De belangrijkste concepten van Cryptosporidiose

Cryptosporidiose veroorzaakt geen ernstige problemen bij mensen met een gezond immuunsysteem. De ziekte kan echter fataal zijn bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of bij kinderen jonger dan twee jaar.
De belangrijkste concepten van Cryptosporidiose

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 07 november, 2022

Cryptosporidiose is een parasitaire ziekte. Het eerste geval van cryptosporidiose werd in 1972 gemeld. De ziekte werd echter pas in 1976 formeel beschreven door F.A. Nime, J.D. Burek en anderen. Sindsdien hebben veel medische professionals de ziekte bestudeerd, omdat het wordt beschouwd als een opkomende ziekte.

Deze ziekte treft zowel mensen als andere diersoorten, waaronder vogels die vaak worden gebruikt als voedsel. In de jaren zeventig ontdekten deskundigen dat cryptosporidiose kan leiden tot de dood van AIDS-patiënten. Dit trok op zijn beurt de aandacht van andere deskundigen.

De meeste onderzoeken naar deze ziekte vonden echter plaats in 1993. Dat jaar was er een grote uitbraak in Wisconsin. Dit maakte de samenleving en de regering attent op het ernstige potentiële gevaar van cryptosporidiose.

Tot op heden hebben deskundigen een aanzienlijke hoeveelheid gegevens en kennis over de ziekte verzameld. Enkele concepten zijn hierbij van bijzonder belang. Deze zullen we hieronder delen. Lees verder om ze te ontdekken!

Cryptosporidiose wordt veroorzaakt door een parasiet

Een afbeelding van een parasiet onder een vergrootglas

Cryptosporidiose is een ziekte veroorzaakt door een parasiet met de naam Cryptosporidium. Tot nu toe hebben deskundigen 22 soorten ervan beschreven. Tegenwoordig zijn deskundigen echter van mening dat er eigenlijk maar 13 zijn.

Deskundigen hebben vastgesteld dat de parasiet binnendringt in de darmcellen van de gastheer. De precieze manier waarop deze parasieten binnen te dringen, is echter nog onbekend. Wat men wel weet, is dat hij geen cellen hoeft binnen te dringen om zijn biologische cyclus te voltooien.

Wanneer de oöcysten van de parasiet (Engelse link) zich in een gastheer vestigen, beginnen zij geleidelijk de epitheelcellen van de dunne darm of de ademhalingswegen binnen te dringen.

Daarna beginnen ze aan opeenvolgende ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplantingsfasen. Daarna stoot het organisme ze uit via de ontlasting. Vanaf dat moment kan besmetting optreden.

Cryptosporidiose verspreidt zich snel

De parasiet kan veel zoogdieren besmetten, waaronder kalveren en biggen. Bij mensen vindt de overdracht plaats van mens op mens of van dier op mens via de fecaal-orale weg. Op massaal niveau vindt besmetting plaats via besmet water.

Cryptosporidiose wordt in principe overgedragen via de uitwerpselen van dieren of mensen. Deze uitwerpselen zijn de dragers van de oöcysten. Op hun beurt besmetten deze oöcysten voedsel en/of water. Er zijn aanwijzingen dat oöcysten uiterst resistent zijn tegen standaard waterzuiveringsmethoden.

De kans op besmetting is zeer groot, vooral wanneer deze plaatsvindt via besmet water. Bij de uitbraak in Wisconsin zijn 400.000 mensen besmet geraakt. Uit een studie die deskundigen in de Verenigde Staten hebben uitgevoerd, blijkt dat de parasiet voorkomt in 90% van het afvalwater of zwart water, 75% van het rivierwater en 28% van het drinkwater.

De immuunrespons is variabel

Een afbeelding van witte en rode bloedcellen in een bloedvat

Immunocompetente organismen, dus organismen met een volledig functioneel immuunsysteem, worden niet ernstig getroffen door cryptosporidiose. Zij reageren adequaat en blijven sterk immuun voor herinfectie.

Als de patiënt daarentegen een tekort aan lymfocyten of gammaglobuline heeft, kan hij ernstige of chronische infecties oplopen. Leeftijd en voedingstoestand spelen ook een rol. De ernstigste gevallen doen zich meestal voor bij kinderen jonger dan twee jaar. Ook is diarree veroorzaakt door cryptosporidiose een zeer ernstig probleem bij AIDS-patiënten.

Gespecialiseerde diagnose is het meest betrouwbaar

Routinetests op de ontlasting zijn vaak onbetrouwbaar voor het stellen van de diagnose cryptosporidiose. Dit komt doordat de oöcysten met tussenpozen worden uitgestoten en er meerdere ontlastingstests nodig zijn om hun aanwezigheid te bevestigen.

De meest aangewezen diagnostische techniek is het microscopisch onderzoek van de ontlasting. Dit omvat fasecontrastmicroscopie of met kleuring, met technieken zoals Ziehl-Neelsen of Kinyoun. Medische deskundigen doen ook een beroep op immunofluorescentiemicroscopie.

Ook is het een goed idee om een enzyme immunoassay (ELISA) uit te voeren om Cryptosporidium antigeen in ontlasting op te sporen. Soms vragen medici ook om een darmbiopsie om de diagnose vast te stellen.

Lees verder voor meer informatie:
Veel voorkomende symptomen van darmparasieten

De beste manier om de ziekte te bestrijden is om deze te voorkomen

De beste preventieve maatregel om cryptosporidiose te voorkomen is het wassen van je handen met stromend water en zeep. Doe dit als je eten maakt, voor het eten, als je thuiskomt na het uitgaan, na ieder bezoek aan het toilet, en na contact met dieren.

Ook moet je contact met menselijke of dierlijke ontlasting vermijden of uiterst hygiënisch te werk gaan als je er toch mee in contact komt. Het is ook belangrijk om de consumptie van niet-drinkbaar water te vermijden. Het handhaven van hygiënische maatregelen is essentieel.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Del Coco, V. F., Córdoba, M. A., & Basualdo, J. A. (2009). Criptosporidiosis: una zoonosis emergente. Revista argentina de microbiología, 41(3), 185-196.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.