Basaalcelcarcinoom: de meestvoorkomende huidkanker
Huidkanker is wereldwijd een van de meestvoorkomende vormen van kanker. Met name basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom zijn de meestvoorkomende soorten huidkanker.
In het algemeen zijn alle neoplastische ziekten het resultaat van de abnormale en ongecontroleerde groei van een groep cellen. Dit type kanker, ook wel “basaalcelcarcinoom” genoemd, begint in de basale cellen van de diepste laag van de opperhuid, die verantwoordelijk zijn voor de regeneratie van de huid.
De American Cancer Society (Engelse link) schat dat 8 van de 10 gevallen van huidkanker basaalcelcarcinomen zijn, met een incidentie in de Verenigde Staten van meer dan 5 miljoen getroffen mensen. Een vroege diagnose en een tijdige aanpak bepalen een betere prognose en kwaliteit van leven.
Veelvoorkomende symptomen van basaalcelcarcinoom
Basaalcelcarcinoom is een langzaam groeiend en pijnloos type neoplasma, dat in sommige gevallen gemakkelijk onopgemerkt blijft. Ook ontstaat het vaker op aan de zon blootgestelde plaatsen van het lichaam.
Studies (Spaanse link) bevestigen dat 90% van de gevallen voorkomt in het hoofd en de hals. Daarvan komt 10% voor in de oogleden, omdat dit het meestvoorkomende type kwaadaardige ooglidtumor is. Anderzijds komt een klein aantal gevallen voor in delen van de huid die tegen de zon beschermd zijn, zoals de geslachtsdelen.
Meestal manifesteert het zich echter als een knobbel, een bult of een pijnlijke plek op de huid die langzaam groeit en niet geneest. De kenmerken van de laesie variëren echter afhankelijk van het type basaalcelkanker. Enkele van de meestvoorkomende laesies zijn de volgende.
- Een glanzende, parelmoerachtige, doorschijnende bult met de neiging tot bloeden en korstvorming.
- Een bruine, blauwachtige of zwartbruine bult met doorschijnende randen.
- Schubbige, rode plaque met opstaande randen.
- Een witachtige, wasachtige vlek met slecht gedefinieerde randen, vergelijkbaar met een litteken.
Er kunnen na verloop van tijd kleine verwijde vaatjes of telangiectasieën ontstaan, die de huidlaesies vergezellen. Dit laatste verhoogt de kans op bloedingen en zweervorming.
Andere minder vaak voorkomende typen presenteren zich als kleine, oppervlakkige roze of rode vlekken. Daarnaast kan ook een dikke, vlezige, parelkleurige laesie op de huid wijzen op de aanwezigheid ervan.
We denken dat je dit artikel misschien ook interessant vindt om te lezen:
De ABCDE-test voor huidkanker, wat houdt dit in?
De oorzaken van basaalcelcarcinoom
Basaalcelkanker ontstaat ter hoogte van de basale cellaag van de opperhuid, die de meest oppervlakkige laag van het lichaam is. Basaalcellen zijn verantwoordelijk voor de aanmaak van nieuwe huidcellen en de vervanging van oude cellen die uiteindelijk van de huid afvallen.
Mutaties in de genetische code of het DNA van deze cellen leiden tot hun abnormale vermenigvuldiging. Uiteindelijk bevordert ongecontroleerde groei van de basale cellaag de vorming van een zichtbare huidtumor.
Onderzoek (Spaanse link) heeft aangetoond dat ultraviolette (UV) straling de belangrijkste trigger is voor mutaties in het DNA van huidcellen. In het algemeen zijn de zonnestralen de belangrijkste bron van UV-straling, evenals zonnebanken. Er zijn echter enkele vormen van basaalcelcarcinoom die niet met deze oorzaak in verband worden gebracht.
Risicofactoren
Het komt vaak voor bij oudere volwassenen als gevolg van de langzame en onopvallende groei. Studies (Spaanse link) schatten dat deze kanker 100 keer vaker voorkomt tussen 55 en 75 jaar dan bij mensen jonger dan 20 jaar.
Anderzijds is de incidentie meestal hoger bij mannen. In feite komt het 30% meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Dit houdt verband met een grotere bron van beroepsmatige blootstelling aan de zon. Andere risicofactoren die in verband worden gebracht met het ontstaan ervan zijn bijvoorbeeld de volgende.
- Lichte huid.
- Lichte ogen en blond of roodachtig haar.
- Herhaalde blootstelling aan röntgenstralen of andere stralingsbronnen.
- Het hebben van veel moedervlekken en sproeten.
- Een familiegeschiedenis van huidkanker.
- Een persoonlijke geschiedenis van huidtumorlaesies.
- Zonnebrand op jonge leeftijd.
- Beroepen in de buitenlucht.
- Een verminderd immuunsysteem.
- Het gebruik van immunosuppressieve geneesmiddelen.
- Blootstelling aan arsenicum.
Op hun beurt zijn er enkele erfelijke syndromen die de kans op huidkanker vergroten. Dat is het geval bij het nevoid basaalcelcarcinoom syndroom – ook wel de ziekte van Gorlin-Goltz genoemd – en xeroderma pigmentosum.
Geassocieerde complicaties
In het algemeen is de grootste angst voor elk neoplasma de verspreiding ervan naar andere organen, oftewel metastase. Als een basaalcelcarcinoom in het gezicht groeit – in de buurt van de ogen, oren of mond – kunnen de gevolgen van verspreiding fataal zijn. Gelukkig metastaseert het zelden.
Wat betreft de kans op herhaling is er in veel gevallen een groot risico, zelfs na een succesvol behandelplan. Bovendien verhoogt basaalcelcarcinoom het risico op andere huidmaligniteiten, zoals plaveiselcelkanker.
Vind je dit artikel interessant? Misschien wil je dit artikel ook lezen:
Symptomen van huidkanker die je niet mag negeren
Diagnose
De diagnose van huidkanker vereist een uitgebreide evaluatie door een medisch specialist. Tijdens het onderzoek kunnen vragen worden gesteld over mogelijke huidveranderingen, familiegeschiedenis van de ziekte, en ook persoonlijke geschiedenis van andere aandoeningen.
Het is cruciaal om ongewone symptomen of tekenen te melden aan de behandelend arts. Lichamelijk onderzoek is van vitaal belang bij het identificeren van basaalcelcarcinoom, omdat de meesten het met het blote oog kunnen herkennen. Daarnaast is het belangrijk om andere delen van het lichaam te beoordelen op significante veranderingen in de huid.
Als er een vermoeden is van een tumorlaesie, kan de specialist vragen om een monster van het aangetaste weefsel te nemen. Een biopsie is volgens studies (Spaanse link) de methode bij uitstek voor de definitieve diagnose van huidkanker. De keuze ervan hangt af van de grootte en het type laesie.
Behandeling van basaalcelcarcinoom
De behandeling van basaalcelkanker is gericht op het verwijderen van de laesie uit de huid en het voorkomen van verspreiding naar andere weefsels. Chirurgische excisie is meestal de meestgebruikte methode om het te verwijderen. Hierbij worden de laesie en een marge van gezonde huid weggesneden voor latere analyse.
Voor sommige soorten grotere tumoren of terugkerende laesies kan Mohs micrografische chirurgie nodig zijn. Dit is een microscopisch geleide procedure waarbij de laesie wordt verwijderd en vervolgens laag voor laag wordt onderzocht totdat er geen tumorcellen meer overblijven.
Anderzijds zijn er verschillende technieken voor gevallen waarin een operatie niet mogelijk of niet aan te raden is. Met curettage en elektrodesiccatie kan de laesie worden verwijderd door schrapen en vervolgens met warmte worden afgesloten. Andere procedures zijn radiotherapie, fotodynamische therapie en cryochirurgie.
Aanbevelingen om basaalcelcarcinoom te voorkomen
Momenteel zijn er verschillende gewoonten om het risico op het ontwikkelen van basaalcelcarcinoom te verminderen. Enkele aanbevelingen om dit type huidkanker te voorkomen zijn de volgende:
- Vermijd blootstelling aan de zon tijdens de sterkste uren, tussen 10.00 en 16.00 uur.
- Gebruik elke dag zonnebrandcrème van minstens 30 SPF.
- Beperk het bezoek aan zonnestudio’s.
- Draag beschermende kleding als je buiten bent, zoals hoeden, lange broeken en shirts met lange mouwen.
- Maak een routine voor huidcontrole.
- Raadpleeg een arts als je bultjes of vreemde laesies opmerkt.
Vroege opsporing verbetert de prognose van basaalcelcarcinoom
Zoals je ziet is basaalcelcarcinoom de meestvoorkomende vorm van presentatie van huidkanker. Gelukkig worden de meeste van deze laesies genezen als ze vroeg worden behandeld. Zelden verspreiden ze zich namelijk buiten de aangetaste plek.
Zoek dus zeker professionele hulp bij alle huidlaesies met veranderingen in grootte, kleur of uiterlijk.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Álvarez Castillo A, Rodríguez Alfaro J, Salas Boza A. Revisión sistemática del carcinoma basocelular. Revista Medica Sinergia. 2020;5(5):e483.
- Samela P, Tosi V, Cervini A, Bocian M, et al. Síndrome del nevo basocelular: experiencia en un hospital pediátrico. Actas Dermo-Sifiliográficas. 2013;104(5):426-433.
- Castañeda Gameros P, Eljure Téllez J. El cáncer de piel, un problema actual. Rev. Fac. Med. (Méx.). 2016 ; 59( 2 ): 6-14.
- Urrego-Rivera F, Faura-Berruga C. Diagnóstico diferencial del carcinoma basocelular pigmentado. Rev Clin Med Fam. 2015; 8( 2 ): 166-170.