Wat zijn confabulaties en waarom komen ze voor?
Het is belangrijk om te weten dat confabulaties voortkomen uit de vervorming van herinneringen, om te begrijpen wat ze zijn. Het geheugen is een van de meest bestudeerde aspecten binnen het bereik van menselijke cognitieve processen. Het blijft echter een complex onderwerp.
Gebeurtenissen in je geheugen zijn geen exacte herstructureringen van gebeurtenissen. Iedereen kan zich een gebeurtenis namelijk op een andere manier herinneren en verzekeren dat het precies zo is gebeurd. Het is een vervorming van de werkelijkheid door het verlies van informatie.
Een duidelijk voorbeeld doet zich bijvoorbeeld voor bij ouderen met een ernstige neurocognitieve stoornis (seniele dementie). Ze zijn ervan overtuigd dat ze iets op een heel andere manier hebben meegemaakt dan de feitelijke gebeurtenissen.
Typen en classificatie
Confabulaties zijn een cognitief fenomeen dat moeilijk te typeren is, rekening houdend met het feit dat ze zich op verschillende manieren kunnen manifesteren. Er zijn echter vijf criteria om deze cognitieve veranderingen te classificeren. Laten we ze eens bekijken.
1. Spontane confabulaties
Deze eerste vorm van confabulatie is kort. Het is een denkbeeldig idee dat door een bepaald persoon als echt wordt bevestigd. Er is voor hen geen twijfel over mogelijk. Dit komt meestal voor bij patiënten met het syndroom van Korsakoff (Engelse link).
2. Uitgelokte confabulaties
In dit geval, wat er gebeurt is dat het geheugen iets niet nauwkeurig kan bovenhalen. Het komt vaak voor bij mensen met geheugenverlies. Iets soortgelijks gebeurt wanneer een gezond persoon bepaalde informatie op een geforceerde manier gedurende lange tijd probeert te onthouden.
Het op tekstuele wijze studeren voor een examen bijvoorbeeld kan leiden tot storingen bij het terughalen van de informatie. Sommige concepten kunnen op het moment van de test worden uitgewisseld en als waar worden verklaard, ook al komen ze niet overeen met de werkelijkheid.
3. Eenvoudig uitgelokte verstoringen
Deze vervormingen treden op wanneer iemand informatie in detail moet onthouden. Laten we ons even voorstellen dat je bijvoorbeeld je boodschappenlijstje bent vergeten en probeert te onthouden wat erop stond. Misschien koop je onbewust iets dat niet op je lijstje stond en toch ben je ervan overtuigd dat het er wel opstond.
4. Kortstondige confabulaties
Dit type geheugenstoring is de meest voorkomende vorm van confabulatie en de verhalen zijn misschien verbijsterend, maar volkomen geloofwaardig.
Verder zijn deze gemakkelijker te detecteren. Bijvoorbeeld wanneer een patiënt tot in detail over zijn plannen praat, die echter helemaal niet haalbaar zijn. In verpleeghuizen is het gebruikelijk dat sommige oudere volwassenen bijvoorbeeld beweren dat ze hun jeugdvrienden zullen bezoeken, ook al zijn ze misschien al overleden.
5. Fantasierijke confabulaties
Dit soort confabulatie is het meest intens vanwege de hoge loskoppeling van de werkelijkheid die deze mensen vertonen. Zoals de naam al aangeeft, gaat het hier over fantasierijke verhalen die alleen voor de patiënt geloofwaardig zijn. Deze vervormingen van de werkelijkheid komen ook vaak voor bij psychotische patiënten en mensen met paralytische dementie.
Een andere classificatie
Deze classificatie van de vijf typen die we hierboven hebben beschreven, is voorgesteld door Kopelman en is het meest nauwkeurig voor het bepalen van de intensiteit en frequentie van confabulaties. Een andere methode die door de jaren heen is gebruikt, is de methode die door Schnider is voorgesteld en die uit vier criteria bestaat (Engelse link):
- Inhoud. Het bepalen van hoe plausibel het verhaal kan zijn door limieten te gebruiken die variëren van ‘waar’ tot ‘niet waar’.
- De modus waarin ze verschijnen. Zijn ze spontaan of geprovoceerd?
- De manier waarop ze verschijnen. Zijn ze episodisch, autobiografisch, algemeen semantisch of persoonlijk semantisch?
- Het klinische syndroom waarbinnen ze voorkomen.
Lees ook eens:
Zes tips om je geheugen gezond te houden
Welke symptomen zijn gerelateerd aan confabulaties?
De symptomatologie van confabulaties varieert afhankelijk van de onderliggende aandoening die ze veroorzaakt. De meest kenmerkende symptomen van de ziekte van Alzheimer zijn bijvoorbeeld cognitieve gebreken, mentale achteruitgang en geheugenproblemen.
Laten we eens kijken welke andere symptomen kunnen verschijnen, afhankelijk van de neurologische aandoening:
- Bij dementie gaat het om geheugenstoornissen met nervositeit.
- Schizofrenie is een denkstoornis, met akoestische hallucinaties en paranoia.
- Het syndroom van Korsakoff is het verlies van recent geheugen, manie en repetitief gedrag.
- Asomatognosia (Engelse link) is het onvermogen om iemands eigen lichaamsdelen te integreren of ze te herkennen, er zijn valse gewaarwordingen geassocieerd met het verlies van een ledemaat.
De mogelijke oorzaken
De oorzaken van de geheugenstoornissen die bij patiënten confabulaties veroorzaken zijn het gevolg van schade aan het frontale gebied van de hersenen. In het bijzonder is het getroffen gebied het basale anterieure gebied, waar de orbitofrontale en ventromediale zich bevinden.
Er zijn drie theorieën die de redenen proberen uit te leggen waarom confabulaties voorkomen. We zullen nu bekijken welke dat zijn. Het is namelijk belangrijk om meer te weten over deze hypothesen die vanuit een neuropsychologisch perspectief komen.
1. Geheugendisfunctie
Deze theorie stelt dat confabulaties een vorm van geheugenverlies zijn. Daar komt bij dat de belangrijkste grondregel is dat het mislukken van het herinneringsgeheugen een manier is om onvolledige herinneringen te begrijpen die men nog kan reproduceren. Er is een algemene goedkeuring van deze hypothese.
2. Uitvoerende disfunctie
Deze theorie stelt dat geheugenstoringen die aanleiding geven tot confabulaties optreden wanneer er ernstige mentale beperkingen zijn bij het plannen en het stellen van concrete doelen.
3. Tweevoudige hypothese
Met deze hypothese sluit de benadering geen van de voorgaande hypothesen uit. Het beweert in feite dat confabulaties te wijten zijn aan een tekort aan uitvoerende processen (hogere functies van bewustzijn), naast geheugenfalen.
Ontdek ook:
De 5 beste geheugenoefeningen
Behandeling
Confabulaties worden beschouwd als een onbehandelbaar gevolg, hoewel er een benadering is die de kwaliteit van leven van patiënten die confabuleren na het oplopen van hersenletsel. Om deze reden is deze neuropsychologische procedure gebaseerd op confrontatie als middel tot cognitieve stimulatie.
Onderzoekers van de Universiteit van Granada hebben deze behandeling ontworpen. Het bestaat uit het tonen van een reeks afbeeldingen aan patiënten. De volgorde van de serie kan qua inhoud variëren en vervolgens vragen de onderzoekers hen te herinneren wat ze gezien hebben.
Confabulaties doen zich voor wanneer deze mensen zich iets proberen te herinneren en dit is wanneer specialisten interpreteren.
Ze moeten hun patiënten benadrukken dat de herinnering waarvan ze beweren dat die waar is, niet klopt. Vervolgens laten ze de beelden nog een keer zien. Ze leggen hen natuurlijk uit dat hun geheugen defect is, wat in de neuropsychologie ook wel feedback wordt genoemd. Men kan een verbetering verwachten in ongeveer negen weken.
Wat moet je doen als je iemand kent die confabuleert?
Het beste wat je kunt doen als je iemand kent die confabuleert, is niet direct volhouden dat iemand zich vergist. Je moet in gedachten houden dat deze feiten echt voor hen zijn, dus toon empathie en vermijd dat ze verder gestrest worden.
Het volgende dat je moet doen is een specialist raadplegen die de persoon in kwestie kan evalueren en de intensiteit van de schade kan bepalen om het te volgen pad vast te stellen. Sommige patiënten stoppen na een tijdje echter met confabuleren en hebben geen ziekenhuisopname nodig.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Lorente-Rovira, Esther et al. “Confabulaciones ( I ): Concepto , Clasificación y Neuropatología.” Actas Españolas de Psiquiatría 39.4 (2011): 251–259. Print.
- Jenkinson, Paul, Valentina Moro, and Aikaterini Fotopoulou. “Definition: asomatognosia.” Cortex (2018).
- Pérez, Florencia, et al. “Las Confabulaciones: más allá de un déficit mnésico.” Revista Chilena de Neuropsicología 7.3 (2012): 134-140.
- Lorente-Rovira, Esther et al. “Confabulaciones (II): Modelos Explicativos.” Actas Espanolas de Psiquiatria Nov. 2011: 384–392. Print.
- Truffino, J. Cabanyes. “Neuropsicologia del sindrome de Korsakoff.” Neurologia 19.4 (2004): 183-192.
- Triviño M, Ródenas E, Lupiáñez J, Arnedo M (2017) Effectiveness of a neuropsychological treatment for confabulations after brain injury: A clinical trial with theoretical implications. PLoS ONE 12(3): e0173166.