Wat zijn de gevolgen van een overdosis insuline in het bloed?
Insuline is een hormoon dat een cruciale rol speelt bij de beheersing van diabetes. Het bevordert de opname en opslag van suiker of glucose. Onjuiste toediening kan leiden tot een overdosis insuline in het bloed.
Het hormoon wordt geproduceerd door een groep gespecialiseerde cellen in de alvleesklier. Het kan gesynthetiseerd worden in laboratoria en gebruikt worden als injecteerbaar medicijn bij de behandeling van diabetes. Volgens onderzoek (Spaanse link) treft deze ziekte wereldwijd meer dan 285 miljoen mensen.
Het gebruik van dit hormoon verbetert de kwaliteit van leven en vergroot bovendien de overlevingskansen van een groot aantal mensen. Een overdosis insuline kan echter levensbedreigend zijn en meerdere gevolgen hebben.
Ken de veilige doses insuline
In de meeste gevallen varieert de dosis insulinetoediening afhankelijk van het gewicht en de leeftijd van het individu. De gebruikelijke ladingen bij de insuline-onderhoudstherapie voor diabetes variëren van 0,5 tot 1,5 IE (internationale eenheden) per kilogram lichaamsgewicht per dag.
Onderzoek (Spaanse link) suggereert dat het patroon van insulinegebruik volgens een fysiologisch of niet-fysiologisch schema kan verlopen, waarbij het eerste het meest gebruikt wordt, omdat daarbij getracht wordt de juiste secretie van het hormoon te reproduceren. Hiervoor worden een bolus insulinedosis en daarnaast een basale dosis gebruikt.
Basale insuline
Dit is de insulinedosis die gebruikt wordt om de bloedsuikerspiegel gedurende de dag te compenseren. Het doel is om een adequate suikeraanvoer naar de verschillende organen te handhaven zonder hyperglykemie te bereiken.
Middellang- of langwerkende insuline wordt meestal gebruikt om de basale belasting te dekken. De hoeveelheid wordt bepaald door een gespecialiseerde arts.
Bolus insuline
Bolus insuline is insuline die wordt toegediend in relatie tot de voedselinname. Op deze manier kan het lichaam de suiker die in de bloedbaan komt verwerken, zodat de complicaties van hyperglykemie worden vermeden.
Diabetici moeten hun bloedglucosespiegel vóór de maaltijd strikt onder controle houden. Bovendien moet rekening worden gehouden met het soort maaltijd, het aantal ingenomen koolhydraten en de lichamelijke activiteit die na de maaltijd moet worden uitgevoerd. Dit vereist voorafgaande training van de diabeet door gezondheidswerkers.
We denken dat je misschien ook geïnteresseerd bent om dit artikel te lezen:
Hoe beschermen peulvruchten tegen diabetes type 2?
Vormen van insulinetoediening
Momenteel zijn er verschillende soorten insuline op de markt. Behandelaars moeten bij het berekenen van de doses rekening houden met factoren als afgiftesnelheid en insulineconcentratie.
Bolus insuline kan het bloed bereiken in een periode van 15 minuten tot 1 uur. De basale dosis geeft langzaam af en blijft gewoonlijk 24 uur of langer in het lichaam.
Er zijn soorten insuline met concentraties van 100 IE per milliliter en andere vormen die 500 IE per milliliter bereiken. Daarom is er een foutmarge aanwezig.
Wat de gebruikswegen betreft, wijzen studies (Spaanse link) op de volgende toedieningssystemen:
- Insulineflacons: dit was de eerste vorm die op de markt verkrijgbaar was. Het bevat een flacon en een gegradueerde spuit voor toediening. De meestvoorkomende soorten zijn gewone, NPH en ook lispro insuline.
- Insulinepennen: dit is een geladen en instelbaar systeem met insulinepatronen voor snelle toediening. De patronen bevatten meestal 300 IE insuline.
- Insulinestralen: dit is een apparaat dat lijkt op een pen en subcutane toediening mogelijk maakt zonder naalden.
- Continue infuuspompen: dit is een klein apparaat dat met een ingestelde snelheid insuline uit een reservoir pompt. De toediening gebeurt onderhuids, meestal in de billen of buik.
Hoe ontstaat een insuline-overdosis?
Voor de meeste diabetici is het gebruik van insuline een dagelijkse praktijk die geen grote vaardigheid vereist. Toch mag het niet onderschat worden, want een te hoge of te lage insulinetherapie kan iemands leven in gevaar brengen. Enkele van de oorzaken van een overdosis insuline zijn de volgende.
- Een te hoge dosis
- Gebruik van een ongeschikt type insuline
- Meerdere ladingen zonder medisch voorschrift
- Het niet nuttigen van voedsel na de toediening
- Toediening in de benen of armen vóór inspanning, omdat dit de absorptie versnelt
In deze gevallen ontstaat een teveel aan insuline in het lichaam, ook wel hyperinsulinemie genoemd. Dit versnelt het metabolisme van suiker in het lichaam. Het gevolg is dat het bloedglucosegehalte daalt en het lichaam in een toestand van hypoglykemie komt, waardoor vitale organen zonder hun energievoorziening komen te zitten.
Veelvoorkomende symptomen van hyperinsulinemie
Een overdosis insuline uit zich vaak als een acute vorm van hypoglykemie. De symptomen treden meestal snel op en omvatten, in milde gevallen, het volgende.
- Prikkelbaarheid
- Slaperigheid
- Verwarring
- Angst en depressie
- Beven en zwakte
- Zweten en rillingen
- Gevoelloosheid in de lippen
- duizeligheid en misselijkheid
- Hartkloppingen
- Dubbel of wazig zien
Anderzijds zijn er gevallen van overdosering die insulineshocks worden genoemd, met zeer ernstige hypoglykemie die het leven van de patiënt in gevaar brengt. Ze vormen dan ook een medisch noodgeval en omvatten onder andere de volgende verschijnselen.
- Verlies van bewustzijn.
- Kortademigheid.
- Verlies van coördinatie.
- Problemen met concentreren.
De gevolgen van inadequate insulinetoediening
Het belangrijkste gevolg van een overdosis insuline is hypoglykemie. Dit kan gepaard gaan met een groot aantal complicaties, waarvan de meestvoorkomende problemen een diabetische coma en toevallen zijn.
Diabetische coma
Dit is een ernstige complicatie bij diabetespatiënten. Kenmerkend hierbij is een plotseling bewustzijnsverlies. Diabetische coma kan optreden bij patiënten met zowel een lage als een hoge bloedsuikerspiegel. In het geval van hypoglykemie is een verminderde energievoorziening van de hersenen de oorzaak van het verschijnsel.
Toevallen
Net als diabetisch coma zijn toevallen het gevolg van glucosetekort in het centrale zenuwstelsel. Onderzoek (Spaanse link) suggereert dat dit neurogene symptoom optreedt bij bloedglucosewaarden onder de 50 milligram per deciliter (mg/dl). Bovendien kan het gepaard gaan met gedragsstoornissen en hoofdpijn.
Vind je dit artikel leuk? Misschien wil je dit artikel ook lezen:
Diabetes en een hoge bloeddruk: wat kun je eten?
Wat te doen bij een overdosis insuline?
Bij een overdosis insuline kan je bepaalde aanbevelingen toepassen om de progressie van het probleem te voorkomen. Deze maatregelen zijn afhankelijk van de ernst van de symptomen en verbeteren de prognose van de patiënt.
Milde overdosis insuline
Allereerst moet de getroffen persoon voorkomen dat hij of zij gealarmeerd raakt en kalm blijft. Angst en paniek kunnen namelijk het ziektebeeld verergeren.
Daarnaast is het cruciaal om je bloedsuikerspiegel in de gaten te houden. Als je bloedglucose lager is dan 70 mg/dl, is er sprake van een hypoglykemie.
In dat geval is het raadzaam om een portie zoet voedsel te eten of een drankje met een hoge glucosebelasting te nemen zoals aanmaaklimonade. Dat is het geval bij een stuk fruit, een snoepje, frisdrank of een suikerklontje.
Daarnaast is het belangrijk om vast te stellen wat de directe oorzaak van de overdosis is. Als de persoon een maaltijd heeft overgeslagen, dan moet hij/zij zo snel mogelijk eten.
Vergeet niet om 15 tot 20 minuten na het toepassen van bovenstaande maatregelen de bloedsuikerspiegel opnieuw te meten. Als je bloedsuiker laag blijft of de symptomen aanhouden, is het essentieel om professionele medische hulp in te roepen.
Ernstige insuline-overdosis
Probeer in geen geval iets in de mond van een bewusteloos persoon te stoppen, want er bestaat verstikkingsgevaar. De primaire maatregel is dan ook om naar het dichtstbijzijnde medische centrum te gaan.
De medische behandeling is gebaseerd op het toedienen van intraveneuze dextrose-oplossing. Daarnaast is voor de meeste mensen ook elektrolytenvervanging nodig. Zodra de hypoglykemiegebeurtenis voorbij is, moet de patiënt onder medische observatie blijven totdat hij/zij volledig gestabiliseerd is.
Gevallen van ernstige insuline-overdosis vereisen gespecialiseerde behandeling in een ziekenhuis.
Tips om een overdosis insuline te voorkomen
Educatie over diabetesbeheer is de meest waardevolle maatregel om fouten bij het toedienen van insuline te voorkomen. Enkele tips die een overdosis kunnen helpen voorkomen zijn onder andere:
- Lees de verpakking van de insuline zorgvuldig voor gebruik, vooral als je een nieuw of onbekend product gebruikt.
- Label en identificeer de soorten insuline die je gedurende de dag moet inspuiten.
- Sla geen maaltijden over en vergeet ook niet om te eten na een dosis insuline.
- Houd een overzicht bij van de doses die je jezelf elke dag toedient.
- Vergeet niet altijd je insulinebelasting te controleren.
- Raadpleeg een deskundige als je niet zeker weet hoe je de medicatie moet gebruiken.
Je houden aan je behandeling is de sleutel als het gaat om insuline
Insuline is een hormoon dat mensen met diabetes niet of onvoldoende zelf aanmaken waardoor het noodzakelijk is om dit in te spuiten. Maar net als elk ander medicijn kan het nadelige effecten hebben als iemand het niet goed gebruikt.
Mensen die insuline gebruiken moeten zich nauwgezet aan de instructies van hun arts houden. Een overdosis insuline is namelijk een toestand die meestal ontstaat door een gebrek aan kennis en is potentieel dodelijk. We moeten het dus niet lichtvaardig opvatten!
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Di Lorenzi R, Bruno L, Pandolfi M, Javiel G, et al. Hipoglucemia en pacientes diabéticos. Rev. Urug. Med. Int. 2017; 2(3): 51-60.
- Gómez A. Terapia insulínica. Revisión y actualización. Offarm. 2008; 27(10): 72-81.
- Camejo M, García A, Rodríguez E, Carrizales M, et al. Visión epidemiológica de la diabetes mellitus: Situación en venezuela. Registro epidemiológico y propuesta de registro. Programas de detección precoz. Rev. Venez. Endocrinol. Metab. 2012; 10(1): 2-6.
- Kuzmanic A. Insulinoterapia. Rev. Med. Clin. Condes. 2009; 20(5): 605 – 613.