Donkere of troebele urine: 11 mogelijke oorzaken en behandelingen

De aanwezigheid van donkere of troebele urine kan meerdere oorzaken hebben. Het bestaan van enkele zeer ernstige betekent dat het symptoom niet onopgemerkt mag blijven.

Geschreven en geverifieerd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Laatste update: 15 juli, 2022

Urine is een vloeistof die geproduceerd wordt door de filtratie van het bloed door de nieren. Variaties in de kenmerken ervan, zoals kleur, geur, of hoeveelheid, kunnen wijzen op de aanwezigheid van een ziekte. In die zin is het belangrijk op zulke veranderingen te letten, vooral als de urine donker of troebel wordt.

De normale kleur van urine kan variëren van lichtgeel tot een transparante tint als water. Deze tint is het gevolg van de aanwezigheid van een pigment dat urochroom heet en de concentratie ervan.

Urine kan donker worden door meerdere factoren, waarbij uitdroging en geconsumeerd voedsel de meest voorkomende oorzaken zijn. Maar ook bepaalde meer delicate aandoeningen kunnen dergelijke veranderingen opwekken.

11 mogelijke oorzaken en behandelingen van donkere of troebele urine

1. Donkere urine door uitdroging

Uitdroging is een van de belangrijkste oorzaken van donkere of troebele urine. Dit is een biologische verandering die optreedt als het lichaam meer water verliest dan het opneemt.

Bij uitdroging zullen de nieren een grotere hoeveelheid water opnemen om het lichaam goed te laten functioneren. Daardoor zal de geproduceerde urine geconcentreerder zijn en daardoor wat troebeler.

Kinderen en oudere volwassenen hebben meer kans op uitdroging door de verdeling van water in hun lichaam. Behalve donkere urine veroorzaakt ernstige uitdroging nog andere symptomen zoals:

• Vermoeidheid
• Droge ogen
• Droge mond
• Verwarring en duizeligheid
• Een gevoel van intense dorst
• Slechte urineproductie

Behandeling

Gelukkig is de behandeling van uitdroging heel eenvoudig en bestaat ze uit het verhogen van je waterinname. Ook de consumptie van vruchten zoals watermeloen kan helpen om de niveaus van het vitale vocht te herstellen.

Er zijn ernstige gevallen van uitdroging waarbij mensen orale vochtinname niet kunnen verdragen. In deze gevallen is ziekenhuisopname noodzakelijk en moet er met intraveneuze hydratatie worden begonnen tot de algemene toestand verbetert.

2. Voedingsmiddelen

Een andere veelvoorkomende oorzaak van donkere of troebele urine is de inname van bepaalde voedingsmiddelen. Bieten, wortelen, bessen en bonen bevatten pigmenten die de kleur van de urine veranderen zonder dat er een onderliggende aandoening is.

Een hoge inname van vitamine D en fosfor verandert ook de kleur van de urine, waardoor ze iets troebeler wordt. Dit komt doordat de nieren het teveel aan deze micronutriënten filteren.

Behandeling

In deze gevallen is de verandering in de kleur van de urine van voorbijgaande aard, zodat je maar een paar uur hoeft te wachten tot de urine weer de gebruikelijke tint heeft.

De beste manier om het donkerder worden van de urine in deze gevallen te voorkomen is de genoemde voedingsmiddelen niet in te nemen en je consumptie van vlees en zuivelproducten te verminderen vanwege hun hoge fosforgehalte. Bieten hebben het vermogen de kleur van urine en ontlasting te veranderen.

3. Inhouden van de aandrang om te plassen

Inhouden van de aandrang om te plassen kan een andere oorzaak van donkere urine zijn. Dit komt doordat de stoffen die via de urine worden uitgescheiden zich ophopen in de blaas, waardoor de kleur van de vloeistof verandert.

Alsof dat nog niet genoeg is, is dit een van de predisponerende factoren voor aandoeningen van de urinewegen. In die zin is het een slechte gewoonte die afgeleerd moet worden.

Behandeling

Net als met dieet is er geen specifieke behandeling. Het is het beste om te plassen wanneer je aandrang voelt, ook al is je blaas niet helemaal vol.

4. Urineweginfecties

Urineweginfecties ontstaan wanneer ziekteverwekkende micro-organismen in de urinewegen wonen en zich er vermenigvuldigen. In feite stelt een studie (Engelse link) gepubliceerd in The American Journal of Obstetrics and Gynecology.stelt dat het de meest voorkomende ambulante infecties zijn, hoewel de diagnose ingewikkeld is.

Een van de belangrijkste klinische verschijnselen van infecties van de urinewegen is de aanwezigheid van donkere, etterige urine. Dit kan het gevolg zijn van bloed, pus, of witte bloedcellen die aanwezig worden. Andere veelvoorkomende symptomen van deze aandoening zijn onder andere de volgende:

• Schuimige urine.
• Moeite met plassen.
• Pijn of branderigheid bij het plassen.
• Koorts in ernstige gevallen.
• Frequente behoefte om naar de wc te gaan.
• Pijn in het bekken, de onderbuik, of de onderrug.

Behandeling

Personen met symptomen van een urineweginfectie moeten zo snel mogelijk een specialist bezoeken voor een diagnose. Meerdere tests en zelfs een urinekweek kunnen worden namelijk bevolen om de veroorzaker te bepalen.

De meeste infecties van de urinewegen reageren goed op een behandeling met orale antibiotica. Er zijn echter ernstige gevallen waarin intraveneuze medicijnen nodig zullen zijn voordat met orale therapie begonnen wordt.

5. Bloed in de urine

De aanwezigheid van bloed in de urine kan bijvoorbeeld een roodachtige of bruinachtige tint in de urine veroorzaken. De intensiteit van de kleuring hangt af van de hoeveelheid bloed die in de vloeistof aanwezig is.

De oorzaken van bloed in de urine kunnen zeer uiteenlopend zijn, van infecties van de urinewegen of nierstenen tot sommige vormen van kanker en ook het gebruik van medicijnen zoals warfarine. Het kan ook aanwezig zijn tijdens de menstruatie, door de vermenging van vaginaal bloed met urine.

Behandeling

Dit is een nogal delicate aandoening die onmiddellijk overleg met een arts rechtvaardigt. De behandeling zal afhangen van de oorzaak die aan de verandering ten grondslag ligt. Daarom zal de specialist meerdere tests uitvoeren en naar andere bijkomende symptomen zoeken.

Infecties worden meestal met antibiotica behandeld, afhankelijk van de veroorzaker. Anderzijds zullen nierstenen en kanker een meer ingewikkelde behandeling vereisen.

6. Nierstenen

Nierstenen, ook wel blaasstenen genoemd, zijn een veelvoorkomende aandoening die, volgens sommige statistieken (Engelse link), 8 van de 1.000 volwassenen treft. De stenen ontstaan door de ophoping van meerdere mineralen in de nieren.

Urine kan donker of troebel worden doordat de stenen zich verplaatsen, waardoor inwendige bloedende laesies ontstaan. Bovendien predisponeren ze iemand voor andere infecties, zodat het mogelijk is om pus in de urine te vinden.

Klinische verschijnselen kunnen in ernstige gevallen heel duidelijk zijn en worden gekenmerkt door de volgende symptomen:

• Pijn in de onderrug die uitstraalt naar de lies, buik, of geslachtsdelen.
• Koorts en rillingen.
• Pijn bij het plassen.
• Vies ruikende urine.
• Misselijkheid.

Behandeling

Kleine stenen gaan meestal vanzelf over zonder grote ongemakken. Het gebruik van pijnstillers zal de pijn verminderen en ook het ongemak verminderen. Anderzijds kan je arts andere technieken gebruiken als de stenen een aanzienlijke grootte hebben.

Een van de meest gebruikte behandelingen is schokgolftherapie om de steen te verkleinen en het uittreden ervan te bevorderen. Als dit niet werkt, is chirurgische extractie nodig.

7. Seksueel overdraagbare infecties (soa’s)

Sommige seksueel overdraagbare infecties zoals gonorroe en chlamydia kunnen ook donkere of troebele urine veroorzaken als deel van hun symptomen. De kleurverandering is het gevolg van de verhoogde productie van witte bloedlichaampjes, die zich in de vloeistof bevinden en de samenstelling ervan veranderen.

Een van de belangrijkste symptomen van seksueel overdraagbare infecties is een ongewone afscheiding uit de penis of vagina. De afscheiding kan wit maar ook helder zijn, afhankelijk van het geval.

Andere klinische verschijnselen van deze infecties zijn als volgt:

• Een branderig gevoel bij het plassen.
• Onverklaarbare pijn in de geslachtsdelen.
• Ongemak bij geslachtsgemeenschap.
• Huiduitslag in de intieme zone.
• Jeuk en steken in de geslachtsdelen en het bekken.
• Vergrote lymfeklieren in het bekken.

Behandeling

Zowel chlamydia als gonorroe reageren heel goed op een behandeling met antibiotica. Welke medicijnen gebruikt worden hangt echter af van de onderliggende ziekte.

8. Nierziekten

Veel van de aandoeningen die de nieren aantasten, kunnen donkere urine voortbrengen. Omdat ze verantwoordelijk zijn voor de productie van deze afvalvloeistof, heeft een verandering in hun werking namelijk gevolgen voor de uitscheiding.

Glomerulonefritis, nefrotisch syndroom, en diabetische nefropathie zijn enkele van de nierziekten die dit symptoom kunnen opwekken. De klinische verschijnselen die met deze pathologieën gepaard gaan kunnen zeer gevarieerd zijn, maar binnen de veelvoorkomende symptomen vallen de volgende op:

• Intense dorst.
• Gewichtsverlies.
• Onbehagen bij het plassen.
• Regelmatige infecties.
• Vies ruikende of schuimende urine.
• Pijn in de onderrug.
• Verminderde urineproductie.

Behandeling

Alleen een specialist kan de diagnose stellen van de aandoening die de verandering veroorzaakt en de juiste behandeling instellen. Anders is het namelijk mogelijk dat de nierfunctie verslechtert tot onomkeerbare schade.

De medicijnen die gebruikt worden hangen af van de aandoening. De voornaamste farmaceutische mogelijkheden zijn echter antibiotica, diuretica, en cortiocoïden. Ook zal het nodig zijn een systeemziekte zoals diabetes of lupus, indien aanwezig, onder controle te houden.

9. Leverproblemen

Een andere mogelijke oorzaak van donkere of troebele urine zijn lever- en galblaasproblemen. Sommige ziekten, zoals cirrose of hepatitis, kunnen de functie van het orgaan in gevaar brengen, waardoor het bilirubine niet goed meer metaboliseert.

In die zin zal bilirubine via de nieren lekken, waardoor de urine een donkere of zwarte kleur krijgt. De symptomen van leverziekte zijn zeer gevarieerd, maar enkele ervan zijn de volgende:

• Witte ontlasting.
• Koorts bij acute infecties.
• De aanwezigheid van vet in de ontlasting.
• Buikomvang en ongemak.
• Geelzucht of vergeling van de huid en slijmvliezen.
• Pijn in de rechterbovenzijde van de buik.
• Gewichtsverlies als het een chronische ziekte is.

Behandeling

Net als bij nierproblemen zal de behandeling afhangen van de geleden aandoening. In die zin is het van essentieel belang een medisch specialist te raadplegen als je een van de zojuist beschreven symptomen hebt.

10. Vulvovaginitis

Vulvovaginitis is een van de meestvoorkomende gynaecologische problemen, volgens sommige onderzoeken (Engelse link), en kan de oorzaak zijn van donkere urine. Het is ontsteking van de vulva of vagina door een bacteriële infectie, hoewel virussen en schimmels soms ook veroorzakers zijn.

Net als bij veel andere infecties kan donkere urine het gevolg zijn van de aanwezigheid van witte bloedlichaampjes om de infectie te bestrijden. Enkele van de symptomen zijn als volgt:

• Abnormale vaginale afscheiding.
• Jeuk rond de vulva.
• Vies ruikende vaginale afscheiding.
• Pijn bij het plassen.

Behandeling

De behandeling van vulvovaginitis hangt af van de vraag of het een bacteriële, schimmel- of virale infectie is. In die zin kunnen in elk geval antibiotica, schimmelwerende, of antivirale middelen gebruikt worden.

De aandoening kan ook het gevolg zijn van blootstelling aan irriterende stoffen, zoals zeep of weekmakers. Gezien het laatste is het het beste om contact met de uitlokkende stoffen te vermijden.

11. Prostatitis

Prostatitis is niets anders dan ontsteking van de prostaat en de laatste van onze oorzaken van donkere urine. Het is meestal het gevolg van een infectie, die vervolgens kan leiden tot bloedingen die de kleur van de urine donkerder maken.

Klinische verschijnselen zijn onder andere:

• Brandend gevoel bij het plassen.
• Pijn in de buik.
• Pijn bij het klaarkomen.
• Een frequente behoefte om te plassen.
• Onbehaaglijk gevoel in het onderbekken.

Behandeling van donkere urine

De meeste gevallen van prostatitis hebben de neiging te verbeteren zonder behandeling. Bij infecties kan echter het gebruik van antibiotica nodig zijn, evenals de inname van ontstekingsremmers bij chronische vormen.

Donkere urine: een symptoom dat niet onopgemerkt mag blijven

Er zijn dus meerdere oorzaken die het verschijnen van donkere urine opwekken. De meestvoorkomende zijn goedaardig en verdwijnen vanzelf. Er kunnen echter ernstige aandoeningen achter het symptoom schuilgaan, dus het is altijd aan te raden een specialist te raadplegen.