Antibiotica lijken de griepafweer te verslechteren, blijkt uit onderzoek

Miljoenen mensen over de hele wereld gebruiken antibiotica zonder hier goed over na te denken. Helaas kan dit gedrag ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Volgens studies kan het bijvoorbeeld je griepafweer verslechteren.

Geschreven en geverifieerd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Laatste update: 18 november, 2021

Antibiotica zijn geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van bacteriële infecties. De ongedifferentieerde toediening ervan kan echter leiden tot resistentie van micro-organismen. Een recente studie bij muizen toont aan dat antibiotica de griepafweer in de longen lijken te verslechteren.

Het misbruik van deze microbiciden is een groot probleem geworden voor de gezondheidszorg. Wereldwijd gebruikt een groot deel van de mensen ze voor de ondoeltreffende behandeling van inflammatoire, traumatische of virale aandoeningen, zonder enig medisch toezicht.

Een groep wetenschappers van het Francis Crick Institute heeft aangetoond dat antibiotica de eerste verdedigingslinie van het immuunsysteem op pulmonaal niveau kunnen aantasten. Bovendien werd aangetoond dat ze de door eiwitsignalering veranderen die door de darmbacteriën bevorderd worden, waardoor ook dit aspect van het immuunsysteem wordt beïnvloed.

Onderzoek naar antibiotica en griepverdediging

Aan het begin van de studie gebruikte het onderzoeksteam een groep knaagdieren met een gezonde bacteriële darmflora. Eerst kregen deze muizen gedurende meer dan drie weken een mengsel van antibiotica verdund in drinkwater. Na deze periode infecteerde het team de testgroep met het influenzavirus.

Daarnaast werd de tweede groep controledieren, die geen eerdere antibiotica hadden gedronken, ook met het virus besmet. Op deze manier hoopten de onderzoekers de resultaten in detail te kunnen vergelijken en analyseren.

Slechts twee dagen na de infectie hadden de met antibiotica behandelde muizen een viruspopulatie in hun longen die vijf keer groter was dan in de controlegroep.

Bovendien besloten de wetenschappers een fecestransplantatie uit te voeren op een kleine groep geïnfecteerde knaagdieren die zij eerder met antibiotica hadden behandeld. Op die manier trachtten zij de bacteriële darmflora die door het gebruik van het geneesmiddel was ontstaan, te beïnvloeden en de rol van bacteriële eiwitsignalen bij het herstel van de griepafweer te evalueren.

Het onderzoek was er vooral op gericht de dynamiek van interferon in de pathogenese van pulmonale virale infectie te beoordelen. In de loop van het onderzoek konden onderzoekers aantonen hoe antibiotica niet alleen de griepafweer lijken te verslechteren, maar ook de ontwikkeling van ernstiger klinische beelden in de hand werken.

Wat laten de resultaten zien met betrekking tot de griepafweer?

Dit recente onderzoek beschrijft hoe immuniteit in het menselijk lichaam afhankelijk is van een complex intercellulair en intracellulair signaleringsproces. Het gaat om een systeem van eiwitstimuli afkomstig uit darmbacteriën, die de weefsels voorbereiden op verdediging.

De resultaten van de studie bevestigen dat antibiotica het klinisch beloop van met het griepvirus besmette dieren verslechteren door de signalering te wijzigen. In dit verband slaagde 80% van de geïnfecteerde muizen met een gezonde bacteriële flora erin te overleven. Meer dan 60% van de muizen die eerder antibiotica kregen, stierven echter tijdens de studie.

Tegelijkertijd bereikte de muizen een betere immuunrespons op de infectie na herpopulatie van de intestinale bacterieflora bij de geïnfecteerde knaagdieren. Op die manier ontwikkelden de proefmuizen een betere verdediging tegen het virus en hadden ze een betere overlevingskans. Dit feit toont aan hoe antibiotica de griepafweer op long- en systemisch niveau verslechteren.

Invloed van de darmflora op de immuniteit van de longen

Het ongedifferentieerde gebruik van antibiotica bevordert de vermindering van nuttige darmbacteriepopulaties. Dit maakt het lichaam dus kwetsbaar voor virale longinfecties. Deze ontdekking is van vitaal belang. Niet alleen voor de klinische behandeling bij de mens, maar ook voor de aanpak van profylactische antimicrobiële therapieën in de veehouderij en de landbouw.

Uit het onderzoek is ook gebleken dat interferon type I het molecuul is dat verantwoordelijk is voor de signalering en regulering van het afweersysteem van de longen. Deze stof is verantwoordelijk voor het stimuleren van de vroege pulmonale reactie op virale vermenigvuldiging. Daardoor wordt de snelheid van infectie en kolonisatie verminderd.

Interferon bevordert de activering van MX1-antivirale genen bij knaagdieren, gelijkwaardig aan het MxA-gen bij de mens. Deze nemen ook deel aan het veranderen van de replicatie en overleving van virussen in het organisme.

De cellen die het longweefsel bekleden, zijn dus de eerste verdedigingslinie tegen schadelijke ziektekiemen. Daarom waarschuwen en prepareren activator-genen bij intestinale bacteriële signalering hen, waardoor virale kolonisatie wordt verminderd. Antibiotica verminderen echter het type I interferon en verergeren het klinisch verloop van influenza.

De griepafweer kan zich weer stabiliseren

Een bepalende factor bij dit onderzoek was de mogelijkheid om het immuunsysteem van de longen in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. Hiervoor kozen de onderzoekers dus voor een fecestransplantatie bij de knaagdieren. Hierdoor kon de darmflora zich opnieuw bevolken en weer normaal worden.

Zo verbeterden zij de plaatselijke immuniteit in de longen en stimuleerden zij de afweer in andere weefsels. Verdere studies bij mensen zijn echter nog steeds nodig om de werkzaamheid van de procedure aan te tonen of de noodzaak van andere benaderingen aan te tonen.

Neem nooit antibiotica zonder voorschrift van een arts

Tot besluit kan worden gesteld dat deze nieuwe studie, waarin wordt beweerd dat antibiotica de griepafweer lijken te verslechteren, niet iets is dat we licht moeten opvatten.

Virale infecties moeten alleen worden behandeld met antivirale middelen of ondersteunende methoden. Antibiotica hebben in dit verband namelijk geen enkele werkzaamheid aangetoond. Bovendien is er sprake van een dramatische toename van bacteriële resistentie en een lange lijst van bijwerkingen die te maken hebben met het gebruik.

Daarom mag je deze geneesmiddelen of andere medicatie nooit zonder doktersvoorschrift innemen. Artsen zijn de enigen die gekwalificeerd zijn om de aandoening te diagnosticeren, de situatie te evalueren en de beste therapeutische aanpak voor te schrijven.