Wereldkankerdag: de laatste ontwikkelingen

Wereldkankerdag is een initiatief van verschillende internationale gezondheidsorganisaties om het onderzoek naar deze ziekte en de preventie ervan te bevorderen. In dit artikel vertellen we je over de nieuwste ontwikkelingen in de oncologie.

Om het bewustzijn van de noodzaak om kanker te voorkomen en te onderzoeken te verhogen, is 4 februari tot Wereldkankerdag uitgeroepen. Dit is een initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Internationale Unie tegen kanker.

Daarnaast hebben een aantal landen 24 september tot World Cancer Research Day uitgeroepen (Engelse link) om wetenschappelijke onderzoeksprojecten met betrekking tot neoplasmata te bevorderen. Het onderzoek op dit gebied gaat constant door en de vooruitgang is zeer merkbaar.

Een van de grootste obstakels is echter ongelijkheid. Niet alle landen zijn bijvoorbeeld in staat om de kosten te betalen die onderzoek vraagt. In die zin dient Wereldkankerdag ook als een wake-up call voor internationale solidariteit. Kanker is een van de belangrijkste doodsoorzaken:

• Elk jaar  worden meer dan achttien miljoen mensen met een tumor gediagnosticeerd.
• Er sterven bovendien bijna negen miljoen mensen aan.
• De sterfte onder mannen is hoger dan onder vrouwen.

De drie belangrijkste kankersoorten zijn borst -, long- en darmkanker. Samen zijn ze goed voor een derde van het aantal kankergevallen wereldwijd. Tabak dat longkanker kan veroorzaken is voor meer dan 20% van de sterfgevallen door kanker verantwoordelijk.

Om Wereldkankerdag te herdenken, gaan we jullie in dit artikel over de drie meest relevante ontwikkelingen van de onderzoeken naar kanker vertellen. Lees dus verder als je hier meer over wilt weten.

1. Wereldkankerdag en de oorsprong van metastasen

Hoewel Wereldkankerdag niet specifiek over metastasen gaat, weten we dat ze een ernstig gevolg van neoplasmata zijn. Metastasen, ontstaan doordat kankercellen zich van de primaire tumor losmaken. Via de bloedbaan gaan ze naar een ander gebied van het lichaam waar ze tot een nieuwe tumor uitgroeien.

Van alle neoplastische cellen kan slechts 1% zich losmaken, door het lichaam reizen en zich met succes ergens anders vestigen. Dit heeft onderzoekers altijd verbaasd. Ze hebben daarom studies ontwikkeld om uit te vinden hoe metastasering echt werkt.

Als we dit mechanisme kunnen begrijpen zouden we dichter bij het voorkomen van uitzaaiingen zijn bij patiënten die al een kankerdiagnose hebben. Preventie op dat niveau zou de sterfte kunnen beperken, zelfs in gevallen die als terminaal kunnen worden aangemerkt.

Onder leiding van Joan Massagué, een Spaanse onderzoeker die in New York werkt, heeft op dit gebied vooruitgang geboekt. De artikelen van zijn team in het tijdschrift Nature (Engelse link) hebben vanwege de belofte van de bevindingen tot veel gesprekken geleid.

Het onderzoeksteam heeft ontdekt dat metastaserende cellen het L1cam-eiwit uitscheiden om zich te hechten. Dit is hetzelfde eiwit dat het lichaam van nature gebruikt om wonden te herstellen. Met andere woorden, de kankercellen kopiëren het epitheliale reparatiesysteem dat het menselijk lichaam gebruikt. Hierdoor kunnen ze op een andere plek in het lichaam vestigen.

2. Vloeibare biopsie als optie

Wereldkankerdag brengt ook nieuwe informatie over ontwikkelingen die een vroege diagnose verbeteren. Het snel kunnen ontdekken van de aanwezigheid van tumorcellen verbetert de prognose aanzienlijk.

Een orgaanbiopsie is nuttig als bevestigingsmechanisme voor de aanwezigheid van kanker. In geval van verdenking neemt de arts met behulp van een holle naald een monster van het verdachte weefsel voor laboratoriumanalyse.

Deze procedure is nauwkeurig, maar heeft zijn valkuilen. Niet alle organen zijn bijvoorbeeld gemakkelijk te bereiken en niet alle patiënten zijn kunnen een dergelijke procedure ondergaan.

Daarom is een vloeibare biopsie ontwikkeld. Dit onderzoek bestaat uit het detecteren van tumorcellen of stoffen die tumoren produceren. Deze bevinden zich in het bloed, wat gemakkelijk afgenomen kan worden. Dit onderzoek wordt dus gedaan zonder de vaste organen aan te tasten.

Artsen kunnen nu een vloeibare biopsie uitvoeren als een normaal biopt niet mogelijk is. In vergelijking met de traditionele methode heeft een vloeibare biopsie duidelijke voordelen:

• Ze zijn veel minder invasief.
• Artsen kunnen dit onderzoek bij patiënten uitvoeren bij wie het primaire tumor ontoegankelijk is of die geen traditionele biopsie kunnen ondergaan.
• Een vloeibare biopsie kan gemakkelijker en sneller herhaald worden.

3. De relatie tussen microbiota en kanker

De darmmicrobiota is een relatief nieuw onderwerp in de geneeskunde. Hoewel we ons al langer bewust zijn van het bestaan van deze groep micro-organismen die voortdurend voor een lange tijd de darm bewonen, krijgt dit fenomeen pas sinds kort de aandacht die het verdiend.

Deskundigen hebben de darmmicrobiota bijvoorbeeld al in verband gebracht met ziekten zoals de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer. Natuurlijk is de invloed ervan ook vastgesteld bij de meest voorkomende spijsverteringsstoornissen, zoals het prikkelbare darmsyndroom.

De betere kennis van microbiota brengt een reeks dieetaanbevelingen met zich mee die preventief zouden kunnen werken. We moeten begrijpen dat de micro-organismen die onze microbiota vormen aan veranderingen onderhevig, die onder andere door voedsel veroorzaakt worden.

Dit onthult een verband tussen microbiota, dieet en kanker. Er is zelfs een verband tussen de microbiota en de reactie van het lichaam op chemotherapie. Een volgende stap in de behandeling van neoplasmata zou kunnen zijn om het stimuleren van de darmmicrobiota te overwegen om herstel te bevorderen.

Hoop op Wereldkankerdag

Oncologisch onderzoek betekent hoop voor patiënten en voor de hele wereldbevolking. Aangezien het zo’n veel voorkomende ziekte is met zoveel sterfte, moeten we zorgen dat vooruitgang uit onderzoek mensen wereldwijd ten goede komt.

Wereldkankerdag laat ons weten dat we veel kennis over oncologische ziekten hebben opgebouwd. En er wordt nog veel meer onderzoek gedaan. Het proces waardoor tumoren zich vormen wordt beter begrepen. In vergelijking met tien jaar geleden zijn de overlevingskansen aanzienlijk toegenomen.