Hoe gaat het eten bij dysfagie of een slikstoornis?
In het geval van dysfagie moet het eten aan de behoeften van de individuele patiënt worden aangepast. Over het algemeen is het belangrijk om aandacht aan de textuur van voedsel te besteden, omdat er een risico op verstikking bestaat. Wat moet je dus weten over deze aandoening?
Laten we om te beginnen niet vergeten dat een normale slik al het voedsel van de mond naar de slokdarm laat gaan. Het omvat de gecombineerde werking van de structuren van het hoofd, de nek en de borstkas en daarnaast het afsluiten van de luchtwegen om luchtwegobstructie te voorkomen.
Dit proces wordt door efficiëntie gekenmerkt. Dat wil zeggen dat we op deze manier al het voedsel en vocht kunnen opnemen dat voor het lichaam nodig is en ook veiligheid, omdat het de luchtwegen tegen mogelijke complicaties beschermt.
Wat is dysfagie?
De term dysfagie komt van twee Griekse woorden: ‘dys’ (moeilijkheid) en ‘fagie’ (eten). Het verwijst naar een gevoel om vast of vloeibaar voedsel moeilijk door te kunnen slikken en in een aantal gevallen kan het zelfs pijn veroorzaken.
Als iemand moeite heeft met vaste stoffen door te slikken, dan duidt dit op een obstructieprobleem, terwijl iemand met dysfagie van vloeistoffen een functionele stoornis heeft.
Soorten dysfagie
- Hoge of orofaryngeale dysfagie omvat veranderingen van oraal slikken, de slokdarm en het strottenhoofd. Er zijn problemen bij het vormen of verplaatsen van voedsel van de mond naar de slokdarm. Patiënten kunnen gaan hoesten of zich verslikken. Volgens een publicatie in het tijdschrift Hospital Nutrition is bijna 80% van de diagnoses van dit type (Spaanse link).
- Lage of slokdarmdysfagie verwijst naar veranderingen van de slokdarm en veroorzaakt het gevoel dat voedsel in de keel of borstkas vast komt te zitten, waardoor slikken moeilijk wordt. Dit type vertegenwoordigt bijna 20% van de gediagnosticeerde gevallen van dysfagie.
Misschien ook interessant om te lezen:
De verschillen tussen odynofagie en dysfagie
Oorzaken
Er zijn verschillende factoren die verband houden met de ontwikkeling van dysfagie. Enkele van de meest voorkomende redenen zullen we hieronder noemen. Denk bijvoorbeeld aan problemen zoals:
- ontwikkelingsproblemen.
- hersenverlamming.
- tumoren in het hoofd, slokdarm, strottenhoofd, mond.
- vernauwing van de slokdarm.
- neurologische problemen zoals acuut cerebrovasculair accident (CVA of beroerte), ziekte van Parkinson, multiple sclerose (MS), traumatisch hersenletsel (TBI), dementie, Alzheimer, enz.
- postoperatief of na behandeling van een aantal ziekten.
Wat de symptomen betreft, is het belangrijk om er rekening mee te houden dat het bovendien kan leiden tot meer behoefte om water bij de maaltijd te drinken. Ook het gevoel dat voedsel in de keel blijft steken en frequente luchtweginfecties komen vaak voor.
Gevolgen voor de gezondheid
Over het algemeen voelen mensen met dysfagie zich niet veilig, omdat ze bang zijn om te stikken en als gevolg daarvan consumeren ze minder eten en drinken. Dit heeft op zijn beurt een negatieve invloed op hun gezondheid, omdat het tot complicaties leidt zoals:
- ondervoeding
- uitdroging
- inademen van voedsel en vocht
- longontsteking
- luchtweginfecties
Misschien ook interessant om te lezen:
Taai speeksel: waarom komt dit voor?
Tips
- Het is belangrijk om voor een veilige houding te zorgen, zittend met de rug tegen de rugleuning van de stoel en de voeten plat op de grond.
- Als iemand in bed ligt, raden experts aan om een 45º-houding aan te houden, met het hoofd naar voren.
- Het is daarnaast belangrijk om iemand die slaperig of moe is niet te eten te geven, om verstikking te voorkomen.
- Vermijd afleiding tijdens de maaltijd.
- Vermijd het gebruik van spuiten of rietjes.
- Zorg voor een prettige en rustige omgeving.
- Houd de patiënt tijdens de maaltijden goed in de gaten.
- Zorg voor een goede mondhygiëne om het risico op luchtweginfecties door aspiratie te verminderen.
Iedereen kan last hebben van dysfagie. Er is echter een groter risico bij oudere mensen. Dit komt omdat hun spieren zwakker zijn, ook bij het slikken. Dit maakt ze vatbaarder voor het ontwikkelen van neurologische aandoeningen.
Conclusie
Zoals we al vermeldden, bepaalt de mate van dysfagie de textuur van het voedsel dat iemand kan eten. Om de juiste textuur te krijgen, is het bijvoorbeeld mogelijk om vloeistoffen met commerciële producten te verdikken.
Op dezelfde manier kunnen we vaste stoffen pureren om de textuur van aardappelpuree, vla of water te krijgen. Het is daarnaast mogelijk om kleurstoffen te gebruiken om het uiterlijk van gerechten te verbeteren. Verder is het cruciaal dat de uiteindelijke texturen homogeen zijn, dus niet plakkerig en zonder klontjes.
Een ander belangrijk aspect is het volume. Op dezelfde manier kan, indien nodig, op aanwijzing van een professional (de arts, diëtist of logopedist) het gebruik van voedingssupplementen worden overwogen.
Over het algemeen moeten we, gezien al het bovenstaande, begrijpen dat hoe eerder deze aandoening wordt gedetecteerd, hoe beter. Dit betekent dat het gemakkelijker zal zijn om de progressie af te remmen door bijvoorbeeld oefeningen te doen, complicaties te voorkomen en voor de gezondheid van de patiënt te zorgen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Suárez Escudero JC, Rueda Vallejo ZV, Orozco AP. Disfagia y neurología: ¿una unión indefectible?.Acta Neurol Colom.2018;34(1):93-95.
- Clavé P, Arreola V, Velasco M, Quer M, Castellví JM, Almirall J. Diagnóstico y tratamiento de la disfagia orofaríngea funcional. Aspectos de interés para el cirujano digestivo. EL.2007; 82(2):62-75.
- Moreno C, García MJ, Martinez C, Grupo GEAM.Análisis de situación y adecuación de dietas para disfagia en un hospital provincial. Nutr Hosp.2006;21(1):26-31.