Hoe herken je iemand die zich als slachtoffer gedraagt?

Ken jij de signalen die erop wijzen dat iemand het slachtoffer speelt? Leer in dit artikel hoe je ze kan identificeren. Want ze onthullen iets over een persoon of laten je inzien of jij sommige van die kenmerken al of niet vertoont.
Hoe herken je iemand die zich als slachtoffer gedraagt?

Geschreven door Carolina Betancourth

Laatste update: 24 augustus, 2022

De meeste mensen proberen zich te omringen met anderen die goed zijn voor hun emotionele welzijn. Dat gebeurt niet alleen door de steun die je van anderen krijgt maar ook door het delen van positieve energie wanneer jullie momenten samen doorbrengen. Mensen die de rol van slachtoffer spelen beïnvloeden je welzijn juist negatief.

In je omgeving bevinden zich ook giftige mensen. Ze geven je allesbehalve een goed gevoel. Want dit soort mensen beroven je met hun negatieve gedachten en problemen van je energie.

Het is niet verkeerd om iemand te helpen die in nood is. Maar het is ook erg belangrijk om te weten of ze werkelijk je hulp nodig hebben of dat ze eigenlijk alleen maar proberen om je te manipuleren.

Omdat jij een goed hart hebt, gaan sommige mensen zich voordoen als een slachtoffer. Ze doen dit om ervoor te zorgen dat jij medelijden met heb hebt. Of om te vermijden dat ze zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor iets.

Door dit gedrag te vertonen gaan ze voor alle dingen die mislopen, de schuld bij anderen leggen. Het gevolg is dat ze er bijna nooit in slagen om ook maar één probleem in hun leven op te lossen. Want ze vinden altijd wel ergens een luisterend oor.

Dat is de reden dat het belangrijk is om te weten hoe deze mensen zich gedragen. Welke soort strategieën gebruiken ze zodat jij altijd het gevoel krijgt dat je hen moet helpen?

Leer in dit artikel hoe je een achttal signalen kan herkennen.

Acht signalen van een slachtoffermentaliteit

1. Ze geloven dat de wereld tegen hen is

een slachtoffer gelooft dat de wereld tegen hen is

Sommige mensen beseffen dit niet. Maar personen die de rol van slachtoffer spelen hebben vaak een mentaliteit die ervoor zorgt dat ze de werkelijkheid omvormen tot iets duisters en pessimistisch.

Voortdurend gaan ze in de verdediging en ze geloven dat alle andere mensen tegen hen zijn.

Wanneer je met hen praat, hoor je vaak dezelfde dingen. Ze klagen dat niemand van hen houdt of dat niemand erin slaagt te begrijpen wat ze doormaken.

2. Ze nemen geen verantwoordelijkheid

Het onvermogen om persoonlijke verantwoordelijkheid op zich te nemen is één van de voornaamste gedragspatronen van mensen die de rol van slachtoffer spelen.

In hun eigen hoofd zijn ze ervan overtuigd dat andere mensen hen moeten helpen. Ze geloven dat anderen hen dit verschuldigd zijn.

Dat maakt het voor hen gemakkelijk om te ontkennen welke rol zij zelf spelen bij hun eigen problemen. Ze wijzen dus naar andere mensen en trekken zich niets van de gevolgen aan.

Ze kunnen zelfs heel erg manipulatief worden. Want als ze jouw vertrouwen gewonnen hebben, kunnen ze je met een schuldgevoel opzadelen omdat je niet in staat bent hen te helpen.

3. Hun problemen gaan ze overdrijven

Een slachtoffer gaat problemen overdrijven

Er bestaat een spreekwoord die dit perfect omschrijft: “een storm in een glas water.”

Ze maken zich druk om niets. Ze voelen zich kwetsbaar en overdrijven hun problemen of elke situatie die hen niet aanstaat.

Telkens weer willen ze medelijden opwekken. Ze gaan dan wenen of worden boos zodat de “zogezegde” aanvaller zich schuldig voelt en zijn excuses aanbiedt.

4. Ze hebben het gevoel alsof alle slechte dingen hen overkomen

Je kan echt heel moe worden als je met deze mensen praat. Dat is niet omdat ze zo negatief zijn, maar wel omdat hun verhalen altijd echte tragedies zijn.

Voortdurend willen ze vertellen hoe slecht alles gaat. Ze praten ononderbroken over hun gezinsproblemen of hoe gemeen andere mensen hen behandelen.

Het gevolg is dat ze nooit zien welke kansen een tegenslag kan bieden. Hun geest sluit zich volledig af voor het idee dat alles kan verbeteren als ze wat inspanningen leveren.

5. Ze verontschuldigen zich nooit

Een slachtoffer verontschuldigt zich nooit

Wanneer iemand die het slachtoffer speelt, zich verontschuldigt, dan is dat meestal niet oprecht. Want eigenlijk erkennen ze maar zelden hun fouten. Ze zullen ook zelden hun verontschuldigingen aanbieden aan de mensen die getroffen werden door hun fouten.

Hun mechanisme van manipuleren werkt zo doeltreffend dat ze altijd wel een uitleg vinden om hun gedrag te verantwoorden. Uiteindelijk slagen ze er dan toch in om uit een situatie te komen als de goede en brave Hendrik.

6. Wie zich altijd het slachtoffer voelt, heeft medelijden met zichzelf

Mensen die gewoonlijk het slachtoffer spelen, hebben vaak een sterke vorm van zelfkritiek. Ze kunnen ook heel goed hun eigen gebreken onder woorden brengen.

Omdat ze de gewoonte hebben zichzelf met medelijden te bekijken, krijgen andere mensen de indruk dat ze hulpeloos of kwetsbaar zijn.

Als ze er niet in slagen om bij anderen sympathie of empathie op te wekken, dan gebruiken ze dit feit om zichzelf te troosten. Zo zitten ze zelfs nog meer vast in hun rol als slachtoffer.

7. Ze geloven dat het leven vol gebreken zit

Zelfs wanneer ze iets goeds meemaken, dan nog zal iemand met een slachtoffermentaliteit ergens een fout vinden. Zo kan hij zijn negatieve en giftige manier van denken gewoon voortzetten.

Misschien krijgen ze zelfs een aantal positieve kansen. Maar ondanks die mogelijkheden zit het leven voor hen altijd vol tekortkomingen. Ze kunnen en willen het geluk niet vinden. Het maakt niet uit wat ze doen of wat er gebeurt.

Als ze iets hebben, dan klagen ze. Hebben ze iets niet, dan klagen ze ook. Ze klagen als ze iets missen of als iemand meer heeft dan zij hebben.

Daardoor zitten ze opgesloten in een cyclus die hen verhindert om dat gevoel dat ze iets ontbreken, te overwinnen.

Ook dit artikel is boeiend: 5 tips om gelukkig te zijn

8. Deze mensen voelen veel wrok

slachtoffer

Slachtoffers praten over of herinneren zich gebeurtenissen uit het verleden toen iemand of iets hen op een persoonlijke manier gekwetst heeft. Dat doen ze omdat ze op die manier verder kunnen blijven lijden.

Ze zijn niet in staat om dingen die pijn veroorzaakt hebben, achter zich te laten. Daarom grijpen ze dus elke kans aan om ze in het heden te berde te brengen.

Ken jij iemand die dit soort gedrag vertoont? Wees dan voorzichtig. Zelfs al is die persoon een vriend met wie je nauwe banden hebt en wilt je hem helpen, toch moet je met een aantal dingen rekening houden. Het is belangrijk dat je niet vergeet dat dit soort mensen zich vooral uit gewoonte op die manier gedragen. Bovendien is het moeilijk om die gewoonte te doorbreken. Laat niet toe dat ze je energie stelen. Probeer weg te blijven van hun problemen en vermijd dat je gemanipuleerd wordt.  


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Andrew Skodol, MD, University of Arizona College of Medicine .Trastorno paranoide de la personalidad (TPP). MSD Manual. Versión para profesionales. Last full review/revision May 2018.
  • Cleary, S. D. (2000). Adolescent victimization and associated suicidal and violent behaviors. Adolescence35(140), 670–682.
  • Gutiérrez De Piñeres Botero, C., Coronel, E., & Andrés Pérez, C. (2009). Revisión Teórica Del Concepto De Victimización Secundaria Theoretical Review of the Concept of Secondary Victimization. Liberabit15(1), 49–58. https://doi.org/http://www.scielo.org.pe/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1729-48272009000100006
  • Hartinger-Saunders RM, Rittner B, Wieczorek W, Nochajski T, Rine CM, Welte J. Victimization, Psychological Distress and Subsequent Offending Among Youth. Child Youth Serv Rev. 2011;33(11):2375–2385. doi:10.1016/j.childyouth.2011.08.009

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.