5 tips om je te beschermen tegen online pesten

Om je tegen online pesterijen te beschermen, moet je preventieve maatregelen nemen en op tijd ingrijpen als het gebeurt. Hier zijn een paar belangrijke dingen om in gedachten te houden.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 28 augustus, 2023

Online pesten is een realiteit waaraan we allemaal blootgesteld zijn en waartegen we ons moeten beschermen. Kinderen en adolescenten zijn echter bijzonder kwetsbaar, niet alleen door hun veelvuldig gebruik van technologie, maar ook door het gebrek aan kennis en de impulsiviteit die typisch zijn voor hun leeftijd.

Als de gevolgen niet voorzien en voorkomen worden, kunnen ze zeer schadelijk zijn. Daarom is het raadzaam hen te leren zichzelf in de virtuele wereld te beschermen.

Online pesten komt steeds vaker voor, omdat kinderen al op jonge leeftijd het internet en sociale netwerken beginnen te gebruiken. Geschat wordt dat meer dan 20% van de gevallen van pesten via digitale kanalen verloopt (Spaanse link).

En omdat het niet mogelijk en ook niet wenselijk is jongeren volledig van technologie weg te houden, staan we voor de uitdaging hen te laten zien hoe ze veilig kunnen blijven. Hier volgen enkele richtlijnen.

Wat is online pesten?

Online pesten, ook wel cyberpesten genoemd, lijkt qua bedoelingen of gevolgen sterk op wat er in de echte wereld gebeurt. Maar in dit geval zijn sociale netwerken, online berichtensystemen, of webpagina’s de omgevingen waarin het zich afspeelt.

Als we het over “pesten” hebben, hebben we het over een reeks herhaalde gedragingen die de integriteit of waardigheid van het slachtoffer willen schaden, of ondermijnen. Het gaat dus niet om een punctuele opmerking, maar om een dynamiek die zich herhaaldelijk voordoet en een ernstige verandering in het dagelijkse leven van de persoon teweegbrengt.

Vormen van online pesten

Deze pesterijen kunnen verschillende vormen aannemen:

• Beledigingen, denigrerende opmerkingen, of dreigende berichten.
• Het verspreiden van hoaxes of geruchten over het slachtoffer en hem/haar belasteren.
• Imiteren of hacken van een persoonlijk account.
• Het delen van persoonlijke of gevoelige inhoud over de ander.
• Het slachtoffer aanmoedigen en aanmoedigen om door anderen buitengesloten of mishandeld te worden.

Daarnaast is het vermeldenswaard dat online pesten enkele bijzonderheden (Spaanse link) heeft die het onderscheiden van traditioneel pesten:

• Er zijn geen grenzen van ruimte of tijd. Zo houdt pesten dat in de klas gebeurt op als het kind de school verlaat en zich thuis veilig kan voelen. In dit geval daarentegen kan vervolging op elk moment en op elke plaats gebeuren, omdat het internet en de sociale netwerken altijd bij ons zijn.
• Internet verschaft een zekere anonimiteit en een gevoel van straffeloosheid die het pesten kunnen verergeren. Doordat we het slachtoffer niet voor ons hebben, neemt bovendien de empathie af.
• In de digitale omgeving kunnen pesterijen heel gemakkelijk een groter bereik hebben, want informatie gaat gemakkelijk viraal. Dit betekent ongetwijfeld dat de repercussies groter kunnen zijn.

Hoe kun je jezelf beschermen tegen online pesten?

Lijden aan online pesten kan het emotioneel welzijn en de geestelijke gezondheid van kinderen ernstig aantasten. Het komt vaak voor dat het hoge doses angst en leed opwekt, waardoor het gevoel van eigenwaarde en het vermogen om met anderen om te gaan worden aangetast.

Het kan zelfs depressie uitlokken en gevolgen op lange termijn hebben. Het is dus belangrijk kinderen en jongeren te leren hoe ze zich met verschillende maatregelen tegen online pesten kunnen beschermen.

1. Communicatie en informatie

Dit is een basale maar essentiële sleutel: we moeten onze kinderen naar waarheid toespreken. Daarbij moeten we uitleggen wat online pesten is, hoe het voorkomt, en welke gevolgen het heeft. Het is belangrijk het niet als een ver-van-mijn-bed probleem te behandelen, maar als iets waaraan we allemaal blootstaan en dat voorkomen moet worden.

Het doel van deze communicatie is dat kinderen kunnen herkennen welke daden pesterijen zijn, zowel als ze er zelf het slachtoffer van zijn als wanneer ze ze waarnemen wanneer een ander het slachtoffer is. Het is van cruciaal belang dat ze zich bewust worden van het belang om ze te voorkomen, dat ze ze kunnen opmerken als ze zich voordoen en weten hoe ze om hulp kunnen vragen.

In dit verband moet het kinderen duidelijk zijn dat hun ouders een veilige plaats zijn waartoe ze zich kunnen wenden, dat ze, hoe naïef of onverantwoordelijk ze ook geweest kunnen zijn, niet veroordeeld of gestraft zullen worden, maar gesteund. Anders kunnen ze geneigd zijn te verbergen wat er gebeurt.

2. Ouderlijk toezicht en controle

Minderjarigen krijgen op steeds jongere leeftijd toegang tot technologie. Dit zonder dat ze volledig voorbereid zijn op de verantwoordelijkheid die dat met zich meebrengt. Daarom is het van essentieel belang dat ouders toezicht houden door systemen voor ouderlijk toezicht te gebruiken en op de hoogte te zijn van de internetactiviteiten van hun kinderen.

Dit betekent niet dat hun privacy geschonden moet worden of dat hun gesprekken bespioneerd moeten worden. Maar ze moeten wel weten dat hun ouders op een bepaald moment toegang tot hun profielen of berichten kunnen vragen.

3. Bescherming van de privacy

Een fundamenteel aspect is kinderen en jongeren te leren hun privacy online te beschermen. Dit houdt in dat ze hun profiel privé houden en geen vreemden als vrienden aanvaarden. Dat betekent ook dat ze geen persoonlijke gegevens posten en dat ze met niemand gevoelige inhoud delen.

Ze moeten zich ervan bewust zijn dat zodra ze inhoud op het internet plaatsen, ze de controle erover verliezen. Dus ook als ze met hun partner of vrienden communiceren, moeten ze vermijden beelden of informatie te delen die hen op enigerlei wijze in gevaar brengt.

4. Gezond wantrouwen

In de kindertijd en adolescentie zijn we erg kwetsbaar voor grappen, geruchten en oplichterij. Zeker als die precies bedoeld is om ons erin te laten trappen en misbruik te maken van onze naïviteit. Daarom is het belangrijk te waarschuwen tegen valse profielen, frauduleuze prijsvragen, of verleidelijke voorstellen die van vreemden komen (zoals de crypto-sektes).

5. Neem maatregelen tegen online pesterijen

Tenslotte, als preventie niet voldoende is geweest en het kind al slachtoffer is van online pesterijen, is het van essentieel belang om passende maatregelen te nemen. Die hangen af van het specifieke geval. Dit kan variëren van de school op de hoogte brengen van wat er gebeurd is tot het onder de aandacht van de autoriteiten brengen als het pesten ernstig en herhaald is.

Steun is essentieel om online pesten te overwinnen

Naast het bovenstaande is de beste bescherming tegen online pesten hulp te krijgen. Kinderen hebben het luisterend oor, de steun en de begeleiding van hun ouders nodig om door deze moeilijke situatie heen te komen en passende actie te ondernemen.

Alleen al het hebben van een volwassene die het kind gelooft en steunt kan de schadelijke psychologische gevolgen van online pesten verzachten. Negeer dus geen tekenen die erop wijzen dat je kind dit doormaakt.