Lipkanker: oorzaken, symptomen en behandelingen

Lipkanker is kanker die ontstaat uit de huidcellen van de lip. Het wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals roken en de zon. Wij leggen alles uit wat je moet weten.

Geschreven en geverifieerd door de arts Leonardo Biolatto.

Laatste update: 23 november, 2023

Hoewel het misschien onmogelijk lijkt, bestaat lipkanker wel degelijk. Het is een soort kwaadaardig gezwel dat zich ontwikkelt uit de huidcellen van de lip. Het valt onder de term mondkanker, het type dat de verschillende delen van de mondholte aantast.

Een van de risicofactoren is logischerwijs tabak. Net als bij andere huidkankers kan ook blootstelling aan de zon een trigger zijn voor het proces.

Hoewel lipkanker behandelbaar is, kan het het uiterlijk en de kwaliteit van leven aanzienlijk aantasten. Daarom is een vroege diagnose essentieel. In dit artikel leggen we alles uit wat je moet weten over het ziektebeeld en hoe je het kunt herkennen.

Wat is lipkanker?

Kanker is een proces waarbij een mutatie optreedt in het DNA van de cellen. Door deze mutatie beginnen de cellen zich ongecontroleerd te vermenigvuldigen. Zo dringen ze de omliggende weefsels binnen en beschadigen ze die.

Lipkanker valt, zoals we al aangaven, onder mondkanker. Dat wil zeggen, die kwaadaardige tumoren die zich binnenin ontwikkelen in relatie tot de mondholte. Volgens het National Institute of Dental and Craniofacial Research (Engelse link) heeft het een incidentie van 53.000 gevallen per jaar in de Verenigde Staten. Het treft vooral mensen boven de 40 jaar.

Deze pathologie, zoals aangegeven door de Spaanse Vereniging van Hoofd-Halskanker, vormt zich in de huidcellen van de lip. Specifiek in cellen die squameus worden genoemd. Ze zijn dun, afgeplat en bekleden de binnenkant van de anatomische structuur. De meeste gevallen treffen de onderlip.

Symptomen van lipkanker

Lipkanker kan zeer agressief zijn. Bovendien is het probleem dat er vaak een operatie voor nodig is om het te kunnen behandelen. Een dergelijke aanpak tast het uiterlijk en het gevoel van eigenwaarde aan. Daarom is weten hoe je de vroege symptomen kunt herkennen cruciaal.

In het begin kan het zich op verschillende manieren manifesteren. Het kan een soort zweertje op de lip zijn dat na verloop van tijd niet meer geneest. Het verschijnt ook als een witte vlek, of zelfs als een soort knobbeltje of massa.

Zoals uitgelegd door specialisten van de Mayo Clinic, ervaren sommige mensen tintelingen, gevoelloosheid of pijn rond het gebied. Dit resulteert in problemen met kauwen of zelfs normaal spreken. In bepaalde gevallen bloedt de laesie. Als de kanker zich uitbreidt kan er zwelling van de kaak en keelpijn optreden.

Oorzaken en risicofactoren

Kanker ontstaat door mutaties in het DNA. De specifieke oorzaak van lipkanker is niet bekend. Deskundigen herkennen echter een aantal factoren die de kans op mutaties vergroten.

Een van de meest relevante is bijvoorbeeld roken. Rook van elk type sigaret bevat tal van stoffen die schadelijk zijn voor het lichaam. Voortdurende blootstelling van de lippen is een bepalende factor.

Omdat het een type kanker is dat ontstaat in huidcellen, zijn er risicofactoren die gedeeld worden met huidneoplasma’s. Bijvoorbeeld blootstelling aan de zon. In feite is dit een fundamenteel gegeven, want het aanbrengen van bescherming op de lippen kan de incidentie van het probleem verminderen.

De Arturo Lopez Perez Stichting legt uit dat een andere risicofactor het humaan papillomavirus is. Daarnaast kunnen frequente infecties in het gebied door slechte mondhygiëne of familiegeschiedenis van invloed zijn.

Hoe stelt men de diagnose lipkanker?

De diagnose lipkanker vereist een reeks tests om het exacte type neoplasma, de uitbreiding en andere kenmerken vast te stellen. Allereerst is een goed lichamelijk onderzoek essentieel. Daarnaast moet de arts weten of er begeleidende symptomen zijn opgetreden.

Wanneer in dit gebied een laesie wordt waargenomen en er een vermoeden van kwaadaardigheid bestaat, is het ideaal om een biopsie uit te voeren. Dit is een test waarbij een deel van dit weefsel wordt weggenomen. Het monster wordt onder een microscoop bekeken om te kijken of er veranderingen in de cellen zijn.

Exfoliatieve cytologie is ook nuttig. Het is minder invasief dan een biopsie. Een monster wordt verkregen uit de mondholte of lip door met een borsteltje of wattenstaafje over het gebied te wrijven. Deze cellen worden ook in het laboratorium onderzocht.

Andere aanvullende onderzoeken zijn nodig om de omvang van lipkanker vast te stellen. De meestgebruikte zijn magnetische resonantiebeeldvorming, computertomografie en positronemissietomografie.

Beschikbare behandeling

Lipkanker is behandelbaar. De aanpak varieert echter afhankelijk van de plaats en omvang van de tumor. Chirurgie is een van de meest gebruikte opties. Vooral als de tumor gelokaliseerd is en de arts deze zonder restschade kan verwijderen.

Het probleem is dat, als de kanker groot is, een groot deel van de lip wordt verwijderd. Dit heeft een duidelijke esthetische impact, maar veroorzaakt ook functionele problemen. Daarom is vaak reconstructieve chirurgie nodig om het defect te herstellen.

Radiotherapie is een andere optie. Specifiek, zoals uitgelegd in een studie (Spaanse link) gepubliceerd in Medicina y Patología Oral, wordt brachytherapie gebruikt. Hiermee kunnen hogere doses straling worden gebruikt in een kortere tijd en op een meer directe manier.

Chemotherapie kan ook nuttig zijn, vooral als de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. Artsen combineren dit meestal met bestralingstherapie. Momenteel zijn er voor sommige gezwellen specifieke geneesmiddelen, afhankelijk van het aanwezige type kanker. Op deze manier kunnen kankercellen worden gedood zonder overmatige schade aan te richten aan gezonde cellen.

Immunotherapie is een andere soortgelijke therapeutische optie. Deze is gebaseerd op het stimuleren van het immuunsysteem om de kanker effectiever te bestrijden.

Kan lipkanker worden voorkomen?

Zoals we al eerder zeiden, zijn de precieze oorzaken van lipkanker niet bekend. Wel zijn er veel factoren vastgesteld die het risico op lipkanker vergroten. Preventie is daarom gebaseerd op het vermijden van deze triggers.

Een van de eerste basismaatregelen is stoppen met roken. Probeer evenzo de blootstelling aan de zon te beperken, vooral op piekuren. Als je gaat zonnen of erg blootgesteld bent, is het essentieel om je lippen in te smeren met zonnebrandcrème. Bijvoorbeeld als je gaat skiën of snowboarden, door het reflecteren van het zonlicht op de sneeuw.

Wees ten slotte voorzichtig met zonnebanken. Dit zijn technieken die ultraviolette straling gebruiken. Die brengt men in verband met een verhoogd risico op huidlaesies.

Onthoud dat lipkanker zeer agressief kan zijn

Lipkanker kan moeilijk vroeg op te sporen zijn. Veel mensen weten niet dat er in dit gebied gezwellen voorkomen. Daarom vermoed men vaak niet dat er een probleem is.

Een vroege diagnose is echter essentieel voor een snelle behandeling. Als die succesvol is, mag de aanpak niet te agressief zijn en kan de lip behouden blijven. Anders heeft het ernstige esthetische en functionele gevolgen.