Een houdingsscoliose: wat is het?

Een houdingsscoliose en scoliose worden vaak verward. Daarom is het, om het een of het ander uit te sluiten, raadzaam een specialist te bezoeken als je merkt dat je een slechte houding hebt.

Beoordeeld en goedgekeurd door de arts Leonardo Biolatto.

Geschreven door Rafael Victorino Muñoz

Laatste update: 29 september, 2022

Voordat we een behandeling ondergaan om onze houding te corrigeren, moeten we zeker weten of de afwijking die in de wervelkolom gezien wordt scoliose is of een houdingsscoliose, ook wel een scoliotische houding genoemd. Hoewel de twee aandoeningen op elkaar kunnen lijken, zijn er toch enkele verschillen.

De verschillen komen aan het licht met een röntgenfoto. Daarom is het belangrijk een specialist te bezoeken om de diagnose te stellen en mogelijke oorzaken vast te stellen.

Wat de behandeling betreft, kan een houdingsscoliose verbeterd worden met fysiotherapie, houdingsonderwijs, en lichaamsoefeningen om de spieren te versterken, naast andere maatregelen.

Wat is een houdingsscoliose?

Als we een van onze kinderen, familieleden, of mensen in onze omgeving met een slechte houding zien, komt onmiddellijk het woord “scoliose” in ons op. Het kan echter in werkelijkheid een houdingsscoliose zijn waar ze last van hebben.

Maar wat is dat? Wel, het antwoord is heel eenvoudig: het is een afwijking van de wervelkolom door externe of uitwendige oorzaken.

Hoewel het qua terminologie lijkt op scoliose, is het sleutelwoord hier houding. In deze orde van ideeën wordt een houdingsscoliose vrijwillig voortgebracht of, beter gezegd, door een gebrek aan een goede houding.

Wat de incidentie betreft, wordt geschat dat het bij 2% van de wereldbevolking voorkomt, volgens studies (Spaanse link) over dit onderwerp. Het komt vooral voor bij kinderen en nog meer bij adolescenten.

Het is echter belangrijk te bedenken dat de wervelkolom onderverdeeld is in vijf zones:

• Cervicaal gebied
• Dorsaal of thoracaal gebied
• Het lumbale gebied
• Het sacrale gebied
• Het coccygeale gebied

Dit probleem heeft de neiging zich in de eerste drie zones voor te doen, maar het komt vaker voor in de dorsale en dan in de lumbale zones.

De oorzaken en symptomen

Er is een indeling gemaakt naar de factoren die een houdingsscoliose kunnen veroorzaken:

• Houdingsstoornis. Zoals de naam al zegt, ontstaat dit vaak door een slechte houding, vooral bij het zitten achter de computer of telefoon.
• Compensatoir of antalgisch. Als er pijn is, kan opzettelijk een slechte houding aangenomen worden om die te vermijden of te verlichten. Het gebeurt ook als er andere onevenwichtigheden in het lichaam zijn, en de persoon bijvoorbeeld zijn ene been langer heeft dan het andere.
• Ontstekingen. Sommige aandoeningen, zoals een blindedarmontsteking, kunnen de persoon dwingen een slechte houding aan te nemen.
• Psychologisch. Hoewel niet erg vaak, kan er een psychische basis of oorzaak zijn.

Wat andere oorzaken betreft, wijst enig onderzoek (Spaanse link) op een verband tussen hyperlaxiteit en posturale controle. Ook kan het beoefenen van bepaalde sporten ertoe leiden dat één kant van het lichaam zich meer ontwikkelt (tennis) of voortdurend bukken afdwingen (veldhockey).

De symptomen concentreren zich op rugpijn en onevenwichtigheid van de spieren. Hoewel zich in de meeste gevallen geen andere tekenen manifesteren, wordt de houding behalve in de afwijking ook zichtbaar in misvormingen, bulten, een hogere schouder of bekkendysmetrie.

De verschillen tussen scoliose en een houdingsscoliose

Hoewel er overeenkomsten tussen deze twee aandoeningen zijn, zijn er ook opmerkelijke verschillen tussen scoliose en een houdingsscoliose. Daarom zijn hun diagnose en behandeling verschillend.

Het opvallendste verschil tussen de twee is dat de afwijking bij een houdingsscoliose in twee dimensies is, ten opzichte van de horizontale en de verticale as. Bij scoliose daarentegen gebeurt het in drie.

Bij scoliose is er niet alleen een vervorming van de kromming, maar zijn de wervels ook gedraaid ten opzichte van de spinale as. Dit is duidelijk te zien op een röntgenfoto.

Bovendien kan ook de mate van verplaatsing gemeten worden. In feite spreekt men van scoliose als er meer dan 10º afwijking is ten opzichte van de lijn waarlangs de wervelkolom moet lopen.

Bij scoliose is het mogelijk aan de zijkanten van de wervelkolom een gebied waar te nemen dat hol is en een ander bol. Dit komt niet voor bij de houdingsscoliose.

Een andere bijzonderheid heeft te maken met het verschil tussen de seksen. Volgens de consensus van de Argentijnse Vereniging voor Kindergeneeskunde (Spaanse link) is 70% van de mensen die aan scoliose lijden vrouw.

Ook de oorzaken verschillen. Scoliose kan van aangeboren oorsprong zijn of het product van ziekten, zowel neuronale als musculaire; ze kan zelfs veroorzaakt worden door trauma en infecties.

Hoe diagnosticeren artsen deze aandoeningen?

Om scoliose te diagnosticeren wordt een volledig onderzoek van de patiënt gedaan, naast een reeks tests. Dit omvat een röntgenfoto van de wervelkolom.

Er is ook een test die bekend staat als de Adams test (Spaanse link), die als volgt wordt uitgevoerd:

• De patiënt begint te staan met de voeten tegen elkaar.
• Bij een poging te buigen om de voeten aan te raken, kan, als er een zijdelingse bult verschijnt, scoliose vermoed worden.
• Als dit niet gebeurt, kan er sprake zijn van een houdingsscoliose.
• Bovendien kan een waterpas, een schietlood, of een scoliometer gebruikt worden om de hoek van rotatie te meten.

Acties om de houdingsscoliose te corrigeren

Een vroege diagnose is belangrijk om zo snel mogelijk met de behandeling te beginnen en te voorkomen dat het probleem nog ingewikkelder wordt. Wat het corrigeren van de houdingsscoliose betreft, zijn er verschillende maatregelen die men kan nemen. Dit verschilt per geval, afhankelijk van de oorzaak. In het algemeen zijn de volgende mogelijkheden beschikbaar:

• Heropvoeding van de houding door methoden als Pilates. Dit is meestal zeer heilzaam. Het is vaak aangewezen als het probleem te maken heeft met een slechte houding bij werken of sporten.
• Versterking van de spieren van de romp op gebieden als de buik en de ruggengraat oprichters, die zich uitstrekken van de lendenstreek tot de halsstreek.
• Ontwikkeling van de musculatuur aan de gebrekkige kant, zoals vermeld in gevallen die voorkomen bij sporten als tennis.
• Het gebruik van inlegzolen of orthopedische schoenen bij mensen bij wie het ene been korter is dan het andere.

Een optimistische prognose

De prognose voor een houdingsscoliose is meestal goed, vooral als er geen onderliggende ernstige aandoeningen zijn. Over het algemeen heeft dit probleem niet dezelfde gevolgen en repercussies als scoliose.

In sommige gevallen kan het met de ontwikkeling van de musculatuur en het verstrijken van de tijd zichzelf corrigeren. En in andere verbetert het met aanbevolen behandelingen. Dit vereist goede wilskracht en bereidwilligheid van de patiënt.

Als we bij onze kinderen een slechte houding bij zitten of staan waarnemen, is het nooit een slecht idee om naar een specialist te gaan voor een evaluatie. Op die manier kunnen we scoliose of een ander probleem met de ruggengraat uitsluiten.