Ureum en creatinine: de resultaten van urine-onderzoek begrijpen
De urine test op ureum en creatinine wordt gebruikt om na te gaan hoe goed de nieren functioneren, in verband met hun vermogen om afvalstoffen uit het bloed te filteren. Artsen vragen deze test aan als er symptomen zijn die men in verband brengt met een nierziekte.
Hij wordt ook gebruikt als een patiënt onder behandeling is voor nierproblemen of een aandoening heeft die de werking van deze organen kan beïnvloeden. In deze zin valt te denken aan diabetes en arteriële hypertensie.
Wat de resultaten betreft, de waarden van creatinine in urine bij volwassenen, die men als normaal beschouwt, liggen tussen 15 en 25 mg/kg lichaamsgewicht/24 uur. Die van ureum liggen tussen 12 en 20 gram in 24 uur.
Ureum en creatinine: wat zijn ze en wat is hun functie?
Ureum is een afvalstof die door de lever wordt geproduceerd tijdens het proces waarbij de eiwitten in het voedsel dat we eten tot aminozuren worden gemetaboliseerd. Dit genereert ammoniak, wat het lichaam vervolgens omzet in ureum.
Het is belangrijk op te merken dat ureumstikstof het transportmiddel is dat het lichaam gebruikt om overtollige stikstof te elimineren. In feite wordt de laboratoriummeting nauwkeuriger aangeduid als bloedureumstikstof.
Ureum wordt door de lever vrijgemaakt, en komt dan in het bloed terecht. Het bereikt dan de nieren, waar het gefilterd wordt en uiteindelijk via de urine wordt uitgescheiden.
Creatinine is een andere afvalstof, een bijproduct van creatine. Het wordt door de spieren geproduceerd als een natuurlijk gevolg van hun normale activiteit. Het uitscheidingssysteem filtert ook creatinine uit het bloed om het in de urine uit het lichaam te verdrijven. Als er nierproblemen zijn, hebben de waarden van beide stoffen de neiging te stijgen.
Je bent wellicht ook geïnteresseerd in dit artikel:
Je urine kan iets zeggen over je gezondheid
Waarom een bloedonderzoek op ureum en creatinine doen?
Artsen vragen een urineonderzoek op ureum- en creatinine aan als iemand symptomen van uremie heeft of als er sprake is van nierdisfunctie, om de effectiviteit van de behandeling of de reactie van het lichaam te controleren. Dit onderzoek doet men ook bij patiënten die dialyse ondergaan.
Het kan ook aangeraden worden als de patiënt een aandoening heeft die het ontstaan of verergeren van een nierziekte kan beïnvloeden, of om de nierfunctie te evalueren bij patiënten met chronische ziekten, zoals diabetes (Spaanse link), hoge bloeddruk en congestief hartfalen.
Men voert dit onderzoek ook uit als er een familiegeschiedenis van nierproblemen is of als bepaalde symptomen aanwezig zijn, waaronder de volgende:
- Troebele urine
- Verlies van eetlust
- Vasthouden van vocht
- Pijn of branderig gevoel bij het plassen
- Verandering van kleur in de urine
- Frequent urineren met een afname van de uitgescheiden hoeveelheid
Anderzijds kunnen de meeste pathologieën die de lever aantasten invloed hebben op de creatininespiegel. Als er dus een leverprobleem of -ziekte is, kan de concentratie van deze stof in de urine dalen of stijgen.
Hoe voert men deze onderzoeken uit?
Urineonderzoek voor ureum en creatinine kan de arts aanvragen als onderdeel van het zogenaamde nierprofiel. Het maakt ook deel uit van een compleet metabool onderzoek, waarbij men het gehalte aan elektrolyten, mineralen, eiwitten en glucose in de urine bepaald.
Creatinine en ureum worden zowel in bloed als in urine getest. In het laatste geval moet de patiënt alle uitscheiding over een periode van 24 uur in een bakje verzamelen en het monster gekoeld bewaren.
Er is geen speciaal soort voorbereiding nodig. Voor creatinine kan men het advies geven tot 1 dag voor de test geen rood vlees te consumeren.
Wat geven de resultaten aan?
De waarden die men voor ureum en creatinine in urine normaal acht, kunnen verschillen naargelang van de normen van een land of zelfs van laboratorium tot laboratorium. Dit kan zelfs anders zijn door de techniek die men voor de kwantificering gebruikt.
- Normale creatininurie varieert van 15 tot 25 mg per kilogram lichaamsgewicht van de patiënt in 24-uurs urine. De waarden van ureumstikstof liggen tussen 12 en 20 gram totaal, uitgescheiden in 24 uur.
- Creatinine kan bij vrouwen lagere waarden hebben.
Verhoogde concentraties kunnen wijzen op verslechtering van de nierfunctie. Men moet echter ook rekening gehouden met andere beïnvloedende factoren, zoals leeftijd. De concentratie bij volwassenen ouder dan 60 jaar is iets hoger.
Verhoogd urine-ureum
In bepaalde situaties kan het ureumstikstofgehalte in de urine verhoogd zijn. Dit kan erop wijzen dat er een grote hoeveelheid ureumstikstof door de lever wordt gemetaboliseerd. Het kan ook aangeven dat de nieren niet goed werken om gifstoffen uit te filteren.
Een daling van deze gehaltes is meestal geen reden tot bezorgdheid. In feite is dit zeldzaam, en kan het te wijten zijn aan een tekort aan eiwitten in de voeding, malabsorptie, of overhydratie. Er zijn echter ook andere oorzaken, zoals zwangerschap en leverfalen.
Onder de aandoeningen die tot een verhoging van het urine-ureumgehalte kunnen leiden zijn de volgende:
- Uitdroging
- Nierinsufficiëntie
- Eiwitrijk dieet
- Acuut myocardiaal infarct
- Congestief hartfalen
Als het ureumgehalte stijgt, kan toxiciteit optreden, wat leidt tot het uremisch syndroom of uremie.
Hoog urine creatinine
Hoog urine creatinine kan een tijdelijke toestand zijn, zoals zwangerschap, hoge eiwitinname, intense lichamelijke activiteit, en een reactie op sommige medicijnen. Het kan ook een teken zijn van een ziekte die de nierfunctie aantast:
- Bacteriële infecties
- Auto-immuunziekten zoals lupus (Engelse link)
- Hartfalen
- Diabetes
Wat te doen als de ureum- en creatinine waarden veranderen?
als eenmaal de urine ureum- en creatinine test gedaan is en de resultaten bekend zijn, zal het de arts zijn die de te volgen behandeling zal bepalen. Dit hangt natuurlijk af van de oorzaak.
Als het een situatie is die met lichaamsbeweging, dieet, of medicijnen te maken heeft, moet de persoon de aanbevelingen van de arts opvolgen. Nierinsufficiënties daarentegen zijn complexer en vereisen een interdisciplinaire evaluatie.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Casamen Anasi A. Prevalencia de alteraciones séricas de urea y creatinina en adultos mayores con síndrome metabólico, atendidos en el Centro de Salud “A” Amaguaña durante el periodo enero-diciembre 2017. Quito: Universidad Central del Ecuador, 2018.
- Estévez del Toro M, Chico Capote A, Jiménez Paneque R, et al. Supervivencia en pacientes cubanos con lupus eritematoso sistémico: influencia de las características iniciales de la enfermedad. Rev cubana med. 2008; 47(3). Disponible en: http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0034-75232008000300003&lng=es.
- Iglesias P, Heras M, Díez J. Diabetes mellitus y enfermedad renal en el anciano. Nefrología (Madr.). 2014; 34(3): 285-292.
- Lagos A. Determinación de cistatina C e identificación de la relación con la creatinina sérica en el diagnóstico de insuficiencia renal en pacientes con diabetes mellitus tipo 2. Ambato – Ecuador: Universidad Técnica, 2017.
- Lou Arnal L, Campos Gutiérrez B, Cuberes Izquierdo M, et al. Prevalencia de enfermedad renal crónica en pacientes con diabetes mellitus tipo 2 atendidos en atención primaria. Nefrología (Madr.). 2010; 30(5): 552-556.
- Meyer T, Hostetter T. Uremia. N Engl J Med. 2007; 357: 1316-1325. DOI: 10.1056/NEJMra071313
- Ordóñez Sánchez J, Gallardo León J, Patiño Zambrano V, Alvarado Álvarez A. Nivel de creatinina en pacientes diabéticos hospitalizados en el área de clínica. RECIMUNDO: Revista Científica de la Investigación y el Conocimiento. 2017; 4(1): 610-617.
- Rivas Liza L, Zavala Blas C. Niveles séricos de urea y creatinina en los pobladores adultos de 18-60 años de edad del Asentamiento Humano Virgen del Socorro – Parque Industrial – distrito La Esperanza – Trujillo. marzo del 2010”. Trujillo (Perú): Universidad Nacional, 2010.
- Rosado Barzola E, Ramos Villalobos M. Relación de valores de la urea y creatinina en los adultos mayores de la Casa Hogar San Martin de Porres. Lima: Universidad Norbert Wiener, 2019.