Bacopa, een plant die je geheugen ten goede kan komen
Bacopa (Bacopa monnieri) is een plant die zeer bekend is in de traditionele Ayurvedische geneeskunde. Hij behoort tot de Scrophulariaceae familie, dezelfde familie als gratiola en mullein. Hij is ook bekend onder andere namen als “neer brahmi,” “waterhyssop” en “genadekruid.”
Het is een waterplant die groeit in vochtige tropische omgevingen in landen als Pakistan, India, Vietnam, Taiwan en Zuid-China. Hij komt ook voor in verschillende delen van Noord-Amerika, Midden-Amerika en tropisch Afrika.
Hoewel men deze plant ook gebruikt als tuinplant, vanwege zijn opzichtige bloemen, is zijn populariteit te danken aan zijn medicinale toepassingen. Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat ze ontstekingsremmend, neuroprotectief, pijnstillend, kalmerend en anti-epileptisch werkt. Geïnteresseerd om er meer over te leren? Lees dan hieronder de belangrijkste voordelen van deze plant.
Belangrijkste bioactieve bestanddelen van bacopa
Voordat we de toepassingen en voordelen van bacopa in detail bespreken, is het de moeite waard om de belangrijkste bioactieve bestanddelen te belichten. Deze verklaren het farmacologisch potentieel en de vele eigenschappen.
Volgens informatie uit het tijdschrift Frontiers in Nutrition (Engelse link) zijn de belangrijkste bestanddelen de onderstaande.
- Saponinen
- Alcoholen
- Steroïden
- Alkaloïden
- Suikers
- Aminozuren
- Flavonoïden
- Cucurbitacines
- Glycosiden, sterolglycosiden en fenylethanoïde glycosiden
De belangrijkste actieve verbinding is saponinen, die op hun beurt bestaan uit bacosiden, bacopasiden, bacosaponinen, betulinezuur en monnierine. Ze worden onder andere in verband gebracht met neurale en hersengezondheidsvoordelen.
Lees ook dit artikel:
Supplementen om het geheugen en concentratie te verbeteren
Gebruik en voordelen van bacopa, de geheugenversterkende plant
In de Ayurvedische geneeskunde waardeert men bacopa om zijn potentieel om het geheugen te stimuleren. Dat geldt ook voor het risico op neurodegeneratieve ziekten te verminderen. Daarnaast heeft het andere therapeutische eigenschappen die onderzoekers momenteel in verschillende klinische en farmacologische proeven evalueren. Laten we eens kijken wat de wetenschap tot nu toe zegt.
Helpt de hersenfunctie te stimuleren
Het is geen toeval dat bacopa en daarvan afgeleide supplementen veel gebruikt worden als hersenstimulans. Onderzoek bij dieren en mensen suggereert dat het geheugen, aandacht en leersnelheid verbetert.
Een studie(Engelse link) gedeeld via Ps ychopharmacology meldde dat gezonde volwassenen die gedurende 12 weken dagelijks 300 mg Bacopa monnieri namen, een beter geheugen hadden, een beter vermogen om visuele informatie te verwerken, en beter leerden.
Onderzoek (Engelse link) gedeeld in Ev idence-Based Complementary and Alternative Medicine ondersteunt deze eigenschappen. Ook volwassenen die 300 mg tot 600 mg Bacopa monnieri extract per dag namen, rapporteerden verbeteringen in aandacht, cognitieve verwerking en werkgeheugen.
In dierstudies (Engelse link) bleek de plant ook potentie te hebben als hulpstof om het ruimtelijk leren en het vermogen om informatie vast te houden te verbeteren. Meer onderzoek is nodig om deze effecten te bevestigen.
Het heeft neuroprotectief potentieel
Naast het bovenstaande valt bacopa op door zijn neuroprotectieve werking (Engelse link). Dit houdt verband met het voorkomen van neurodegeneratieve aandoeningen, zoals Alzheimer en andere vormen van dementie. In dit verband werd in een studie (Engelse link) in Drug Targ et Insights vastgesteld dat bacosiden een therapeutisch potentieel hebben bij de ziekte van Alzheimer.
Deze antioxidant werkende stoffen beschermen de hersenen tegen oxidatieve schade en leeftijdsgebonden cognitieve achteruitgang. De hypothese suggereert dat ze het vermogen hebben om neuronen te bewaken tegen door beta-amyloïde geïnduceerde toxiciteit.
Maar een review (Engelse link) gedeeld in het Interactive Jou rnal of Medical Research trekt deze effecten in twijfel. De onderzoekers concludeerden dat het verkregen bewijs van “lage zekerheid” is. Dit omdat ze geen relevante effecten van de plant waarnamen in vergelijking met een placebo en donepezil. Dit is een geneesmiddel dat men gebruikt om het geheugen te verbeteren.
Vertoont anti-epileptisch potentieel
Een recensie (Engelse link) in het tijd schrift Fitoterapia beschrijft dat bacopa gebruikt wordt als tonicum om de mentale prestaties te verbeteren. Door zijn antioxiderende kwaliteiten zou het neuroprotectief zijn. Daarom is het ook heilzaam bij aandoeningen als epilepsie.
Kenmerkend voor deze neuronale aandoening is de de aanwezigheid van problemen zoals epileptische aanvallen, leerstoornissen en geheugenproblemen. Tot nu toe hebben alleen studies bij dieren(Engelse link) dit potentieel kunnen vaststellen.
Het gehalte aan bacosiden en triterpenoïden houdt verband met het vermogen om de zenuwimpulsoverdracht te verbeteren. Er is ook waargenomen dat het de cognitie kan beschermen.
Menselijke studies zijn nodig om deze effecten te verifiëren.
Helpt angst, stress en depressie voorkomen
De adaptogene werking van bacopa werd geëvalueerd in een studie (Engelse link) uitgevoerd op ratten, en gedeeld in Pharmacology, Biochemistry and Behavior. De conclusie was dat het extract van B. monnieri een “krachtige” adaptogene activiteit heeft. Het zou dus de reactie van het lichaam op stress kunnen verbeteren.
Een kleine studie bij mensen (Engelse link) ondersteunt deze eigenschappen. Daarin bracht men de toediening van extracten van de plant in verband met een verlaging van het cortisolgehalte. Cortisol is namelijk een hormoon dat de symptomen van stress en angst veroorzaakt.
In een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (Engelse link), gerapporteerd in The Journal of Alternative and Complementary Medicine, werd vastgesteld dat de plant de cognitieve prestaties verbeterde en angst en depressie verminderde bij oudere volwassenen met beginnende degeneratieve aandoeningen.
Andere mogelijke toepassingen van bacopa
Het hoge gehalte aan antioxidanten van Bacopa brengt men vaak in verband met andere interessante voordelen. En, hoewel grotere, uitgebreidere studies nodig zijn, zijn sommige voorlopige onderzoeken veelbelovend, zoals de volgende:
- In een klinisch onderzoek (Engelse link), gedeeld door Advances in Mind-Body Medicine, had 85% van de kinderen met ADHD die gedurende 6 maanden werden behandeld met 225 mg Bacopa monnieri extract per dag een verbeterde impulscontrole en onoplettendheid.
- Uit reageerbuis (Engelse link)- en dierstudies blijkt dat Bacopa monnieri de groei van kwaadaardige cellen kan remmen. Er zijn echter meer studies nodig om deze effecten bij mensen aan te tonen.
- Bacopa flavonoïden en saponosiden hebben antioxiderende en vaatverwijdende eigenschappen. In dierstudies (Engelse link) vertoonde de plant een vaatverwijdend vermogen, dat weer in verband werd gebracht met het voorkomen van coronair risico. Robuuste studies bij de mens zijn nodig.
Je bent misschien ook geïnteresseerd in dit artikel:
Natuurlijke voedingsmiddelen die geheugenverlies bestrijden
Bacopa risico’s en bijwerkingen
Bacopa is over het algemeen veilig voor de meeste gezonde volwassenen. Toch kan het leiden tot bijwerkingen (Engelse link) zoals misselijkheid, buikkrampen en diarree.
Ook is het gebruik ervan gecontra-indiceerd in de volgende gevallen.
- Maagzweer
- Nierobstructie
- Zwangerschap en borstvoeding
- Schildklieraandoeningen
- Biliary en intestinale obstructie
- Patiënten met bradycardie (lage hartslag)
Net als bij andere planten kan de gelijktijdige consumptie ervan met medicijnen leiden tot interacties. In het bijzonder is een wisselwerking waargenomen met amitriptyline, een geneesmiddel dat men gebruikt om pijn te verlichten.
Om deze reacties te voorkomen is het raadzaam een arts te raadplegen voordat je supplementen inneemt.
Dosering en presentaties
In online winkels, apotheken en kruidenwinkels verkoopt men bacopa als tabletten, extracten, in combinatie met andere geneeskrachtige planten, en als gedroogde plant voor infusie. Het is echter meestal niet gemakkelijk om het op de markt te vinden.
In elk geval moeten alle vormen van consumptie met voorzichtigheid worden uitgevoerd, met inachtneming van de door de fabrikant voorgestelde doses. Vaak wordt tussen 300 mg en 450 mg per dag voorgesteld, maar dit kan variëren afhankelijk van de presentatie.
Wat te onthouden over bacopa?
In de Ayurvedische geneeskunde wordt bacopa gewaardeerd om zijn potentieel om het geheugen te stimuleren, stressniveaus te verlagen en bovendien de cognitieve gezondheid te beschermen. Sommige onderzoeken hebben deze effecten vervolgens geëvalueerd en dat heeft veelbelovende bevindingen opgeleverd. Toch zijn er meer robuuste en overtuigende studies nodig.
Het zou geen eerstelijnsbehandeling voor ziekten moeten zijn. Het gebruik ervan is slechts aanvullend. Het moet, voor zover mogelijk, begeleid worden door je arts. De plant is schaars en moeilijk te vinden, wat ook een nadeel is.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Russo A, Borrelli F. Bacopa monniera, a reputed nootropic plant: an overview. Phytomedicine. 2005 Apr;12(4):305-17. doi: 10.1016/j.phymed.2003.12.008. PMID: 15898709.
- Fatima, U., Roy, S., Ahmad, S., Ali, S., Elkady, W. M., Khan, I., Alsaffar, R. M., Adnan, M., Islam, A., & Hassan, Md. I. (2022). Pharmacological attributes of Bacopa monnieri extract: Current updates and clinical manifestation. In Frontiers in Nutrition (Vol. 9). Frontiers Media SA. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.972379
- Stough C, Lloyd J, Clarke J, Downey LA, Hutchison CW, Rodgers T, Nathan PJ. The chronic effects of an extract of Bacopa monniera (Brahmi) on cognitive function in healthy human subjects. Psychopharmacology (Berl). 2001 Aug;156(4):481-4. doi: 10.1007/s002130100815. Erratum in: Psychopharmacology (Berl). 2015 Jul;232(13):2427. Dosage error in article text. PMID: 11498727.
- Peth-Nui T, Wattanathorn J, Muchimapura S, Tong-Un T, Piyavhatkul N, Rangseekajee P, Ingkaninan K, Vittaya-Areekul S. Effects of 12-Week Bacopa monnieri Consumption on Attention, Cognitive Processing, Working Memory, and Functions of Both Cholinergic and Monoaminergic Systems in Healthy Elderly Volunteers. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:606424. doi: 10.1155/2012/606424. Epub 2012 Dec 18. PMID: 23320031; PMCID: PMC3537209.
- Vollala VR, Upadhya S, Nayak S. Enhancement of basolateral amygdaloid neuronal dendritic arborization following Bacopa monniera extract treatment in adult rats. Clinics (Sao Paulo). 2011;66(4):663-71. doi: 10.1590/s1807-59322011000400023. PMID: 21655763; PMCID: PMC3093798.
- Saraf MK, Prabhakar S, Anand A. Neuroprotective effect of Bacopa monniera on ischemia induced brain injury. Pharmacol Biochem Behav. 2010 Dec;97(2):192-7. doi: 10.1016/j.pbb.2010.07.017. Epub 2010 Aug 1. PMID: 20678517.
- Abdul Manap AS, Vijayabalan S, Madhavan P, Chia YY, Arya A, Wong EH, Rizwan F, Bindal U, Koshy S. Bacopa monnieri, a Neuroprotective Lead in Alzheimer Disease: A Review on Its Properties, Mechanisms of Action, and Preclinical and Clinical Studies. Drug Target Insights. 2019 Jul 31;13:1177392819866412. doi: 10.1177/1177392819866412. PMID: 31391778; PMCID: PMC6669844.
- Basheer A, Agarwal A, Mishra B, Gupta A, Padma Srivastava MV, Kirubakaran R, Vishnu V. Use of Bacopa monnieri in the Treatment of Dementia Due to Alzheimer Disease: Systematic Review of Randomized Controlled Trials. Interact J Med Res. 2022 Aug 1;11(2):e38542. doi: 10.2196/38542. PMID: 35612544; PMCID: PMC9379783.
- Komali E, Venkataramaiah C, Rajendra W. Antiepileptic potential of Bacopa monnieri in the rat brain during PTZ-induced epilepsy with reference to cholinergic system and ATPases. J Tradit Complement Med. 2020 Mar 4;11(2):137-143. doi: 10.1016/j.jtcme.2020.02.011. PMID: 33728274; PMCID: PMC7936099.
- Rai D, Bhatia G, Palit G, Pal R, Singh S, Singh HK. Adaptogenic effect of Bacopa monniera (Brahmi). Pharmacol Biochem Behav. 2003 Jul;75(4):823-30. doi: 10.1016/s0091-3057(03)00156-4. PMID: 12957224.
- Benson S, Downey LA, Stough C, Wetherell M, Zangara A, Scholey A. An acute, double-blind, placebo-controlled cross-over study of 320 mg and 640 mg doses of Bacopa monnieri (CDRI 08) on multitasking stress reactivity and mood. Phytother Res. 2014 Apr;28(4):551-9. doi: 10.1002/ptr.5029. Epub 2013 Jun 21. PMID: 23788517.
- Calabrese C, Gregory WL, Leo M, Kraemer D, Bone K, Oken B. Effects of a standardized Bacopa monnieri extract on cognitive performance, anxiety, and depression in the elderly: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Altern Complement Med. 2008 Jul;14(6):707-13. doi: 10.1089/acm.2008.0018. PMID: 18611150; PMCID: PMC3153866.
- Dave UP, Dingankar SR, Saxena VS, Joseph JA, Bethapudi B, Agarwal A, Kudiganti V. An open-label study to elucidate the effects of standardized Bacopa monnieri extract in the management of symptoms of attention-deficit hyperactivity disorder in children. Adv Mind Body Med. 2014 Spring;28(2):10-5. PMID: 24682000.
- Mallick MN, Akhtar MS, Najm MZ, Tamboli ET, Ahmad S, Husain SA. Evaluation of anticancer potential of Bacopa monnieri L. against MCF-7 and MDA-MB 231 cell line. J Pharm Bioallied Sci. 2015 Oct-Dec;7(4):325-8. doi: 10.4103/0975-7406.168038. PMID: 26681894; PMCID: PMC4678980.
- Kalyani MI, Lingaraju SM, Salimath BP. A pro-apoptotic 15-kDa protein from Bacopa monnieri activates caspase-3 and downregulates Bcl-2 gene expression in mouse mammary carcinoma cells. J Nat Med. 2013 Jan;67(1):123-36. doi: 10.1007/s11418-012-0661-z. Epub 2012 Apr 1. PMID: 22467255.
- Kamkaew N, Paracha TU, Ingkaninan K, Waranuch N, Chootip K. Vasodilatory Effects and Mechanisms of Action of Bacopa monnieri Active Compounds on Rat Mesenteric Arteries. Molecules. 2019 Jun 15;24(12):2243. doi: 10.3390/molecules24122243. PMID: 31208086; PMCID: PMC6630913.
- Morgan A, Stevens J. Does Bacopa monnieri improve memory performance in older persons? Results of a randomized, placebo-controlled, double-blind trial. J Altern Complement Med. 2010 Jul;16(7):753-9. doi: 10.1089/acm.2009.0342. PMID: 20590480.
- Khurshid, Fowad & Govindasamy, Jeyabalan & Khalilullah, Habibullah & Nomani, Shivli & Shahid, Mudassar & Ain, Mohammad Ruhal & Sultan, Mohammad. (2017). Effect of herb-drug interactions of Bacopa monnieri Linn. (Brahmi) formulation on the pharmacokinetics of amitriptyline in rats. Brazilian Journal of Pharmaceutical Science. 53. e17072. 10.1590/s2175-97902017000417072.