De gewoonten van een zelfdestructief persoon

Zelfverminking is een voorbeeld van zelfdestructief gedrag. Dit gedrag onthult onderdrukt lijden en is duidelijk een copingmechanisme voor zelfdestructieve mensen om met de pijn om te gaan. Het is heel belangrijk voor deze mensen om hulp te zoeken.
De gewoonten van een zelfdestructief persoon

Laatste update: 18 november, 2021

Zelfdestructieve mensen hebben de neiging om een zeer schadelijke levensstijl voor zichzelf te creëren. Deze gedragingen van een zelfdestructief persoon bestaan vaak uit gewelddadige relaties, zelfbeschadigende neigingen, impulsiviteit, uitstelgedrag, zelfsabotage en drugsgebruik, om er maar een paar te noemen.

In veel situaties kan dit gedrag worden verklaard door een onderliggende psychiatrische stoornis. Mensen met aandoeningen zoals borderline persoonlijkheidsstoornis of zelfs schizofrenie, bijvoorbeeld, vertonen deze eigenschap.

Het is echter belangrijk te vermelden dat niet alle zelfdestructieve mensen een psychiatrisch probleem hebben. Tieners of mensen die hebben geleden onder verwaarlozing of fysiek misbruik in hun jeugd kunnen atypisch gedrag vertonen.

Iets dat we moeten begrijpen over dit soort klinische problemen, is dat iemand in dit soort gedrag vervalt omdat het hem een soort opluchting geeft (klein of groot). De inwendige emotionele intensiteit is zo heftig dat de persoon het moet omzetten in een soort gedrag.

De opluchting die ze vinden biedt echter plezier op korte termijn en uiteindelijk maken deze gewoontes het moeilijker om een vervullend en bevredigend leven te leiden.

Wat betekent het om een zelfdestructief persoon te zijn?

De gewoonten van een zelfdestructief persoon

Zelfvernietigend gedrag is meestal een symptoom van een ander onderliggend psychologisch trauma. Over het algemeen verbergen mensen een of ander trauma achter zich. Dit is een pijnlijke realiteit die vaak al heel vroeg het mentale evenwicht van diegene verstoort.

In plaats van om te gaan met de geleefde situatie, nemen ze een reeks gedragingen aan die henzelf duidelijk pijn doen. Waarom is dit? Ze zoeken naar een manier om:

  • hun opgekropte leed te kanaliseren.
  • de woede die maar niet weggaat te vergeten.
  • het verdriet dat blijft aanhouden te ontvluchten.
  • de angst die vermengd raakt met frustratie te bestrijden.

Een zelfdestructief persoon heeft het gevoel dat zijn hele leven uit de hand is gelopen. Een manier waarop ze in staat zijn om toch het gevoel te hebben dat ze controle hebben in deze psychologische chaos, is door te vervallen in schadelijk gedrag.

Een voorbeeld hiervan is zelfbeschadiging, wat veel voorkomt bij jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Zichzelf pijn doen verlicht een deel van de emotionele pijn en geeft hen het gevoel dat ze controle hebben over de pijn.

Veelvoorkomende gewoonten van een zelfdestructief persoon

Zelfvernietigende mensen houden nooit rekening met hun eigen welzijn. Ze zijn gericht op chaos, op het zoeken naar een vorm van pijn om een andere vorm van pijn te verstommen: een meer inwendige, diepere pijn.

Bijvoorbeeld, mensen die alcohol drinken als een vorm van ontsnapping, terwijl ze zich er volledig van bewust zijn dat deze gewoonte hen uiteindelijk zal vernietigen, doen niets om te voorkomen dat ze in die afgrond afdrijven. Laten we, met dat in gedachten, eens beter kijken naar de gewoonten van zelfdestructieve mensen.

Een neiging tot geforceerde onbekwaamheid

Als het aankomt op het uitvoeren van een taak of project, concentreren zelfdestructieve mensen al hun aandacht op hun eigen beperkingen, op hun (vermeende) onbekwaamheid, en hun mislukkingen. Ze zullen al hun onzekerheden en tekortkomingen uitvergroten om de wereld en zichzelf te laten zien dat ze nutteloos zijn.

Een zelfdestructief persoon heeft een verslagen houding

Zij spannen zich niet in, laten taken voortijdig vallen, nemen hun toevlucht tot het spelen van slachtoffer en tot de negativiteit die elk aspect van hun leven doordrenkt.

Ook praten ze voortdurend negatief over zichzelf en voeden ze hun vooringenomenheid over zichzelf waarmakende voorspellingen. Daarmee bedoelen we dat al het slechte waarvan zij zeggen dat het zal gebeuren, ook gebeurt omdat zij dit (soms indirect) zelf veroorzaken.

Passief slachtoffer gedrag

Zelfvernietigende mensen zijn ongemotiveerd en zijn passief in elke situatie, zowel bij tegenspoed als kansrijke positie waarin ze zich bevinden, of in elke omstandigheid waarin ze moeten handelen. Ze vluchten en nemen nergens de verantwoordelijkheid voor. Zij nemen hun toevlucht tot het spelen van het slachtoffer.

Agressieve persoonlijke relaties

Al die mensen die diep lijden en voortdurend op de rand staan, die bijvoorbeeld trauma’s of een verleden van misbruik met zich meedragen, kunnen gemakkelijk vervallen in zelfvernietigend gedrag. Op dit pad van lijden aarzelen ze echter niet om dit innerlijke onbehagen te projecteren op iedereen om hen heen.

Platonische relaties duren niet lang. Partners komen en gaan, en brengen over het algemeen meer pijn dan geluk. Het zijn geen gemakkelijke mensen om mee om te gaan vanwege hun hoogte- en dieptepunten. Ze hebben moeite om een vertrouwensband te scheppen. De pijn is vaak een tweesnijdend zwaard dat iedereen om hen heen pijn doet.

Slechte emotionele controle

Het emotionele universum van een zelfdestructief persoon is gebroken, chaotisch en onvoorspelbaar. Ze dragen een groot aantal negatieve emoties met zich mee zoals onder andere:

  • haat
  • verdriet
  • woede
  • boosheid
  • angst
  • schuld
  • schaamte

Deze emoties werken als stoom uit een snelkookpan: ze moeten er op de een of andere manier uitkomen, maar wanneer ze dat doen, nemen ze de vorm aan van gewelddadige uitbarstingen of woede-aanvallen.

Risicovol of verslavend gedrag

Vrouw wil geen hulp accepteren

Drugsmisbruik, alcoholisme, seksverslaving, dwangmatig kopen, eetstoornissen, zelfbeschadiging… Niet gereguleerde persoonlijkheden en zelfbeschadiging zijn bijna altijd het bewijs van deze met elkaar samenhangende problemen. Ze ontwikkelen zich beetje bij beetje tot ze uiteindelijk hun leven in gevaar brengen.

Studies, zoals die gepubliceerd in het tijdschrift Violent Adolescents (Engelse link) door dokter Andrea Scherzer stellen dat het in werkelijkheid vaker voorkomt bij adolescenten dan bij volwassenen.

Een zelfdestructief persoon heeft vaak een negatieve reactie op het ontvangen van hulp

Een veel voorkomend kenmerk bij dit soort mensen is absolute negativiteit ten opzichte van het ontvangen van hulp. Ze weigeren de steun van familie en vrienden, en wat nog erger is, professionele interventie.

Ook interessant om te lezen:
Je kind leren om anderen te helpen

Advies om zelfdestructief gedrag te stoppen

De eerste stap in de behandeling van zelfdestructief gedrag heeft alles te maken met het bewustzijn van het individu. Begrijpen dat dit gedrag niets anders veroorzaakt dan meer stress en niets oplost is essentieel.

  • De eerste fase roept deze mensen op om te werken aan de onbewuste gevoelens van schuld en woede. Deze twee realiteiten zijn aanwezig bij elk riskant gedrag. Deze mensen proberen ze het zwijgen op te leggen en ze te vervangen door plezier. De eerste stap is om al die afweermechanismen te elimineren en aan die emoties te werken.
  • De tweede fase is in therapie gaan waar ze kunnen werken aan hun interne dialoog, hun irrationele gedachten, hun negatieve ideeën en ongeldige overtuigingen over zichzelf.
  • We raden aan om terug te gaan naar de oorzaak van de situatie. Een zelfdestructief persoon kan te maken hebben gehad met een trauma of een onderliggende aandoening zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis. In ieder geval adviseren wij gezinstherapie waarbij mensen uit de naaste omgeving van de persoon in kwestie worden betrokken.
  • Tot slot moeten ze overwegen om nieuwe, gezonde gewoonten aan te leren. Adequate copingmechanismen kunnen hen helpen om nieuwe interesses te ontdekken waar ze zich op een heilzame en respectvolle manier mee bezig kunnen houden.

Kortom, al deze psychische stoornissen moeten worden behandeld door psychologische specialisten. Destructieve gewoonten kunnen soms leiden tot schadelijke gedachten en gedrag, en dit is iets wat we allemaal moeten proberen te voorkomen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Anthony W. Bateman, Roy Krawitz (2013). Borderline Personality Disorder: An evidence-based guide for generalist mental health professionals. OUP Oxford
  •  Henshaw, Sophie (8 July 2018). “How to Change Self-Destructive Behavior: Stages of Change”. World of Psychology. Retrieved 11 February 2020.
  • Kerig, Patricia. (2017). Self‐Destructive Behavior. 10.1002/9781118524275.ejdj0137.
  • Scherzer, Andrea L. (2018-03-29), “Understanding self-destructive behaviour in adolescence”, Violent Adolescents, Routledge, pp. 5–20, doi:10.4324/9780429484711-2
  • Lovaas, O.Ivar; Freitag, Gilbert; Gold, Vivian J.; Kassorla, Irene C. (1965). “Experimental studies in childhood schizophrenia: Analysis of self-destructive behavior”. Journal of Experimental Child Psychology. 2: 67–84. doi:10.1016/0022-0965(65)90016

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.