Arteriële hypoxemie: wat het is en wat de oorzaak ervan is

Arteriële hypoxemie heeft betrekking op de onvoldoende aanwezigheid van zuurstof in het menselijk lichaam. Het is een ernstige situatie die acuut of chronisch kan zijn. Dit artikel legt de mogelijke oorzaken van de aandoening en de gevolgen ervan uit.

Arteriële hypoxemie treedt op als er een geringere hoeveelheid zuurstof door de slagaders getransporteerd wordt dan normaal. Het is een ernstige situatie omdat een van de voornaamste functies van de slagaders, inderdaad het vervoeren van zuurstof naar de cellen in het lichaam is.

Cellen kunnen niet functioneren zonder een voldoende hoeveelheid zuurstof. Bovendien brengt ernstige arteriële hypoxemie de vitale functies van het lichaam in gevaar. In feite sterven cellen af als de situatie zich na verloop van tijd voordoet.

Hoe wordt arteriële hypoxemie gediagnosticeerd?

Er zijn twee medische procedures om arteriële hypoxemie vast te stellen.

• Millimeters kwik. Onder normale omstandigheden moet de hoeveelheid zuurstof in de slagaders variëren van 75 tot 100 millimeter kwik. Als de meting echter onder de 60 millimeter kwik zakt, heeft de patiënt uitwendige zuurstof nodig.
• Zuurstofverzadiging. Dit is de meest toegankelijke meetmethode. Hierbij meet men het percentage zuurstofverzadiging van het bloed. De patiënt heeft een klein apparaatje als een saturatiemeter aan een vinger verbonden. Hiermee wordt het percentage zuurstofverzadiging van hun bloed gemeten. Normale zuurstofverzadigingswaarden liggen tussen 96 en 100 procent. Onder de 95 procent saturatie geeft reden tot zorg. Maar als het onder de 90 procent is heeft de patiënt extra zuurstof nodig.

Er zijn drie stadia betrokken bij het proces waarbij zuurstof de cellen bereikt. Deze liggen op drie verschillende gebieden. Als er een defect is in een van deze drie stadia, kan dat het complete proces van cellulaire werking verstoren. Deze stadia zijn:

• Zuurstof uit de omgeving. Op de plaats waar de persoon zich bevindt moet een voldoende concentratie zuurstof aanwezig zijn. Zuurstofgebrek komt voor op de top van een berg, bijvoorbeeld, of in een kamer die met koolmonoxide vervuild is.
• Gezonde longen. Het ademhalingssysteem moet in staat zijn zuurstof uit de omgeving op te nemen. Het geeft de zuurstof dan door aan de slagaders. Dit proces raakt echter verstoord bij ziekten zoals astma.
• Arterieel bloed. Hier wordt in feite bepaald of er sprake is van arteriële hypoxemie. Het is het stadium waarin de zuurstof, die door de longen uit de omgeving is opgenomen, door het hele lichaam wordt vervoerd. Bloed vervoert inderdaad zuurstof naar elke cel in het menselijk lichaam.

Oorzaken van arteriële hypoxemie

De meestvoorkomende oorzaken van arteriële hypoxemie zijn:

• Chronisch obstructieve longziekte (COPD). Tot deze ziekten behoren zowel astma, emfyseem als chronische bronchitis. Ze tasten allemaal de longen aan. In feite onderbreken ze de toevoer van zuurstof. Daardoor komt de derde fase die hierboven genoemd is, waarin het bloed zuurstof door het hele lichaam verdeelt, in het gedrang.
• Hartproblemen. Sommige hartaandoeningen beïnvloeden de communicatie tussen de longen en de slagaders. Zuurstof moet van het ademhalingssysteem naar het bloedsomloopsysteem via de long-hart verbinding. Als deze verbinding echter ook maar enigszins door een medische aandoening wordt aangetast, vermindert dat de zuurstof die voor de slagaders beschikbaar is.
• Longontsteking. Patiënten met een besmettelijke longontsteking ontwikkelen vaak arteriële hypoxemie. In ernstige gevallen wordt hun zuurstofverzadigingsniveau dagelijks gecontroleerd. Dit is om hun toestand te beoordelen.
• Bloedarmoede. Rode bloedcellen in de slagaders vervoeren zuurstof door het lichaam. Wanneer er minder bloedcellen zijn beïnvloedt dit dus het zuurstoftransport. Dit gebeurt bij bloedarmoede. Bloedarmoede kan variëren in ernst. In feite beïnvloedt de mate van de ernst ervan ook de ernst van de arteriële hypoxemie waaraan de patiënt lijdt.
• Medicatie. Medicijnen afgeleid van opioïden en morfine kunnen de effecten van arteriële hypoxemie veroorzaken. Patiënten moeten deze medicijnen dan ook alleen in de voorgeschreven doses gebruiken. Bovendien mogen ze ze alleen gebruiken met een recept en onder professioneel toezicht.

Symptomen van arteriële hypoxemie

Een tekort aan zuurstof in de cellen van het lichaam veroorzaakt een scala van symptomen. Sommige symptomen corresponderen met het orgaan dat het meest door arteriële hypoxemie wordt getroffen. Er zijn echter ook meer algemene symptomen. Veelvoorkomende symptomen zijn onder andere:

• Veranderingen in huidskleur. Arteriële hypoxemie kan bleekheid veroorzaken. Dit is vooral van belang bij bloedarmoede. Bovendien kan het cyanose veroorzaken. Dit is een blauwachtige verkleuring van de huid. In feite is het een duidelijk teken van een tekort aan zuurstof.
• Flauwvallen. Als de hersenen niet genoeg zuurstof krijgen, dan verminderen ze hun functies. Dit veroorzaakt flauwvallen.
• Hoofdpijn. Als arteriële hypoxemie tussentijds en aanhoudend is kan de patiënt last krijgen van hoofdpijn. Verder kunnen er tekenen van zwelling zijn. Bovendien krijgt de patiënt geen verlichting bij het innemen van de gebruikelijke ontstekingsremmende medicijnen.
• Motorische coördinatieproblemen. De hersenen hebben zuurstof nodig om hun functies uit te voeren. Een van die functies is de motorische coördinatie. Deze is nodig voor functies als lopen en bewegen. Bij arteriële hypoxemie kan de lijder moeilijkheden ondervinden bij de eenvoudigste activiteiten. Dat kan bijvoorbeeld lopen zijn of proberen iets met de handen op te vangen.
• Braken en misselijkheid.
• Hartritmestoornissen.
• Spierkrampen. Deze treden vooral ‘s nachts op.

Langetermijneffecten

Als arteriële hypoxemie lange tijd aanhoudt, probeert het lichaam zich aan de situatie aan te passen. Een manier waarop het dat doet is door meer rode bloedcellen te produceren om zuurstof te vervoeren. Dit proces heet polyglobulie.

Deze situatie kan in het lichaam voorkomen zonder veranderingen te veroorzaken. Toch moeten medici het regelmatig controleren. Dit is om te controleren of de toestand niet buitensporig wordt. Zo niet, dan kan het een abnormale circulatie van het bloed veroorzaken.

Hartritmestoornissen zijn een ander langetermijneffect van arteriële hypoxemie. Als er aritmieën optreden, dan verandert het hart zijn frequentie en het interval tussen de slagen. Dit is om het gebrek aan zuurstof te compenseren. Maar als de aritmie uit de hand loopt, kan het leven van de patiënt in gevaar komen.

Tot slot heeft arteriële hypoxemie invloed op de hersenen. Patiënten met COPD hebben inderdaad vaak last van neurologische stoornissen zoals depressie, geheugenverlies, en concentratieverlies. Deze symptomen houden namelijk allemaal verband met arteriële hypoxemie.