Symptomen, oorzaken en behandeling van nachtelijke angst

Vandaag willen we het over nachtelijke angst hebben, een probleem dat het voor degenen die het ervaren moeilijk maakt om te slapen. Het is niet alleen gebruikelijk om aan slapeloosheid te lijden, maar veel mensen krijgen zelfs midden in de nacht last van angstaanvallen.

In dit artikel gaan we het over de symptomen, oorzaken en behandeling van nachtelijke angst hebben. Problemen met in slaap vallen, een hoofd dat niet ophoudt met zich zorgen te maken, zweten, versnelde hartslag, een gevoel van verstikking…

Nachtelijke angst komt vaker voor dan je misschien denkt. Zozeer zelfs dat het door terugkerende slapeloosheid kan worden veroorzaakt die je kwaliteit van leven vermindert.

Het is belangrijk om te weten dat een aanzienlijk deel van slaapstoornissen direct met angsttoestanden verband houdt. Als de nacht aanbreekt en je een goede nachtrust wilt, dan krijgen we maar al te vaak precies het tegenovergestelde.

Zo zijn aandoeningen zoals gegeneraliseerde angststoornis of zelfs posttraumatisch stresssyndroom duidelijke triggers van de slechte nachtrust. Er gebeurt bovendien meestal het volgende: de nervositeit en angst nemen toe als de nacht aanbreekt.

We internaliseren veel van de fysiologische en emotionele opwinding die we gedurende de dag opbouwen in een toestand van nachtelijke hyperactiviteit. Het is daarom bijvoorbeeld heel gebruikelijk om in de vroege ochtend een angstaanval te krijgen.

Nachtelijke angst: de verborgen manifestatie van een probleem

We definiëren nachtelijke angst als die staat van hyperactivering en alerte reactie die je rust midden in de nacht onderbreekt. Deze verandering treedt vaak op bij mensen die maandenlang last van gevoelens van zorgen, rusteloosheid en angst hebben.

Tegelijkertijd is het gebruikelijk om in deze situaties veranderingen in onze slaapcycli op te merken. Op dezelfde manier is het ook gebruikelijk om ‘s nachts in bed te kruipen en in het doolhof van gedachten te verdwalen, waardoor de cyclus van angst wordt gevoed.

Het zal je daarom niet verbazen dat een groot deel van degenen die aan slapeloosheid lijden, vaak een uitgesproken angst vertonen die meestal onbehandeld blijft.

We kunnen bijvoorbeeld naar onderzoeken kijken zoals die van dokter Luc Staner van het Rouffach Hospital in Maryland, Verenigde Staten (Engelse link). Hun onderzoek geeft aan dat de prevalentie van angst onder mensen met slaapstoornissen tussen de 24% en 36% kan liggen.

Het cijfer is hoog genoeg om de ernst van het probleem in overweging te nemen. We mogen tenslotte niet vergeten dat chronische slechte nachtrust aan het ontstaan van verschillende ziekten kan bijdragen.

Wat zijn de symptomen?

Een van de belangrijkste symptomen die mensen met nachtelijke angst ervaren, is hyperactivering. Het is niet alleen dat je geest meer bereid lijkt te zijn om zich door de bezorgdheid mee te laten slepen.

Je lichaam bouwt ook, hoewel uitgeput, spanning op, alsof je je aan het voorbereiden bent om te ontsnappen of aan een race te gaan deelnemen. De volgende symptomen zijn ook gebruikelijk:

• Het komt vaak voor dat mensen tachycardie, druk op de borst en het gevoel van verdrinking ervaren.
• Hoofdpijn of speldenprikken in de slapen komen ook vaak voor.
• Het kan uren duren voordat iemand in slaap valt en als hij dat eindelijk doet, wordt hij nog steeds regelmatig wakker (Spaanse link).
• Nachtelijke angst heeft ook met het gevoel niet te hebben gerust te maken. Dat komt omdat ze het moeilijk hebben om de REM-fase van de slaapcyclus te bereiken. De REM-slaap is essentieel als het om diep slapen gaat en om bepaalde taken uit te kunnen voeren. Denk bijvoorbeeld aan het verwerken van informatie, leren en het consolideren van het geheugen.
• Een gebrek aan REM-slaap intensiveert emotioneel leed verder, waardoor iemands angst toeneemt.
• Tegelijkertijd is er een belangrijk detail om in gedachten te houden: wanneer de aandoening een hoog niveau bereikt, dan kan iemand een angstaanval krijgen.

Wat zijn de oorzaken?

Mariano Chóliz, professor aan de Universiteit van Valencia, heeft interessant onderzoek naar angst- en slaapstoornissen gedaan (Spaanse link). Daarin vertelt hij over wat als de hypothese van Monroe (Monroe, 1967). Volgens deze benadering kan de oorsprong van nachtelijke angst met het volgende te maken hebben:

• Mensen die aan deze aandoening lijden, worden door een hogere mate van fysiologische activering gekenmerkt (opwinding, volgens de technische term die in de neuronale fysiologie wordt gebruikt). Ze hebben last van een hogere ademhalingsfrequentie, een hogere lichaamstemperatuur en meer intense spierspanning.
• Naast deze symptomatologie kunnen we ook cognitieve factoren (negatieve gedachten en zorgen) en emoties (angst, kwelling) benadrukken. Dit alles creëert die symptomatische triangulatie die de nachtelijke angst intensiveert.

Wat houdt de behandeling van nachtelijke angst in?

Angst en de daarmee gepaard gaande slapeloosheid zijn slechts symptomen van een onderliggend probleem. Het heeft daarom geen zin om toevlucht tot ontspannende infusies te nemen of zelfs medicijnen om te slapen als we de oorzaak van de aandoening niet aanpakken.

Hypnotiserende of slaapmiddelen (Spaanse link) zullen ons in staat stellen om in slaap te vallen, maar ze zijn niet de oplossing. Wat is in deze situaties van nachtelijke angst de meest effectieve strategie en behandeling?

Psychologische therapie, ofwel om de oorzaak van de situatie aan te pakken of om ons vaardigheden aan te bieden waarmee we de kwaliteit van leven kunnen verbeteren. We zullen daarom nu bekijken waar je rekening mee moet houden om nachtelijke angst te verminderen:

• Identificeer de omgeving, levensgewoonten en situaties die in de situatie een rol kunnen spelen.
• Zorg voor een juiste diagnose: een specialist moet bepalen aan wat voor soort angst de patiënt lijdt.
• Gemiddeld is in deze gevallen cognitieve gedragstherapie het meest geschikt (Spaanse link).
• Het is op zijn beurt noodzakelijk om binnen je routine altijd dezelfde schema’s te volgen. Met andere woorden, je moet elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed gaan en elke dag op hetzelfde tijdstip opstaan.
• Ontspanning en diepe ademhalingsoefeningen zijn ook een goed idee.
• Experts raden aan om het gebruik van mobiele telefoons, computers en andere elektronische apparaten twee uur voor het slapengaan te beperken.
• Eet geen voedsel met suiker voordat je naar bed gaat, omdat het door glucose de hersenactivatie kan bevorderen (Spaanse link).

Laat de nachtelijke angst niet toenemen

Ten slotte is er nog een laatste aspect om te benadrukken. Het is nooit een goed idee om deze situaties te laten voortduren. Als je geen behandeling voor je nachtelijke angst en slapeloosheid zoekt, dan veroorzaakt dit schadelijke veranderingen in je lichaam.

Het verslechtert je gezondheid en heeft ernstige gevolgen voor je kwaliteit van leven. Raadpleeg daarom zo snel mogelijk een professional om je slaappatroon te normaliseren en de rust te krijgen die je nodig hebt.