en vitaliteit. Al deze bijdragen maken ons creatiever en proactiever. Op dezelfde manier helpt fysieke activiteit het ontwenningssyndroom te verminderen wanneer we proberen om met een verslaving te stoppen.

De voordelen van lichaamsbeweging voor je hersenen zijn echt legio. Waar wacht je dus nog op? Kom in  beweging! Je hersenen en je lichaam zullen je namelijk dankbaar zijn.