Wat is Methylmalonacidurie (MMA)?
Methylmalonacidurie of MMA is een defect vanaf de geboorte dat het metabolisme van vitamine B12 verstoort. Het lichaam kan bepaalde eiwitten en vetten niet afbreken, wat resulteert in een methylmethonzuur-ophoping in het bloed.
De ziekte wordt meestal gediagnosticeerd in het eerste levensjaar. Tussen 1 op 25.000 en 1 op 48.000 baby’s worden met deze aandoening geboren. In Nederland zijn er 30 mensen met deze aandoening bekend. Het is dus een zeldzame aangeboren afwijking. De symptomen zijn meestal duidelijk aanwezig tijdens de kindertijd en variëren bovendien van persoon tot persoon.
Oorzaken van Methylmalonacidurie
De oorzaak van op vitamine B12 reagerende Methylmalonacidurie is een defect in de adenosylcobalaminesynthese veroorzaakt door mutaties in de genen waaronder:
- MMAA (4q31.1-2)
- MMAB (12q24.1)
- MMADHC (2q23.2)
Een ander type wordt veroorzaakt door een volledige of gedeeltelijke tekortkoming in de activiteit van het enzym methylmalonyl CoA-mutase. In dit geval zitten de mutaties echter op het MUT-gen (6p21). Alle vormen van MMA worden echter overgedragen volgens een autosomaal recessief patroon van overerving.
Symptomen
Aanwijzingen en symptomen van Methylmalonacidurie kunnen divers zijn. Zo ziet men vaak braken en uitdroging, maar ook hypotonie, ontwikkelingsachterstand, vermoeidheid en hepatomegalie. Bovendien kunnen er complicaties op de lange termijn optreden zoals:
- voedingsproblemen
- intellectuele beperkingen
- chronische nierziekte
- pancreatitis of ontsteking van de alvleesklier
Als de getroffen patiënten niet worden behandeld, kunnen ze in coma raken of zelfs sterven. Mensen die getroffen zijn door geïsoleerde Methylmalonacidurie kunnen de hieronder beschreven symptomen hebben, afhankelijk van de vorm van de ziekte.
Ernstige, neonatale vorm
Dit is het subtype methylmalonyl CoA-mutase en is de meestvoorkomende vorm van geïsoleerde MMA. Het manifesteert zich tijdens de kindertijd. De kinderen zijn normaal bij de geboorte, maar ze ontwikkelen snel symptomen zoals lethargie, braken en uitdroging.
Vervolgens worden leververgroting, hypotonie en encefalopathie duidelijk. Bloedonderzoek laat de volgende afwijkende parameters zien:
- ketose en ketonurie
- ammonium in het bloed
- ernstige metabole acidose
- verhoogde bloedsuikerspiegels
Ook interessant om te lezen:
Wat zijn de risico’s van een vitaminetekort?
Vitamine B12-responsief
Dit type reageert op vitamine B12 en toont zich in de eerste maanden of jaren van het leven. Getroffen kinderen kunnen voedingsproblemen hebben zoals:
- anorexie
- braken
- hypotonie
- ontwikkelingsachterstand
In sommige gevallen kunnen ze overgeven na het eten van eiwitten. Kinderen die getroffen zijn door deze vorm van Methylmalonacidurie lopen een risico op metabole decompensatie. Het is daarom erg belangrijk om het tijdig te diagnosticeren en de behandeling zo snel mogelijk te starten.
Gewoonlijk kunnen artsen niet zeggen of iemand aan deze metabole aandoening lijdt totdat de eerste symptomen optreden zoals braken, uitdroging, lethargie of coma.
Intermitterende vorm
De getroffen personen met deze vorm worden als stabiel beschouwd, maar kunnen vatbaar zijn voor acute metabole decompensatie. De oorzaak van dit type MMA is nog niet volledig vastgesteld.
Lees meer over dit onderwerp in het volgende artikel:
Alles wat je moet weten over vitamine B12
Behandeling van Methylmalonacidurie
Er moet onmiddellijk na de diagnose met de behandeling begonnen worden. Hoe eerder de patiënt met de behandeling begint, hoe beter de situatie zich vervolgens zal evolueren.
Op dit moment is voeding de enige beschikbare behandeling van Methylmalonacidurie. Het doel van de dieetbehandeling is om de ophoping van substraten en metabolieten geassocieerd met toxische niveaus te voorkomen.
Om dit te bereiken is het dan ook noodzakelijk dat de patiënt een eiwitbeperkt dieet volgt. Het dieet moet voornamelijk koolhydraten bevatten zoals granen, fruit, pasta en groenten.
Om ervoor te zorgen dat de patiënt toch normaal kan groeien worden vaak aminozuurpreparaten voorgeschreven. Daarnaast krijgen de veel kinderen met Methylmalonacidurie vitamine B12-injecties.
- Meer dan 90% van de gevallen van het CblA-type reageert op deze behandeling.
- Bovendien helpt het 40% van de kinderen met het type CblB.
Als je symptomen van een metabole crisis waarneemt, moet je direct naar het ziekenhuis gaan. De behandeling omvat meestal een intraveneuze toediening van natriumbicarbonaat en carbamylglutamaat om zowel de zuurgraad van het bloed te verlagen als de afbraak van eiwitten en vet in het lichaam te voorkomen.
Mensen die aan deze aandoening lijden, moeten contact met mensen met besmettelijke ziekten zoals verkoudheid of griep zoveel mogelijk proberen te vermijden om complicaties te voorkomen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
-
López, E. A. R., García, E. E., Morales, J. M. G., Barrera A., L. A., Peña, O. Y. E., & Cuéllar, Y. M. (2018). ACIDEMIA METILMALÓNICA. In Errores innatos en el metabolismo. https://doi.org/10.2307/j.ctv86dgfs.12
-
Varo, I. J., Delgado, M. B., Fuentes, E. D., Pecellin, C. D., Meneses, A. G., Moreno, A. S., & Moreno, E. V. (2015). Combinación de acidemia metilmalónica y homocisteinuria; a propósito de un caso. Nutricion Hospitalaria. https://doi.org/10.3305/nh.2015.31.4.8544
-
Guevara-Campos, J., González-de Guevara, L., & Medina-Atopo, M. (2003). Aciduria metilmalónica asociada a convulsiones mioclónicas, retraso psicomotor e hipsarritmia. Revista de Neurologia.