Welke invloed hebben voedseladditieven op je lichaam?

Voedseladditieven zijn bestanddelen die voor industriële doeleinden aan levensmiddelen worden toegevoegd. Ze worden gebruikt om het voedsel te conserveren of om eigenschappen zoals smaak, geur of textuur te verbeteren. Het zijn geen voedingsstoffen en ze hebben geen enkele voedingswaarde.

Lees dit artikel om erachter te komen welke invloed voedseladditieven op je lichaam hebben. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert voedseladditieven als stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om hun veiligheid, textuur, versheid, smaak of uiterlijk te behouden of te verbeteren.

Mensen gebruiken al eeuwenlang additieven, zoals zout. Veel culturen hebben door de geschiedenis heen zout gebruikt om voedsel te bewaren. Met de opkomst van de moderne industrie werden echter andere voedseladditieven geïntroduceerd.

Het gebruik van voedseladditieven wordt in principe door de technologische noodzaak gerechtvaardigd. Het belangrijkste doel is om de goede conservering van voedingsmiddelen met betrekking tot hun voedingskwaliteit te garanderen, of om ze te stabiliseren.

Toch voegen bedrijven deze bestanddelen toe om de smaak of het uiterlijk van een aantal producten aantrekkelijker te maken. In ieder geval zouden voedselproducenten, althans in theorie, altijd de aanbevelingen van organisaties als de FAO of Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (Engelse link) moeten respecteren.

Classificatie van voedseladditieven

Voedseladditieven zijn uit verschillende bronnen afkomstig. Een aantal van hen worden uit groenten gewonnen, andere uit dieren of mineralen en er is een groep die synthetisch wordt geproduceerd.

Tegenwoordig gebruikt de voedingsindustrie duizenden van deze stoffen, die ze voor specifieke doeleinden aan voedingsmiddelen toevoegen. De WHO en FAO groeperen deze bestanddelen in drie grote categorieën:

• Aroma’s: stoffen die worden toegevoegd om de smaak of geur te verbeteren.
• Enzympreparaten: dit zijn natuurlijke eiwitten die chemische reacties katalyseren en niet in het uiteindelijke voedingsproduct kunnen voorkomen.
• Andere additieven: stoffen om kleur toe te voegen of om te zoeten.

Gezondheidsrisico’s van voedseladditieven

De voedingsindustrie gebruikt additieven om het voedsel dat we in supermarkten kopen te bewerken. Elk land heeft gespecialiseerde organisaties die zich toeleggen op het analyseren van de impact van voedseladditieven op de gezondheid van mensen (Spaanse link).

Op internationaal niveau zijn de WHO en FAO voor deze taak verantwoordelijk. Hiervoor hebben ze het Joint FAO / WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA) opgericht (Spaanse link).

Om te weten welke invloed voedseladditieven op je lichaam hebben, beginnen ze met een toegestane dagelijkse hoeveelheid. Dit is de hoeveelheid additief die aanwezig is in voedsel of water die een persoon per dag kan consumeren, zonder enige gezondheidseffecten te zien.

Bepalen van de risico’s en de invloed van voedseladditieven

De risico’s waaraan je kunt worden blootgesteld als je voedseladditieven eet, worden in het Codex-systeem vermeld (Engelse link). Om een Codex op te bouwen en te publiceren, moet je verschillende intergouvernementele agentschappen betrekken die de risico’s van elk geval analyseren en een lijst opstellen, naast regels, richtlijnen en aanbevelingen.

De eerste stap om de risico’s van voedseladditieven te evalueren, is het identificeren van de gevaren. Wetenschappers bekijken deze gevaren dan vanuit een toxicologisch oogpunt.

Na deze analyses bepalen wetenschappers vervolgens welke additieven een persoon per dag kan consumeren. Dit is gerelateerd aan lichaamsgewicht, zonder risico’s voor hun gezondheid te veroorzaken. De wetenschappers classificeren deze risico’s vervolgens.

Meest bekende bijwerkingen

Voedseladditieven kunnen verschillende bijwerkingen veroorzaken. Dit is vooral het geval wanneer ze illegaal worden gebruikt, zonder dat ze aan de controle van regelgevende instanties onderworpen. Deze reacties zijn in drie grote groepen onderverdeeld:

• Allergische reacties: deze zijn te wijten aan een immunologische reactie. Wat meestal allergische reacties veroorzaakt, zijn namelijk kleurstoffen.
• Niet-immunologische intolerantie of eigenschap: deze hebben te maken met een niet-geïdentificeerde intolerantie die de persoon heeft die ze consumeert.
• Endocriene of neurotoxiciteitsontregelaars: wanneer stoffen de synthese of afgifte van neurotransmitters in de hersenen verstoren.

Fysieke manifestaties van de nadelige effecten van voedseladditieven

Er is een reeks manifestaties of ziekten die met deze bijwerkingen verband houden. De volgende lijst is een compilatie en is niet volledig noch sluitend over de nadelige effecten van deze stoffen. De meest bekende zijn onder andere:

• Ademhalingsaandoeningen zoals astma en rinitis: in het algemeen veroorzaken de effecten van kleurstoffen op je centrale zenuwstelsel deze problemen.
• Huidproblemen zoals netelroos of contactdermatitis: deze aandoeningen zijn meestal aan conserveermiddelen en kleurstoffen gerelateerd.
• Veranderingen in je centrale zenuwstelsel en endocriene systeem.

Dingen om in gedachten te houden

De overgrote meerderheid van het voedsel dat we dagelijks eten en kopen, bevat voedseladditieven. We moeten daarom de tijd nemen om naar de ingrediënten in onze aankopen te kijken, en op die manier weten we of een erkende organisatie ze goedkeurt. Als je denkt dat je een allergische reactie op voedsel hebt gehad, dan kun je het beste naar een arts gaan.