Olanzapine - wat moet je weten?

Olanzapine kan zowel de positieve als de negatieve symptomen van schizofrenie aanzienlijk verbeteren vanwege de hoge affiniteit voor serotonine- en dopaminereceptoren.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Mariel Mendoza.

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 23 november, 2022

Olanzapine is een medicijn dat behoort tot de familie van atypische antipsychotica. Artsen schrijven het voor voor de behandeling van schizofrenie en ook voor de behandeling van een depressieve crisis die verband houdt met een bipolaire stoornis en manische episodes.

Het farmaceutische bedrijf Eli Lilly and Company was eerst verantwoordelijk voor de productie en distributie van Olanzapine-preparaten. Hun patent voor dit medicijn liep echter af in 2011. Het is nu dus een generiek medicijn en over de hele wereld verkrijgbaar.

Meer weten over schizofrenie

Schizofrenie is een chronische psychiatrische stoornis die wordt gekenmerkt door vervormde gedachten, hallucinaties en zelfs waanvoorstellingen. Deze drie symptomen staan klinisch bekend als ‘positieve’ symptomen. Een patiënt kan echter ook lijden aan wat artsen ‘negatieve’ symptomen noemen. Enkele hiervan zijn bijvoorbeeld:

• Sociale isolatie
• Apathie
• Verminderde emotionele respons

Wat betreft de oorzaken die schizofrenie activeren, hebben sommige mensen aanleg voor deze aandoening door een reeks factoren. Enkele van de belangrijkste factoren zijn onder andere:

• Biochemische veranderingen in de hersenen. Mensen met deze ziekte hebben meestal afwijkende spiegels van dopamine en serotonine in de hersenen.
• Genetische factoren. De aanwezigheid van deze ziekte bij een ouder of andere familielid vergroot de kans erop bij een kind.
• Problemen tijdens de zwangerschap. Bepaalde complicaties zoals anoxie, samen met bepaalde infecties en trauma’s tijdens deze periode kunnen effect hebben op een baby. Helaas leidt het vaak tot het ontstaan van deze psychische aandoening en andere problemen.

Structuur en werkingmechanisme van Olanzapine

Dit antipsychoticum heeft een chemische structuur die lijkt op die van medicijnen zoals benzodiazepines. Het is met name structureel gerelateerd aan quetiapine en clozapine.

• De antipsychotische activiteit is te danken aan de interactie met serotoninereceptoren. Meer specifiek, het blokkeert de 5-HT₂-receptoren in de hersenen.
• Daarnaast interageert het ook met dopamine D1- en D2-receptoren, hoewel gematigd.
• Het heeft ook een affiniteit voor muscarine cholinerge receptoren, alfa-adrenerge receptoren en histamine H1.
• Als laatste is het ook het vermelden waard dat er ook een formule met langdurige werking van dit medicijn beschikbaar is.

Door al deze interacties kan het enkele nadelige effecten veroorzaken. We zullen ze hieronder in meer detail bespreken. Olanzapine kan zowel de positieve als de negatieve symptomen van schizofrenie aanzienlijk verbeteren vanwege de hoge affiniteit voor deze receptoren.

Farmacokinetiek – hoe verwerkt het lichaam Olanzapine?

Farmacokinetiek omvat de absorptie-, distributie-, metabolisme- en eliminatieprocessen die een geneesmiddel ondergaat na toediening. In die zin wordt Olanzapine snel geabsorbeerd na orale inname.

Eenmaal geabsorbeerd bereikt het na 6 uur de maximale concentraties in het plasma. Houd er rekening mee dat de aanwezigheid van voedsel de opname niet beïnvloedt, wat niet bij alle medicijnen het geval is.

De biologische beschikbaarheid, de maximale concentratie van het medicijn in het bloed dat beschikbaar is op het moment van de toediening, is niet erg hoog.

Een sterk first-pass-effect is hiervoor de reden. Zo bereikt slechts 40% van de toegediende dosis de systemische circulatie. Het metabolisme, de reeks chemische reacties die een medicijn in het lichaam ondergaat om beter oplosbaar te worden en zo de eliminatie ervan te vergemakkelijken, vindt plaats in de lever.

Eenmaal gemetaboliseerd kunnen de resulterende stoffen, bekend als metabolieten, al dan niet een effect op het lichaam veroorzaken. In dit geval hebben de metabolieten die het gevolg zijn van de chemische reacties die Olanzapine ondergaat, geen farmacologische activiteit.

Na metabolisatie verlaten zowel de metabolieten als het resulterende medicijn het lichaam. In het geval van Olanzapine verlaat 30% via de urine het lichaam en ongeveer 55% via de ontlasting.

Bijwerkingen van Olanzapine

Tot slot willen we ingaan op de bijwerkingen die dit medicijn kan veroorzaken. De meest voorkomende bijwerkingen van dit medicijn zijn onder meer:

• Gewichtstoename
• Slaperigheid
• Verhoging van prolactinespiegels
• Verhoging van cholesterol-, glucose- en triglycerideniveaus
• Duizeligheid
• Orthostatische hypotensie
• Constipatie
• Acathisie en dyskinesie

Conclusie

Olanzapine is een veelgebruikt medicijn bij de behandeling van schizofrenie. Vanwege de krachtige effecten op het lichaam is het alleen op medisch recept verkrijgbaar. Daarom mag je het alleen gebruiken als het voorgeschreven is door je arts. Volg altijd zijn of haar instructies op en stel eventuele vragen indien nodig.