Symptomen van psychische stoornissen bij kinderen

De symptomen van geestelijke stoornissen bij kinderen zijn niet eenvoudig te herkennen. Er zijn momenten waarop we kunnen geloven dat een bepaald gedrag tijdelijk is of dat ze zich gewoon even misdragen. Als je vragen hebt, raadpleeg dan een therapeut.
Symptomen van psychische stoornissen bij kinderen

Geschreven door Virginia Martínez

Laatste update: 24 augustus, 2022

Psychische stoornissen en andere aandoeningen treffen niet alleen volwassenen, maar ook kinderen. Sterker nog, ze komen zelfs voor bij vele diersoorten. De symptomen kunnen zich echter anders voordoen bij kinderen. Ben jij in staat om psychische stoornissen bij je kind te herkennen?

Vandaag hebben we wat informatie verzameld waardoor je meer te weten kunt komen over het onderwerp psychische stoornissen bij kinderen. Lees het, zodat je een idee hebt hoe je de symptomen kunt herkennen als ze bij je kind aanwezig zijn.

Wat moet je weten over psychische stoornissen bij kinderen?

Een jongetje dat zich verveelt

Hoewel het opsporen van psychische problemen bij volwassenen vaak niet moeilijk is, kunnen we niet hetzelfde zeggen over het diagnosticeren van kinderen. Kinderen hebben vaak bepaalde symptomen die onopgemerkt kunnen blijven door de volwassenen die ze vaak zien. Helaas gaat er vaak kostbare tijd verloren voordat de behandeling begint.

Houd er ook rekening mee dat kinderen nog steeds hun woordenschat aan het opbouwen zijn. Daarom is hun vermogen om uit te drukken wat ze voelen nog steeds beperkt.

De volwassenen die de leiding hebben moeten dus genoeg weten over hoe psychische stoornissen zich bij kinderen manifesteren, zodat ze die kunnen herkennen en het kind zo snel mogelijk een behandeling kunnen geven.

Hieronder vertellen we je gedetailleerd wat de meestvoorkomende psychische stoornissen bij kinderen zijn, en ook wat hun algemene symptomen zijn.

De meest voorkomende psychische stoornissen bij kinderen

Kinderen kunnen dezelfde geestesziekten hebben als volwassenen. Bepaalde aandoeningen komen echter vaker voor bij kinderen. Bijvoorbeeld:

  • angststoornissen zoals onder andere obsessieve-compulsieve stoornis, sociale fobie, gegeneraliseerde angststoornis of selectief mutisme
  • ADHD en hyperactiviteit
  • autisme
  • eetstoornissen, zoals boulimia of anorexia
  • stemmingsstoornissen zoals depressie en bipolaire stoornis
  • schizofrenie, dat zich meestal tegen het einde van de adolescentie manifesteert

De symptomen van psychische stoornissen bij kinderen

Zoals we hierboven hebben uitgelegd, worden psychische stoornissen bij kinderen vaak niet opgemerkt door de ouders. Misschien denk je dat de eerste symptomen normaal zijn en dat ze gewoon deel uitmaken van het gewone kindergedrag. Als dat zo is, dan zie je ze niet als een teken dat er iets niet in orde is.

Als een bepaald symptoom gedurende een lange periode aanwezig is of steeds intensiever wordt, kun je het beste advies vragen aan een therapeut. Het kan een aanwijzing zijn dat je kind wat extra hulp nodig heeft.

Het ontbreekt ouders vaak aan passende informatie om symptomen van psychische stoornissen bij hun kinderen te herkennen. Daarom zoeken ze misschien geen hulp. Helaas worden de meesten van ons beïnvloed door de negativiteit en stigmatisering van geestelijke stoornissen in onze samenleving.

De eerste stap is om alle taboes en vooroordelen die je hebt over psychische stoornissen achter je te laten. Op die manier kun je vertrouwen hebben in de hulp die je krijgt en helpen een einde te maken aan het (onnodige) sociale stigma, in ieder geval thuis. Naar welke symptomen moet je dus op zoek zijn?

1. Veranderingen in gedrag

Een kind kijkt uit het raam

Kijk uit voor drastische en radicale veranderingen in het gedrag van je kind. Ze kunnen zich bijvoorbeeld prikkelbaar en gewelddadig gaan gedragen, of gevaarlijk en agressief. Ook kunnen ze voortdurend bedreigingen uiten of ruzie maken.

Waar je hier naar op zoek bent, zijn uitingen van ongewone en onevenredige prikkelbaarheid en agressiviteit. Dit kan duiden op het bestaan van een of andere mentale stoornis.

Beschouw ook alle opmerkelijke veranderingen in het gedrag van je kind als een waarschuwingsteken voor een psychische aandoening, vooral als deze lang duren of intens zijn.

2. Humeurigheid

Als we zeggen: “Let op de symptomen,” bedoelen we dat we moeten oppassen voor belangrijke veranderingen die het dagelijks leven van een kind beïnvloeden.

Let bijvoorbeeld goed op als een gevoel van verdriet meer dan vijftien dagen duurt of als het kind in het algemeen geïsoleerd en in zichzelf gekeerd is. (Houd echter ook in gedachten dat sommige kinderen meer in zichzelf gekeerd zijn dan andere).

Let ook op of er nieuw gedrag is ontstaan, dat hen verhindert om activiteiten te doen die ze vroeger leuk vonden of dat hun schoolprestaties beïnvloedt. Als dat zo is dan kan het zo zijn dat er een psychische stoornis ontstaan is, zoals een depressie bij kinderen.

3. Problemen met de concentratie

Een meisje verveelt zich

Het is normaal dat kinderen zich moeilijk kunnen concentreren, vooral als ze lang in een saai klaslokaal moeten zitten. Als dit probleem echter onevenredig is in vergelijking met dat van andere kinderen of als het hun dagelijks leven en schoolprestaties, of minstens twee gebieden van hun leven beïnvloedt, kan het een symptoom zijn van een psychische stoornis.

Let in het bijzonder op andere mogelijke symptomen zoals geheugenverlies of andere veranderingen in het cognitieve vermogen, zoals moeilijkheden om helder te denken.

4. Overmatig gewichtsverlies

Kijk uit voor:

  • overmatig gewichtsverlies
  • braken 
  • verlies van eetlust

Dit kan namelijk duiden op een eetstoornis. Het is belangrijk om in deze gevallen alert te zijn en hulp te zoeken, zodat de behandeling zo snel mogelijk kan beginnen. Anorexia en boulimia hebben namelijk ernstige negatieve gevolgen als ze niet worden behandeld.

5. Psychische problemen bij kinderen kunnen leiden tot zelfverminking

In veel gevallen kan een psychische stoornis leiden tot zelfverminking bij een kind. Je moet dus ook letten op naar eventuele verwondingen op het lichaam van een kind, want die kunnen door het kind zelf zijn toegebracht.

Je moet onmiddellijk hulp zoeken als je dit symptoom opmerkt. Veel kinderen met een psychische stoornis hebben ook zelfmoordgedachten, dus hoe sneller je het ontdekt, hoe sneller ze met de behandeling kunnen beginnen.

Wees je bewust van eventuele merkbare veranderingen in het gedrag van je kinderen. Weet dat zelfverminking, suïcidale gedachten en moeite met concentreren een teken zijn dat je een therapeut moet raadplegen voor ondersteuning.

6. Intense gevoelens

Het is normaal voor kinderen en jongeren om hun gevoelens vrij intens te ervaren. Als er echter geen bijzondere reden voor is, maar als je kind bijvoorbeeld een overmatige, krachtige, irrationele angst ergens voor heeft, dan kan de fobie een symptoom zijn van een mentale stoornis.

Hier verwijzen we naar fobieën of angsten die hun dagelijkse activiteiten negatief beïnvloeden. In deze gevallen is de intensiteit van de angst ongewoon.

7. Hoofdpijn en buikpijn

Volwassenen kunnen vaak symptomen zoals angst of verdriet uiten, kunnen kinderen een mentale stoornis op andere manieren uiten. Zo kan bijvoorbeeld ongewone of constante hoofdpijn of buikpijn een symptoom zijn van angst of zorgen.

Ook moet je je bewust zijn van mogelijke slaapstoornissen waar geen duidelijke verklaring voor is. In ieder geval moet je eerste stap zijn om lichamelijke problemen uit te sluiten die pijn of slaapproblemen kunnen veroorzaken.

8. Drugs- of alcoholmisbruik

Dit is met name van belang tijdens de adolescentie. Een kind dat lijdt aan een psychische stoornis, is vaak verslaafd aan middelen zoals alcohol of drugs als een manier om hun pijnlijke realiteit te vermijden. Daarom moet je je bewust zijn van eventuele tekenen van drugsgebruik bij het kind.

9. Perceptuele veranderingen

Het kind zou kunnen laten merken dat hij mensen of dingen ziet of hoort die er niet echt zijn. Wees hier echter voorzichtig mee, want de verbeelding van een kind is onbegrensd. Als dit symptoom echter tot ver in de adolescentie voortduurt of als het hun kwaliteit van leven beïnvloedt, zoek dan hulp.

10. Problemen met socialisatie

Veel kinderen zijn verlegen, en dat is normaal. Zeer ongewone afzondering kan echter te wijten zijn aan een mentale stoornis waardoor ze niet met hun omgeving om kunnen gaan.

Let er ook op of hun moeilijkheid om met anderen om te gaan overdreven is en of ze elk contact met andere kinderen of andere mensen vermijden. Dit kan een teken zijn van een angststoornis of sociale fobie.

Wat moet je doen als je een psychische stoornis bij je kind ontdekt?

Praat met een therapeut over mogelijke psychische stoornissen bij kinderen

Psychologische hulp is de sleutel tot het omgaan met psychische stoornissen die kinderen treffen. Het is dus essentieel om hulp te zoeken na het herkennen van bepaalde symptomen.

Het is belangrijk om een aantal van deze symptomen op te sporen, en ook de intensiteit en de duur ervan. Ook is het van groot belang om hulp te zoeken. Het is het beste om met een arts te praten en je zorgen met hem te bespreken.

Ook moet je met de leerkracht van het kind praten, want die kan je misschien vertellen of de symptomen zich ook in de klas voordoen of dat ze daar juist andere symptomen vertonen.

Als dit zo is, kan het kind een effectieve psychologische behandeling beginnen, afhankelijk van de aandoening. Natuurlijk moeten kinderen altijd de onvoorwaardelijke steun en liefde van hun familie krijgen. Op die manier weten ze dat ze niet alleen zijn, dat hun probleem een oplossing heeft en dat je er altijd bent om ze volledig te steunen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


    • Kathleen Ries Merikangas, “Epidemiology of mental disorders in children and adolescents”, Dialogues Clin Neurosci. 2009 Mar; 11(1): 7–20.
    • Barbara J. Burns et al. “Effective Treatment for Mental Disorders in Children and Adolescents”, Clinical Child and Family Psychology Review, December 1999, Volume 2, Issue 4, pp 199–254
    • Charlotte Johnston, Eric J. Mash, “Families of Children With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Review and Recommendations for Future Research”, Clinical Child and Family Psychology ReviewSeptember 2001, Volume 4, Issue 3, pp 183–207

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.