Tips om een postnatale depressie te beheersen

Postnatale depressie treft meer dan 15% van de vrouwen. Daarom is het van vitaal belang om tijdens en na je zwangerschap enkele basisrichtlijnen voor zelfzorg te volgen om dit waar mogelijk te voorkomen en te behandelen.

Geschreven en geverifieerd door de dokter María Belén del Río.

Laatste update: 18 november, 2019

Een postnatale depressie is de meestvoorkomende psychische aandoening bij nieuwe moeders. Het wordt echter niet altijd correct gediagnosticeerd en weinig mensen weten wat ze kunnen doen om dit mogelijk te voorkomen.

Daarom is het belangrijk om te weten wat de oorzaak van een postnatale depressie is en de symptomen te kennen. Op die manier kun je het herkennen en actie ondernemen als het op de loer ligt.

Wat is een postnatale depressie?

Oorzaken

De exacte oorzaken die de symptomen van postnatale depressie veroorzaken zijn nog onbekend. Er zijn echter veel omstandigheden tijdens de zwangerschap die de emotionele toestand van de aanstaande moeder tijdens de eerste levensmaanden van de baby kunnen beïnvloeden. Denk hierbij onder meer aan:

• hormonale veranderingen tijdens en na de zwangerschap zoals een daling van de oestrogeen- en progesteronspiegel.
  zwangerschapsverlof en veranderingen in persoonlijke relaties.
• veranderingen van het lichaam na de bevalling. Het zelfvertrouwen van sommige vrouwen daalt aanzienlijk na de bevalling. Dit komt door de natuurlijke veranderingen die een lichaam ondergaat tijdens de zwangerschap en de bevalling.
• gebrek aan vrije tijd.
• slaapverstoringen.
• twijfel aan zichzelf als de nieuwe moeder denkt dat ze niet kan geven wat nodig is om voor een kind te zorgen en het vervolgens op te voeden.

Risicofactoren voor een postnatale depressie

Complicaties zowel tijdens de zwangerschap als na de bevalling kunnen psychologisch van invloed zijn op de nieuwe moeder.
Sommige vrouwen hebben meer kans op postnatale depressie dan andere. Vrouwen die meer risico lopen, kunnen een of meer van de volgende risicofactoren hebben:

• een geschiedenis van depressie of postnatale stress.
• een bipolaire stoornis, depressie of angsten vlak voor het begin van de zwangerschap.
• psychische stoornissen in de familie.
• traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt tijdens de zwangerschap.
• medische complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling. Een paar voorbeelden hiervan zijn een aangeboren ziekte bij de baby, een gecompliceerde of voortijdige bevalling of een probleem dat leidde tot een keizersnede, et cetera.
• een ongeplande en/of ongewenste zwangerschap.
• financiële problemen.
• gebrek aan steun van haar naasten, of het nu haar geliefde of familie is.
• het gebruik van drugs, alcohol of tabak tijdens de zwangerschap.

Symptomen van een postnatale depressie

De symptomen van postnatale depressie kunnen het vermogen van een nieuwe moeder om voor haar baby en zichzelf te zorgen beïnvloeden. De eerste tekenen verschijnen meestal tijdens de eerste weken na de geboorte.

Ze kunnen echter ook later optreden. Een postnatale depressie kan zelfs tot één jaar na de geboorte ontstaan. De meestvoorkomende symptomen van een postnatale depressie zijn:

• Gevoelens van hopeloosheid, schuld en verdriet.
• Plotselinge stemmingswisselingen.
• Een gevoel van extreme angst en zorgen.
• Niet kunnen slapen of te veel slapen.
• Gebrek aan emotionele band met de baby en misschien zelfs het gevoel van afwijzing.
• Verlies van interesse in activiteiten waar ze vroeger van genoot.
• Hoofdpijn en gegeneraliseerde vermoeidheid.
• Verlies van eetlust.
• Gedachten om de baby of zichzelf schade toe te brengen.

Preventie en behandeling van een postnatale depressie

Door bepaalde zelfzorgrichtlijnen te volgen, kun je de kans op een postnatale depressie verminderen. Als je denkt dat jij of iemand in je omgeving lijdt aan deze aandoening, raadpleeg dan je arts. Deze moet je vervolgens kunnen doorverwijzen naar de juiste professional voor een adequate behandeling.

Slaaptekort

Tijdens en na de zwangerschap is het belangrijk dat je zoveel mogelijk rust neemt. Gebruik maken van de tijd dat de baby slaapt om zelf uit te rusten, zal deze nieuwe fase na de geboorte gemakkelijker maken.

Je moet ook gebruik maken van de tijd dat je baby slaapt of wanneer er iemand is om hem voor je in de gaten te houden. Leer profiteren van deze momenten om andere dingen te doen of gewoon om je rust in te halen.

Vermoeidheid is niet de beste vriend van een nieuwe moeder, noch van de baby. Emotioneel stabiel en ontspannen zijn zal dus helpen de baby kalm te houden. Ze zullen dan ook vaak langer slapen. De nieuwe moeder kan gedurende die tijd meer rust pakken.

Het is belangrijk dat ze al hun vrije tijd gebruiken om te rusten in plaats van het te gebruiken om minder belangrijke taken te voltooien. Je lichaam moet bijkomen van de zwangerschap en de bevalling.

Klusjes en vrije tijd

Dat gezegd hebbende, ook een goede verdeling van taken binnen een gezin is essentieel. Dit is niet alleen belangrijk voor de fysieke gezondheid van een moeder, maar ook voor haar psychologisch welzijn.

Het is zeer noodzakelijk om de taken te verdelen en in te plannen die nodig zijn om voor de baby te zorgen. Dit is het moment voor haar partner of familie om haar zoveel mogelijk te helpen. Zo kunnen beiden in een liefdevolle relatie nog steeds genieten van vrije tijd om voor hun eigen behoeften te zorgen.

Beweging

Trainen tijdens en na de zwangerschap helpt nieuwe moeders bij het bevorderen van een stabielere stemming. Door te sporten, kun je dus mogelijk een postnatale depressie voorkomen. Dit komt omdat lichaamsbeweging de aanmaak van endorfines stimuleert. Daardoor worden zowel stress als angst verlicht.

• Begin met eenvoudige en gecontroleerde oefeningen.
• Verhoog de intensiteit zodra je daar aan toe bent.

Verlaag de eisen die je aan jezelf stelt

Een hoog percentage vrouwen met een postnatale depressie is perfectionistisch. Ze laten geen ruimte om te falen. Je moet niet vergeten dat niemand wordt geboren met alle kennis die nodig is om een goede ouder te zijn. Dagelijkse oefening is de basis voor verbetering. Dat geldt niet alleen voor het moederschap maar voor alles.

Vergelijk jezelf dus niet met het stereotype van een perfecte moeder. In de meeste gevallen leidt dit alleen maar tot frustratie en schuldgevoelens. Dit ideaalplaatje is uiterst onrealistisch en stelt onmogelijke zware eisen aan vrouwen. Bedenk ten slotte dat je na de bevalling veel georganiseerder en gestructureerder moet zijn om optimaal van je tijd met je baby te profiteren.

Zorg ervoor dat je je arts op de hoogte brengt van eventuele fysieke of emotionele veranderingen die je mogelijk ervaart, zodat zij een postnatale depressie op tijd kunnen diagnosticeren en behandelen.