Dengue-vaccin: alles wat je erover moet weten

Dengue is een ziekte die wordt veroorzaakt door vier verschillende stammen van het denguevirus, waardoor de ziekte moeilijk volledig te voorkomen is. Gelukkig is er sinds 2015 een vaccin goedgekeurd voor gebruik.

Geschreven en geverifieerd door de arts Elisa Martin Cano.

Laatste update: 13 februari, 2023

Het dengue-vaccin is een van de grootste vorderingen in de geneeskunde geweest. Na meer dan 60 jaar onderzoek naar hoe de gevolgen van deze ziekte te beheersen of te verminderen, bereikte men in 2015 de eerste kunstmatige immunisatie.

Het denguevirus is een van de meest wijdverspreide infecties ter wereld. Geschat wordt (Engelse link) dat er jaarlijks ongeveer 50 miljoen menselijke infecties optreden. Dit leidt tot ongeveer 25.000 doden per jaar, vooral in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.

In deze gebieden, waar het risico om de ziekte op te lopen groot is, ismen begonnen met het gebruik van het dengue-vaccin. Het wordt ook gebruikt bij mensen die naar deze gebieden reizen.

Wat is dengue-virusinfectie?

Dengue is een ziekte die wordt veroorzaakt door virussen die behoren tot de familie van de Flaviviridae. Binnen deze familie zijn er vier verschillende varianten (Engelse link), maar ze lijken allemaal sterk op elkaar, vooral op structureel niveau.

De wetenschappelijke namen die aan deze virussen zijn gegeven zijn DEN-1, DEN-2, DEN-3 en DEN-4. Het fundamentele aspect hierbij is dat de overdracht plaatsvindt via muggen. Muggen zijn dragers van het virus en vectoren; als ze iemand bijten, inoculeren ze die persoon met deeltjes van het virus.

De meeste gevallen zijn toe te schrijven aan muggen die behoren tot de soort Aedes aegypti. Een andere soort die het ook kan produceren is A. albopictus. Zoals hierboven opgemerkt, komt besmetting vooral voor in Azië, Latijns-Amerika en Afrika.

De ziekte is endemisch en epidemisch van aard. Dit betekent dat ze typisch is voor deze gebieden en bovendien veel mensen op een bepaalde plaats treft.

Deze muggen kunnen andere ziekten overbrengen, zoals gele koorts. Dit betekent een verhoogd risico en een ernstige volksgezondheidssituatie voor de ministeries van Volksgezondheid in deze gebieden.

Wat zijn de symptomen van de ziekte?

Het Dengue-virus veroorzaakt symptomen bij 25% van de geïnfecteerden. De meestvoorkomende is een gevoel van algehele malaise met koorts. Er kan spier- en botpijn zijn en een hevige hoofdpijn achter het ooggebied.

Daarnaast kunnen gastro-intestinale verschijnselen optreden, zoals misselijkheid en braken. Een huiduitslag of kleine bloedingen, zoals petechiën of hematomen, komen vaak voor. Er kan zelfs sprake zijn van bloedend tandvlees.

Het probleem is dat ongeveer 1 op de 20 besmette mensen ernstige knokkelkoorts ontwikkelt. Wat er gebeurt is dat de persoon in shock raakt. Het wordt gekenmerkt door ernstige bloedingen, orgaanfalen, zoals leverfalen, of moeite met ademhalen.

De kans op overlijden is in deze gevallen erg groot, dus het is essentieel om snel te handelen. Bovendien kan ernstige dengue bij elke besmette persoon optreden, zonder veel onderscheid van leeftijd, geslacht of eerdere aandoeningen.

Waarom is het dengue-vaccin belangrijk?

Het dengue-virus wordt alleen overgedragen door muggenbeten. Dit is belangrijk om te benadrukken, want dit betekent dat het niet oraal, seksueel of via de luchtwegen wordt overgedragen.

Als iemand besmet is geweest en erin slaagt te herstellen, dan verwerft hij/zij immuniteit tegen het virus. Maar, zoals we al aangaven, er zijn 4 verschillende stammen binnen de familie. Daarom is deze immuniteit alleen voor het specifieke virus dat de infectie heeft veroorzaakt.

Daarom is het vaccin tegen dengue zo belangrijk. Het is een immunisatie die in december 2015 is goedgekeurd en die werkzaam zou zijn tegen de 4 verschillende virustypen.

Hoe ziet het dengue-vaccin eruit?

Dit vaccin is gemaakt van een levend verzwakt virus. Dit betekent dat een deel van het virus wordt ingeënt, maar het vermogen om de infectie als zodanig te produceren is verminderd. Dit stimuleert het immuunsysteem om actief te worden tegen de deeltjes.

Het vaccin wordt nu aanbevolen in gebieden waar het virus endemisch is. Men dient het vaccin toe aan personen tussen 9 en 45 jaar in totaal drie doses. De tweede wordt op 6 maanden ingespoten en de derde op 12 maanden na de eerste.

Proeven beweren dat het dengue-vaccin effectief is bij mensen die al met het virus zijn besmet, wat geweldig nieuws zou zijn. Er zijn echter bedenkingen, en er is meer tijd nodig om duidelijkheid te krijgen over de bijwerkingen en het vermogen om een langdurige respons op te wekken.

Daarom wordt, ook al is het een doorbraak, de haalbaarheid voor massaal gebruik nog onderzocht. Het is altijd het beste om een arts te raadplegen die gespecialiseerd is in het onderwerp, of we nu inwoner zijn van een land waar de ziekte circuleert, of als we erheen gaan reizen.